Coronacrisis

Met bijna twintig miljard euro aan herstelde bestellingen is #PayUp, dat kledingmerken aanspoorde om geannuleerde orders in de coronacrisis alsnog uit te betalen, een van de succesvolste kledingcampagnes ooit. Maar het mocht niet baten: arbeiders liepen tot 95 procent van hun inkomsten mis.

Toen de ebolacrisis in 2014 uitbrak, bleek dat meisjes veel zwaarder werden getroffen dan jongens door het leven in lockdown. Hoe kunnen we voorkomen dat meisjes in de armste landen hetzelfde meemaken tijdens de coronacrisis?

Journalist Aldith Hunkar staat met haar 57 jaar ‘aan de rand van de verdorring’. Ze sprak met drie ouderen – ieder met hun eigen culturele achtergrond – die zich net als zij verbazen over hoe er met hen wordt omgegaan tijdens de coronacrisis. ‘In de Molukse gemeenschap is dit totaal ondenkbaar.’

Door klimaatverandering kampt Zimbabwe al jaren met grote voedseltekorten en terugkerende periodes van droogte. Nu ook een corona-uitbraak op de loer ligt, vrezen burgers en politici het ergste. ‘Ik zie een ramp aan de horizon.’

De Indiase regering grijpt de coronacrisis aan om tijger- en olifantenreservaten in rap tempo om te bouwen tot industriële complexen. Wildlife comités krijgen niet de kans in te grijpen. 291 Indiase wetenschappers en milieuactivisten laten het er niet bij zitten.

Ongemakkelijk, vindt Tamara Hartman – dochter van een dove moeder en slechthorende vader – de hype rond gebarentolk Irma Sluis. Ja, er is in Nederland voor het eerst een gebarentolk aanwezig bij een persconferentie, maar verder wordt de dovengemeenschap vergeten. ‘Hoe kun je liplezen door een mondkapje?’

Klimaatgezant Marcel Beukeboom maakt zich zorgen over lokale klimaatinitiatieven, die het door de coronacrisis moeilijk hebben. ‘Zo wordt duidelijk hoe riskant het is om bij de aanpak van zoiets groots als de klimaatcrisis, zo erg te leunen op burgerparticipatie.’ Toch ziet hij ook lichtpuntjes.

Een spoedwet maakt het in coronatijd mogelijk om tijdelijke huurcontracten te verlengen en huisuitzettingen stil te leggen. Waarom vinden we die onzekerheden buiten crisistijd wél normaal? ‘Woononzekerheid heeft een bewezen invloed op de mentale en fysieke gezondheid.’

Het kabinet schermt met de belofte ‘de kwetsbaren te beschermen’ tijdens de coronacrisis, maar in de praktijk zijn zij allesbehalve prioriteit. Ruttes strategie is gebaseerd op discriminatie en uitsluiting, niet op inclusie en samenwerking, zegt Tamar Doorduin. Ze wijst op een democratischer alternatief.

Wat als we de klimaatcrisis net zo serieus zouden nemen als de corona-uitbraak, vraagt Carlijn Keijzer zich af. Zou de overlast van Schiphol plotsklaps zijn opgelost, de CEO’s van Tata Steel en Shell bonusloos op fietsvakantie moeten en wij massaal een tiny house opzoeken? ‘Uitstel is óók een politieke keuze.’

Zolang er geen coronavaccin is, moet er meer aandacht komen voor een gezonde leefstijl, zeggen wetenschappers. Een veganistisch eetpatroon zou daarbij kunnen helpen, schrijft Armanda Govers. ‘Plantaardig eten beschermt mogelijk tegen een ernstig verloop van ziekten als corona.’

De coronacrisis is ‘een van de meest bedreigende periodes die ieder van ons ooit zal meemaken’, zei Rutte in een persconferentie. Munganyende Hélène Christelle vraagt zich af tegen wie de premier het eigenlijk had. ‘Voor veel mensen met een migratie-achtergrond is dit niet de eerste quarantaine die zij meemaken.’

Brazilië wacht met ingehouden adem op de piek in het aantal coronabesmettingen. Wat begon als een virus dat rijke Brazilianen meenamen, vormt nu de grootste bedreiging voor de bewoners van de overvolle favela’s.

