Met de juiste kleding de plastic soep wegwassen

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Als je een dode zeevogel opensnijdt, is de kans groot dat je plastic in zijn maag aantreft. Deze plastic microvezels zouden zomaar afkomstig kunnen zijn uit jouw fleecetrui of skinny jeans. De Plastic Soup Foundation gaat samen met de wetenschap en kledingindustrie de plasticvervuiling te lijf.

stormvogel vol plastic
Een dode stormvogel met een maag vol plastic afval. Foto Wikimedia

Even snel een wasje draaien, met gemak gooien we zo een trommeltje vol. Onze garderobe bestaat uit steeds meer kunststof materialen, blijkt uit het Life+ Mermaids-onderzoek van de Ocean Clean Wash, een initiatief van de Plastic Soup Foundation (PSF) die de plastificering van oceanen bestrijdt. Zo’n 63 procent van onze kleding is gemaakt van plastics of een mix van katoen en polyester. Een fleecetrui die gemaakt is van PET-plastic bijvoorbeeld, scheidt veel microplastics af.

Plastic van het strand scheppen

Bij het wassen van kunststof kleding slijten miljoenen plastic microvezels, ongeveer een half gevuld jampotje. De vervuiling hangt af van de manier waarop de stoffen zijn geweven, hoe ze verwerkt worden met andere stoffen, of het textiel gekleurd wordt en onder welke omstandigheden de kleding uiteindelijk wordt gewassen. De deeltjes, kleiner dan 5 millimeter, komen via het afvalwater in de oceaan terecht. Daar vormen ze een ernstige bedreiging voor kleine zeedieren zoals vissen, wadpieren, kreeften, stormvogels en zeehonden. In mossels wordt de hoogste concentratie microplastics aangetroffen, gemiddeld 300 stukjes microplastics per mossel, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Gent. 

Meer plastic dan visEcotoxicologen scharen de plastic soup in het rijtje van oceaanverzuring en klimaatverandering. Hoewel de schadelijke gezondheidsgevolgen voor de mens nog niet zijn aangetoond, wordt het steeds duidelijker dat we niet op die resultaten kunnen wachten. De Ellen MacArthur Foundation luidde onlangs de noodklok met de publicatie van The New Plastic Economy. McKinsey, uitvoerder van het onderzoek, schat dat vissers over tien jaar op elke drie ton vis ook één ton plastic vangen. De verwachting is zelfs dat in 2050 er qua gewicht meer plastic dan vis in het zeewater zit

.

De microplastics die vrijkomen, zijn te klein voor waterzuiveringinstallaties om uit het afvalwater te filteren. Zo komen ze uiteindelijk in onze wereldzeeën terecht, waar ze eeuwig blijven ronddobberen. In sommige gevallen worden de plastics door stromingen bijeengedreven en vormen dan een plastic epicentrum. Dat gebeurt al voor de kust van Bermuda een eiland in de Atlantische Oceaan. "Je kunt het plastic daar letterlijk van de stranden afscheppen", illustreert Dagevos. De PSF startte afgelopen jaar de 'Ocean Clean Wash', een actie bedoeld om de oceanen ‘schoon te wassen’ van microplastics afkomstig uit kleding. 

Nano-bal en duurzame jeans

Onderzoekers in Spanje en Italië zoeken naar oplossingen voor de rondzwevende microplastics. Zo werken ze aan een millimeterdunne filter die ingebouwd kan worden in wasmachines om de microvezels tegen te houden. Ook kijken ze naar de ontwikkeling van speciale coatings die een stof beter beschermt tegen slijtage. Een ander experiment is een ‘nano-bal’. Deze wasbol bevat een vloeistof met een statische lading waaraan loslatende microvezels vastkleven, zodat je ze later kunt weggooien.

Ook de kledingindustrie pakt het plasticprobleem aan. Het Nederlandse jeansmerk G-Star RAW tekende onlangs een overeenkomst met PSF, waarin het bedrijf belooft bij te dragen aan ‘innovatieve ontwikkelingen’ om de uitstoot van microvezels bij het wassen tegen te gaan. Onder meer door samen te werken aan de ontwikkeling van nieuwe garens die zo min mogelijk slijten. En door bijvoorbeeld te helpen een wasmachinefilter op de markt te brengen. Ook wil G-Star de eigen kledingcollectie verder verduurzamen.  “Ons streven is om in 2020 alle conventionele polyester te vervangen met gerecyclede polyester, waaronder gerecycled plastic uit de oceaan. Al het katoen willen we op termijn vervangen met duurzame alternatieven zoals biologisch katoen en gerecycled katoen”, zegt CR manager van G-Star Maaike Kokke.

