Via hobbits en Hitler naar hiphop

“Ik zie mezelf als dirigent, maar niet in de traditionele zin van het woord. Meer als de geleider van stroom, waarbij mijn bijdrage het samenbrengen van verschillende energiebanen is tot één grote knal. Mijn grootste bijdrage aan Der Ring is dat ik het niet om mezelf wilde laten draaien. Bij Wagner draaide namelijk alles om hem, hij had overal de regie over, tot in het kleinste detail. Dat wilde ik omkeren. Daarom hebben we acht muzikanten met verschillende achtergronden uitgenodigd om hun eigen interpretatie van de muziek van deze opera te maken. Iedereen plaatste de ervaring in de eigen context. Dat is precies wat deze remake wil tonen: het perspectief van het verhaal verandert zodra iemand anders het vertelt. Het is te lang verteld door dezelfde hoofdpersonen. Het resultaat was acht stukken van acht minuten, die ik met de andere componist Jonas Holle bewerkte tot een nogal esoterisch stuk van vier uur. Om die remix beter te laten passen op de klare teksten die Necati Öziri schreef, én omdat ik wist dat de schrijver ook van hiphop hield, hebben we er toen een hiphop-sfeer aan gegeven.”

Gaan operaliefhebbers nog iets herkennen van hun geliefde melodieën?

“Mensen die de muziek echt tot in detail kennen zeker. Er keert veel terug van Wagners Leitmotiv (een terugkerend element of deel in een muziekstuk, red.) en er zijn duidelijke flitsen te horen van andere bekende stukken. Maar misschien moet je daar wel muzikant voor zijn. En wie weet zijn zulke mensen ook afgeleid door het feit dat het ‘hun’ opera niet meer is, niet meer hun Ring. Natuurlijk is het niet meer hun Ring! Dit is Der Ring voor degenen die voorheen nooit aan het woord kwamen, die werden uitgesloten. Vanzelfsprekend klinkt dat totaal anders.”

“Dat is een heel goede vraag. Ik ben het niet die terugkeert naar die oude opera’s, het zijn de kunstinstellingen zelf die nog altijd zo vastzitten aan dat repertoire. Het is dan mijn rol er in de interpretatie geen doekjes om te winden en erop te wijzen dat het cultuurgoed dat we maar blijven verheerlijken ondertussen buitensluit en vernielt. Op die manier hoop ik dat er plaats wordt gemaakt voor nieuw werk: niet-problematische stukken van jonge makers, zonder seksisme en racisme. Ik zie het zo: ik heb nu mijn voet tussen de deur en hoop hem zo lang mogelijk open te houden zodat anderen zoals ik ook binnen kunnen komen. Ik geloof dat samenwerking de kracht is van de kunst, het brengt mensen bijeen.”

“Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in het oproepen van discussies over politiek en taal. Toen ik op zoek was naar een artiestennaam was ik toevallig in het Amerikaanse zuiden waar mijn familie vandaan komt. Ik stond in een warenhuis en zag ineens sportartikelen met de naam ‘Atlanta Black Crackers’. In de eerste helft van de twintigste eeuw was dat het Zwarte honkbalteam van Atlanta. Zo zie je dat de geschiedenis een andere betekenis kan toewijzen aan woorden; die titel werd destijds niet als negatief ervaren. Daarom koos ik voor de naam, omdat ik hou van het woordspel en de discussie die hij oproept.”

Wat zou je willen dat het publiek meeneemt van de voorstelling?

“Ik hoop dat ze uit het kunstenaarscollectief van mensen met verschillende achtergronden en verschillende stemmen ervaren dat perspectieven verschillen. Dat ze meer moeite zullen doen om ook te luisteren naar de mensen en invalshoeken die vaak worden vergeten. En ook de bevoorrechten hebben hun strijd, hun problemen. Omdat ik alle monologen muzikaal ondersteun voel ik me emotioneel betrokken bij alle rollen, maar als je me echt vraagt om een favoriet, dan kies ik voor Wotan. Zijn innerlijke strijd wordt zo kwetsbaar neergezet, daar herken ik me wel in. We hebben ronde verhalen nodig, geen eenzijdige perspectieven. Hoe verschillend je ook bent, als je bij elkaar gaat zitten en genoeg tijd neemt om ook je overeenkomsten te herkennen, dan leidt dat tot groei en begrip. Of in de taal van Der Ring: wie een draak denkt te ontmoeten of een reus, zou niet meteen conclusies moeten trekken, maar ze allereerst zien als medemensen.”