De plasticindustrie grijpt haar kans om plastic te promoten tijdens de coronacrisis. Het spul zou hygiënischer zijn dan alternatieve verpakkingsmaterialen. Maar dat blijken onjuiste claims, die inspelen op de angst van consumenten en een dalende vraag naar plastic tegen moeten gaan.

Wodka die CO₂ uit de lucht haalt? Daniël Poolen had nooit gedacht dat-ie dat zou meemaken. De creatie uit New York blijkt nog lekker ook. ‘Als je zo’n innovatieve oplossing voor het klimaatprobleem hebt én bijdraagt bij de bestrijding van corona, dan vind ik je een hele grote.’

Het coronavirus is een gevolg van de verstoorde relatie tussen mens en natuur, zegt Levi Sucre Romero uit de Costa Ricaanse Bribri-gemeenschap. Zijn gemeenschap kent geen besmettingen. “Wij weten hoe we dat evenwicht kunnen herstellen, maar worden niet gehoord. Laat ons onze kennis delen.”

Lockdown of niet, het bos in Brazilië wordt sneller gekapt dan ooit. De Karipuna vrezen voor hun voortbestaan. ‘Straks gaat er nog meer van ons bos verloren en slaat het virus ook bij ons toe.’

Medicijnen moeten voor iedereen betaalbaar zijn, vindt arts-onderzoeker Dave van der Kruijssen. Met zijn initiatief License to Heal vraagt hij de overheid om farmaceuten prijsvoorwaarden op te leggen. ‘Juist in de coronacrisis is toegang tot medicijnen van levensbelang.’

Veel migranten sturen geld naar hun familie in het land van herkomst. Voor achterblijvers is dit ‘terugkeergeld’ soms onmisbaar om te overleven, maar die zekerheid valt in de coronacrisis weg. Hoog tijd om deze geldstroom meer te gaan waarderen, zegt handel- en ontwikkelingsbeleidexpert Keith Nurse.

In crisistijd vertaalt angst voor een virus zich in xenofobie: Trump spreekt over ‘het Chinese virus’ en aan de andere kant van de wereld roepen Chinese autoriteiten de horeca op geen zwarte klanten te helpen. ‘Voor gemarginaliseerde groepen is de combinatie stigma en virus levensgevaarlijk.’

De coronacrisis maakt duidelijk hoe het Westen met kennis omgaat, schrijft Olivia Rutazibwa. Europa weigert te leren van andere landen, zelfs al zijn die beter georganiseerd. ‘Zo is Covid-19 een teken aan de wand van een veranderde wereldorde.’

Door de coronamaatregelen mag niet iedereen die een abortus wil naar de kliniek. Toch wordt er voor het opsturen van de abortuspil ook nu geen uitzondering gemaakt. En dat zet het lang geleden verworven recht op zelfbeschikking onder druk.

De coronacrisis legt bloot hoezeer we voor onze voedselvoorziening afhankelijk zijn van arbeidsmigranten. Nu het eten op ons bord in gevaar dreigt te komen, vervagen regels over grenzen, migratie en benodigde papieren.

Met de komst van het coronavirus hadden media ineens oog voor racisme tegen Chinezen. Deze Aziatische Nederlanders willen volwaardige erkenning voor wat ze meemaken. ‘Waarom is ons verhaal nu pas relevant?’ Fotograaf Desiré van den Berg portretteerde ze.

Schuren vol frietaardappelen voor het festival- en voetbalseizoen, magazijnen vol groente en zuivel: producenten en horecaleveranciers zitten met enorme overschotten, terwijl het bij voedselbanken en supermarkten stormloopt. Wat gebeurt er met al dat voedsel?

In Latijns-Amerika woedden vóór corona al luide protesten: over ongelijkheid, falende publieke diensten, vrouwenrechten en rechten van de inheemse bevolking. Hoe hard verandering nodig is, maakt de coronacrisis in één klap duidelijk.

Na massa’s woestijnsprinkhanen eerder dit jaar, verwacht Oost-Afrika nu een tweede, nog ergere sprinkhanenplaag. Door de coronacrisis zijn bestrijdingsmiddelen schaarser dan ooit. En dat heeft grote gevolgen voor de voedselzekerheid.