Daarmee gaat het jeansmerk door op de lijn die de Amerikaanse popster Pharrell Williams en mede-eigenaar van het jeansmerk twee jaar geleden inzette. Hij stond als creatief directeur van Bionic Yarn aan de wieg van RAW for the oceans, kleding gemaakt van gerecycled plastic uit de oceaan

In 2050 zit er meer plastic dan vis in de oceanen

Hoewel plastic uit de oceaan recyclen en daar kleding van maken klinkt als een duurzaam idee, staan ecotoxicologen niet altijd te springen wanneer een nieuwe recyclingmethode van synthetische kleding wordt geïntroduceerd. “Het probleem met gerecyclede polyester is dat je daarmee nog steeds bij iedere wasbeurt plastic microvezels in het afvalwater krijgt”, legt stoffenontwikkelaar Marita Bartelet van Ecological Textiles uit. Bartelet focust zich daarom alleen nog maar op natuurlijke stoffen. “Plastic blijft plastic. Als je écht duurzame kleding wil, koop je zo min mogelijk, kies je natuurlijke materialen en was je zo weinig mogelijk”, adviseert ze. 

Tips voor een duurzame garderobe

  1. Consuminder. En als je toch koopt, let dan op natuurlijke materialen (ook bij tweedehands kleding) en vermijd kleding van mixconstructies met polyesters. Op talkingdress.nl is een app te vinden met adressen waar je eerlijke mode kunt kopen.
  2. Kies een duurzame nazorg. Was niet meer dan nodig, met koud water en ecowasmiddel. Vermijd de droger en strijk zo min mogelijk.
  3. Ga het productieproces van je kleding na via made-by.org of Rank a Brand

Wollige innovaties

Het onderhoud is een belangrijke factor voor de consument om op te letten bij de aanschaf van duurzame kleding. Bij de nazorg van kleding, het wassen en strijken, komt namelijk de meeste CO2 vrij. Tijdens haar stoffenstudie op de Design-Academy in Eindhoven werd een klassieke Nederlandse stof dan ook al snel haar favoriet: wol. “Je hoeft het niet te strijken en het is ook een stof die zichzelf goed schoon houdt. Je hoeft het minder vaak te wassen en als het een opfrisbeurt nodig heeft, is het ook nog eens snel droog.”

campagne wool2
Campagneposter van Wool2. Foto: Wool2

Gebreide kleding, ook wel bekend als ‘knitwear’, is in opkomst. Naast de gezellige Rudolf kersttruien, pronken steeds meer modemerken met dunne zachte T-shirts van wol. Bovendien is het natuurlijke materiaal goed te recyclen ontdekte Ellen Mensink van Creative City Lab. Vanuit het idee om de afvalberg te verkleinen en kringlopen te sluiten ontstond zo het crowdfundingsproject Wool2: wollen truien en sjaals vervaardigd van oud wol uit de kledingbak.

Een deel van de producten zal overigens ook nog steeds een mix zijn van bijvoorbeeld nylon, acryl en polyester. “Daar kun je bijna niet omheen in het recycleproces, maar met deze actie zetten we wel drie stappen in één keer. Je hoeft geen extra schapen te houden om wol te vervaardigen. Dat scheelt uitstoot van methaan. En door oud wol te recyclen besparen we CO2-uitstoot omdat kleding afval niet verbrand hoeft te worden. Ook laten we onze wol sorteren op kleur door mensen die afstand hebben tot de arbeidsmarkt zoals zwakbegaafden of gedetineerden. Daardoor hoeven we niet opnieuw te verven en is er nauwelijks sprake van waterverspilling”, vertelt Mensink.

Lange weg te gaan

De ontwikkelingen geven ecotoxicoloog Heather Leslie hoop voor de toekomst. “Het is moeilijk om helemaal afvalvrij te leven. Het belangrijkste is om te kijken of je een kringloop sluit. Kledingvezels moeten zo ontworpen worden dat ze verenigbaar zijn met biologische systemen waarin ze terecht komen.” Wool² vindt ze daar een goed voorbeeld van.

Ook beleidsmakers mogen wat haar betreft strengere eisen gaan stellen aan de textielindustrie. Maar dat gaat niet overal vanzelf: terwijl Amerika dit jaar besloot microplastics in cosmetica te verbieden, is de wet in Europa uitgesteld. De Europese Commissie in Brussel oordeelde eind vorig jaar dat er nog onvoldoende onderzoek is gedaan naar de schadelijke gevolgen. De kledingindustrie lijkt langzaam te ontwaken uit de plastic bubbel, maar zeker Europa heeft nog een lange weg te gaan. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons