• 'Zitten' tegen de vooroordelen
Veel mensen kennen #BodyPositivity als hashtag op sociale media, maar het concept bestaat al sinds de jaren 60, toen de ‘fat acceptance’-beweging voet aan de grond kreeg in de VS. In 1967 kwamen vijfhonderd mensen bijeen in het Central Park in New York voor een inmiddels beroemde ‘fat-in’ (een sit-in-protest door dikke mensen). Ze verbrandden dieetboeken en protesteerden tegen de vooroordelen jegens dikke mensen. Hun beweging werd sterk beïnvloed door de Amerikaanse burgerrechtenbeweging van de jaren 50 en 60. De fat acceptance-activisten zagen een verband tussen vooroordelen over dikke mensen en anti-zwart racisme.
“Tijdens de slavenhandel werd dikheid van welvaartssymbool een zonde
• Dikheid als zonde van zwarte mensen
Een bekroond boek over de connectie tussen anti-zwartheid en de vooroordelen jegens dikke mensen is Fearing the Black Body: The Racial Origins of Fat Phobia (2019) van de Amerikaanse hoogleraar sociologie Sabrina Strings. Zij bespreekt de geschiedenis van schoonheidsidealen, zoals hoe dikheid in Europa ooit als teken van welvaart werd beschouwd, maar later als indicator van domheid en luiheid. Deze ommekeer viel samen met de Verlichting en de trans-Atlantische slavenhandel; toen Europeanen zwarte mensen inferieur noemden om slavenhandel te rechtvaardigen. In een interview in 2020 legt Strings uit dat Europeanen, die geloofden in protestantse principes als zelfonthouding, beweerden dat zwarte mensen geen zelfbeheersing of moraal hadden. Dikheid werd met dat soort ‘zonden’ geassocieerd.
• Witte vrouwen binnen de schoonheidsnorm
De hashtag #BodyPositivity is de laatste jaren vooral populair geworden onder witte vrouwen met een lichaamsformaat dat vaak nog wel voldoet aan de schoonheidsnorm. Zij pleiten ervoor dat lichamen in álle vormen en maten gezien mogen worden. Deze nieuwe #BodyPositivity-stroming krijgt veel meer aandacht dan de dikke zwarte vrouwen die de beweging begonnen, zoals de Amerikaanse academicus Margaret K. Bass en de mensenrechtenactivist Johnnie Tillmon. Terwijl juist die groep het meeste lijdt onder de haat tegen dikheid.
• Gewicht staat niet gelijk aan gezondheid
De meest voorkomende kritiek op body positivity is dat haar supporters een ongezonde leefstijl zouden toejuichen. Dat is gebaseerd op de aanname dat gewicht de belangrijkste indicator van gezondheid is. Body positivity-activisten en gezondheidsexperts wijzen er juist op dat ook de hoeveelheid lichamelijke beweging, een gebalanceerd eetpatroon, mentale gezondheid, slaapritme en genen belangrijke factoren zijn die iemands gezondheid bepalen. Bovendien hebben we helemaal niet zoveel invloed op onze gezondheid als vaak wordt gedacht, bijvoorbeeld door een chronische ziekte.
• 3 body positivity-influencers
Joana Cavaco is behalve body positivity-activist ook programmamaker en spreker over onderwerpen rond queer- en vrouwenrechten. Ze is coördinator bij de Rotterdamse lhbti+-jongerenplek The Hang-Out 010.
Saskia Olivieira noemt zich behalve body positivity-activist ook ‘body neutral’-activist. Via haar platform The Curvy Chapter zet ze zich in voor meer inclusie.
Fatshionista is body positivity-activist én plus-size model. Op haar Instagram post ze fashionfoto’s en inspireert ze volgers om van hun lichaam te houden.
Dit bericht op Instagram bekijken
• BMI voor witte mannen
De Body Mass Index (BMI) zet je gewicht af tegen je lengte en wordt, ook door artsen, vaak gebruikt om te bepalen of iemand overgewicht heeft. Maar wist je dat deze meetindex oorspronkelijk helemaal niet bedoeld was om individuen mee te beoordelen? BMI is bedacht om statistieken te verkrijgen over groepen mensen. De Belgische astronoom, wiskundige en socioloog Adolphe Quetelet – geen arts of gezondheidsexpert dus – ontwierp de index voor zijn onderzoek naar de ‘gemiddelde mens’. Hij baseerde zijn schaal voornamelijk op witte mannen. Je kunt je afvragen hoe representatief die zijn voor ‘de gemiddelde mens’- in al diens diversiteit.
• Dik is geen 'oordeel'
Veel mensen vinden het woord ‘dik’ onaangenaam, omdat ze het associëren met vooroordelen over dikke mensen – die zouden lui, gulzig, vies en lelijk zijn. Ze gebruiken voorzichtige termen als ‘voller’, ‘gezet’ of ‘een maatje meer’. Body positivity-activisten daarentegen gebruiken het woord ‘dik’ juist bewust om dikke mensen te omschrijven, want hoe vaker ‘dik’ gebruikt wordt als een neutrale term, hoe sneller de negatieve associaties worden uitgewist, zo is het idee. Andere beschrijvende woorden, zoals ‘kort’ en ‘lang’, hebben immers ook geen negatieve connotaties.
Dit artikel verscheen in het winternummer van 2021 van OneWorld Magazine.