Hoe vermijd je contact met anderen, als je met twee gezinnen een container deelt? De Afghaanse tiener Parwana Amiri zit vast in het Griekse vluchtelingenkamp Ritsona, dat het coronavirus begin april heeft bereikt. Meer dan tweeduizend bewoners hebben hulp nodig.

Kledingfabrieken in Azië sluiten massaal hun deuren. Door de coronacrisis annuleren grote kledingmerken hun bestellingen, en fabrieken kunnen daar weinig tegen beginnen. De arbeiders dreigen in verdere armoede te vallen. ‘Dit is een levensbedreigende situatie.’

Europese leiders zijn vooral bezig met de zorgelijke besmettingscurves in eigen land. Voor vluchtelingen dreigt ondertussen een humanitaire ramp, deels veroorzaakt door Europees beleid. Wat doet de Europese Unie nu voor deze kwetsbare groep mensen?

Lagelonenlanden zijn voor farmaceutische bedrijven aantrekkelijke proeftuinen voor het testen van (risicovolle) medicijnen. Het kan er snel en goedkoop en er is nauwelijks toezicht. De patiënten blijven ondertussen zitten met onverwachte bijwerkingen.

Olave Nduwanje ziet met angst aan hoe de coronacrisis nu al bestaande ongelijkheid aan het vergroten is. Willen we écht solidair zijn met elkaar, dan leggen we collectief het werk neer, schrijft ze. Alleen: wie durft het voortouw te nemen in zo’n radicaal, links front?

De grootste lockdown ter wereld legt op brute wijze de ongelijkheid in India bloot. Arbeidsmigranten staan ineens op straat en arme gezinnen zitten op elkaar gepropt in de hitte. Quarantaine is voor hen geen optie: het is de straat op of honger lijden.

Een raadsel, vonden Europese ‘experts’ het lage aantal Afrikaanse coronagevallen. Ze konden zich gewoon niet voorstellen dat het continent op eigen benen kan staan, ziet Mali-correspondent Bram Posthumus. ‘Zijn ze vergeten dat West-Afrika er al eerder in slaagde een epidemie in te dammen?’

Het coronavirus kan iedereen treffen, maar arme mensen lopen meer risico én worden harder geraakt. Het is tijd voor een eerlijker zorgsysteem en investeringen in medicijnen die arme mensen nodig hebben, schrijft Chris de Ploeg. Want ongelijkheid heeft genoeg levens gekost.

Mag ik nou wel of niet bij anderen op bezoek? Hoelang mag dat luchtje scheppen duren? Communicatie rond het coronavirus zorgt voor veel verwarring. De meeste mensen kunnen met even googelen de antwoorden op hun vragen wel vinden. Maar wat als je laaggeletterd bent?

Als we straks moeten kiezen wie er terecht kan op de intensive care, is er dan nog plek voor mij, vraagt de 37-jarige Hayat Afkyr zich af. Ze heeft een spierziekte, maar functioneert met hulp van anderen prima. ‘Wat gebeurt er als een van mijn vrienden zich bij het ziekenhuis meldt?’

Schoonmakers zitten thuis in de coronacrisis en krijgen meestal niet doorbetaald. Is het niet eens tijd voor wat meer solidariteit met de mensen die het huishouden doen wanneer hun werkgever op kantoor zit?

Meer dan honderdduizend nieuwkomers die geen Nederlands spreken, krijgen nauwelijks iets mee van de coronamaatregelen. Ze vormen een risico voor zichzelf en anderen. De Corona Helpdesk voor Statushouders werpt hun een telefonische reddingsboei toe.

Journalisten worden de mond gesnoerd, autoritaire leiders trekken de macht naar zich toe en wie zich niet aan de regels houdt, wordt buitensporig gestraft. De coronacrisis legt in sommige landen grote druk op mensenrechten.

De streamingdiensten doen prima zaken tijdens de coronacrisis. Maar al die mensen die wereldwijd seizoen 3 van Stranger Things bingewatchen, zorgen voor een CO₂-uitstoot van 189 miljoen kilo: evenveel als 675 miljoen autokilometers. Kan dat niet wat duurzamer?

