Waar zijn alle steengoede vrouwelijke regisseurs? (Hier!)

Dit meesterwerk van de Frans-Senegalese filmmaker en actrice Mati Diop is doorspekt met wrange ironie. Zoals in de openingsscène: in de Senegalese hoofdstad Dakar zijn allerlei futuristische, peperdure gebouwen in aanbouw, maar de mannen in de bouw worden niet betaald. Dat de camera daarna de focus verlegt naar de kust is onheilspellend: de armlastige bouwvakkers overwegen om de overtocht naar Europa te wagen.

Het verhaal draait om Ada (Mame Bineta Sané): een jonge vrouw die is uitgehuwelijkt aan de rijke Omar (Babacar Sylla) maar in het geniep een romance heeft met de arme Souleiman (Ibrahima Traoré). Souleiman overweegt om Dakar te verruilen voor Spanje, maar hij weet dat veel Senegalezen de gevaarlijke tocht niet overleven. Sommige drenkelingen keren daarom in Atlantique terug als geesten.

Diops geesteskind is bij vlagen een horrorfilm die zinspeelt op haar artistieke erfenis: ze is de nicht van de Senegalese meestercineast Djibril Diop Mambéty, onder meer bekend van Touki Bouki (1973). Diop toont net als haar oom hoe Senegalese tradities zijn vervlochten met het dagelijkse leven. Dit alles verpakt ze in een sublieme film die sensueel en schilderachtig oogt.

Te zien bij Cinemember, te huur bij Prime Video en Apple TV+.

De Amerikaanse cineast Kelly Reichardt probeert in haar films steevast de wereld te tonen zoals die is: zonder opsmuk. Want ook dan valt er genoeg te dromen. In haar film First Cow staat, zoals vaker bij Reichardt, tederheid centraal. De film speelt zich af aan het begin van de negentiende eeuw, in bosrijk Oregon in de VS waar noeste mannen in dunbevolkt gebied jagen op bevers. Daar ontmoet Cookie (een kok gespeeld door John Magaro) de Chinese immigrant King-Lu (Orion Lee). Samen willen ze een nieuw bestaan opbouwen.

De focus ligt in First Cow op de lieflijkheid; op hoe King-Lu en Cookie samen tijd doorbrengen, hoe ze een whiskyfles delen. Of hoe ze oliebollen bakken – gemaakt met melk van de enige koe in de buurt, die ze ’s nachts clandestien melken. In haar wonderlijke film vinden de mannen elkaar in hun liefde voor eten en hun ondernemingsdrang.

Veel van Reichardts films gaan over de al dan niet mislukte Amerikaanse Droom. Deze keer zou je kunnen stellen dat de film gaat over de multiculturele samenleving die er al was voor men zich er bewust van werd, maar het mooie is: Reichardt expliciteert dat niet.

Te zien bij KPN en MUBI, te huur bij onder meer Pathé Thuis en Apple TV+.

Aan het einde van de jaren zestig stort de jonge Rapayet (José Acosta) uit de Wayuu-gemeenschap zich op advies van een Europeaan op de lucratieve handel in marihuana. In het Wayuu-reservaat in Noord-Colombia, het woestijnachtige gebied waar Rapayet met zijn familie woont, wordt deze nieuwe vorm van geld verdienen eerst nog als tamelijk onschuldig gezien. Maar het duurt niet lang voordat de nieuwe handel leidt tot geweld. Je zou Pájaros de Verano daarom een gangsterfilm kunnen noemen, met mannen met grote zonnebrillen en veel revolvers.

Maar de film is meer dan dat, het is ook een dwarsdoorsnede van een cultuur die verloren dreigt te gaan. Regisseurs Gallego en Guerrra tonen op magisch-realistische wijze de eeuwenoude tradities en de bezwerende rituelen van de Wayuu, een volk dat door de Spanjaarden nooit werd gekoloniseerd. Mede omdat de Wayuu snel doorhadden hoe ze modern wapentuig moesten gebruiken.

Ironisch genoeg dreigt de komst van drugs wel de nekslag te zijn voor de levenswijze van Rapayet en zijn volk. De boosdoeners volgens de filmmakers: westerse toeristen die vanaf de jaren zestig een jointje kwamen roken. Pájaros de Verano is in die zin, net als El abrazo de la serpiente (2015) die Gallega (toen als producent) en Guerra hiervoor maakten, een scherpzinnige kritiek op het (post)kolonialisme.

Te zien bij Cinemember, te huur bij onder meer Prime Video en Apple TV+.

The Rider gaat over het ouderwetse beeld van mannelijkheid dat onder druk staat. De niet-professionele acteur Brady Jandreau – de rest van de cast had overigens ook geen acteerervaring – speelt Brady Blackburn: een jonge rodeoster die op een dag tijdens een wedstrijd ernstig gewond raakt. Filmmaker Chloé Zhao laat vervolgens zien hoezeer masculiniteit in deze gemeenschap gelinkt is aan het bedwingen van hengsten. Mannen die daartoe niet meer in staat zijn, worden voor minder aangezien. Zhao vangt dat in dromerige shots, met cowboys op paarden die in uitgestrekte valleien met vastberaden blik de horizon tegemoet treden.

Zhao is bij het grote publiek bekend van de Marvelfilm The Eternals (2021) over een groep superhelden die de mensheid beschermt tegen het kwaad. Maar voordat ze deze miljoenenproductie filmde, brak ze door met een reeks kleinere, bescheidenere films. De in China geboren Zhao volgde onder meer een masteropleiding Film aan New York University en kwam na een aantal korte films terecht op een Lakota Sioux-reservaat in de Amerikaanse staat South Dakota. Daar maakte ze onder andere The Rider.

Te zien bij Sooner, MUBI en Cinemember, te huur bij onder meer Prime Video en Apple TV+.

Een Argentijnse magistraat wordt in het Latijns-Amerika van de achttiende eeuw aan het werk gezet aan de rand van het Spaanse koloniale rijk, in het dorpje Ascunción, dat tegenwoordig in Paraguay ligt. Daar droomt Don Diego de Zama (Daniel Giménez Cacho), een kwezel die liever stiekem gluurt naar blote vrouwen, van een overplaatsing naar Buenos Aires. Maar zijn plannen worden voortdurend gedwarsboomd door de gouverneur. Dus moet hij noodgedwongen blijven op een plek die hij veracht. Een plek waar, zoals een Spaanse kolonist in de film stelt, ‘we nooit een reden hebben om elegant te zijn’. Daarmee doelend op de oorspronkelijke bewoners van het gebied, die door de kolonisten worden beschouwd als barbaren.

Het liefst zou Zama verhuizen naar Spanje, een koninkrijk dat hij heeft geromantiseerd: daar wonen de geciviliseerde mensen, in Asunción word je verzwolgen door de natuur en door jezelf. Wanneer Zama twijfelt of diep in gedachten verzonken is, levert dat duizelingwekkende scènes op in een broeierige film met kluchtige elementen. Martel geeft aan de hand van het verleden knap kritiek op de wijze waarop de oorspronkelijke bewoners van Argentinië tot vandaag de dag worden buitengesloten.

Te zien bij Cinemember, te huur bij GooglePlay en Apple TV+.