Voor kinderen die thuis onveilig zijn is de coronacrisis een ramp – ze kunnen geen kant op. Maar de noodoplossingen die daar nu voor zijn bedacht, staan in schril contrast met de stilte die normaal rond het onderwerp heerst. Wat kunnen we ook buiten crisistijd doen?

De oorzaak van corona? Dat was toch iets met een vleermuis, zul je zeggen. Maar dat is niet het hele verhaal: een van de belangrijkste oorzaken van de toename van infectieziekten die van dier op mens overgaan, is ontbossing.

In Nepal wordt ongesteldheid als onrein gezien en moet wie menstrueert zich een paar dagen in een hut afzonderen. De gewoonte is inmiddels bij wet verboden, maar blijft bestaan. ‘Als we in de hut verblijven, worden we door de wet gestraft; als we in huis verblijven, straft God ons.’

De coronacrisis laat zien dat we best wel duurzamer kunnen leven, ziet klimaatgezant Marcel Beukeboom. Volgens hem is een andere omgang met de aarde hard nodig als we het risico op volgende pandemieën zo klein mogelijk willen houden.

Eenzaamheid, vergrijzing en milieuproblemen: woongemeenschappen bieden een antwoord op drie grote uitdagingen van deze tijd. In Nijmegen leven oud en jong samen onder strooien daken. Een reportage over de wijk van de toekomst.

Governments worldwide are taking drastic measures to prevent the spread of the coronavirus. Meanwhile, there is a clear way to tackle the source of many of these infectious diseases, says Armanda Govers. Namely: stop eating animals.

Nu landen platliggen, is het geen verrassing dat de CO2-uitstoot wereldwijd enorm is afgenomen. Is het klimaat straks de grote winnaar van de coronacrisis, of doen we alles teniet als de economie weer op gang komt?

Het frustreert veel Latijns-Amerikanen hoe laks Nederlanders met de coronacrisis omgaan, merkt Tessa Laan in Colombia. ‘Het is een voorrecht dat jullie groepsimmuniteit kunnen opbouwen en nog gewoon naar buiten mogen.’

Het volk ‘met de goorste handen van Europa’ wordt zich nu het coronavirus op de loer ligt opeens bewust van zijn vieze gewoontes. Je schoenen uit in huis en je handen wassen na élk toiletbezoek? Niks nieuws voor mensen met een migratie-achtergrond, weet Carmen Felix.

Er is een wildgroei aan hulpinitiatieven ontstaan sinds de corona-uitbraak: bellen met eenzame mensen, boodschappen doen voor ouderen. Maar de hulpvrágen lijken beduidend minder. Hoe kunnen kwetsbare mensen en hulpaanbieders elkaar vinden?

‘Zoveel mogelijk thuisblijven’ gaat lastig als je geen dak boven je hoofd hebt. 40.000 daklozen in Nederland zijn afhankelijk van opvangcentra, die al overvol zijn. Aparte plekken en zorg voor besmette personen zijn er niet.

Vanaf deze week zijn alle scholen en kinderdagopvang gesloten vanwege de corona-uitbraak. Iedereen moet zoveel mogelijk thuis blijven. Behalve mensen in ‘vitale beroepen’ – zij zijn cruciaal om het land draaiende te houden. Maar waarom verdienen ze dan al jaren zo weinig?

Overheden wereldwijd nemen drastische maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Ondertussen is er een heldere manier om de bron van veel van dit soort infectieziekten aan te pakken, zegt Armanda Govers. Namelijk: stoppen met dieren eten.

Mooi, al de solidariteit met mensen in (zelf)isolatie. Xandra Koster hoopt dat die na de coronacrisis niet weer verdwijnt. ‘Thuis zitten is voor veel mensen al jaren de dagelijkse realiteit.’

Online uiten zelfstandig ondernemers hun zorgen: nu iedereen thuis blijft vanwege het coronavirus, lopen zij werk mis. Hoe kan het dat de ruim één miljoen zelfstandig ondernemers in Nederland zo weinig zekerheid hebben? En hoe gaan ze daarmee om?