Een verkrachter op jouw weg (‘Un violador en tu camino’), een feministisch strijdlied van de Chileense theatergroep Lastesis, ging vorige maand in rap tempo de wereld over. Het lied, met bijpassende choreografie, werd op 25 november in Santiago, Chili door een grote groep vrouwelijke activisten uitgevoerd, gefilmd en via sociale media gedeeld. Vier dagen later riepen Chileense feministen via Instagram vrouwen wereldwijd op om met eigen versies van het nummer de straat op te gaan.
En met succes: de video’s en oproepen gingen viral, en binnen een paar dagen stonden sociale media vol met beelden van feministische protesten waarbij Een verkrachter op jouw weg werd gezongen, in het Spaans óf vertaald. In heel Latijns-Amerika werd het nummer gezongen, met dezelfde tekst en bewegingen. In de daaropvolgende dagen werd het strijdlied opgepikt in Europa en verder: in onder andere Amsterdam, Londen, Parijs, Sydney, Madrid, Athene, New York en Chicago kwamen vrouwen de straat op met hun uitvoering van het nummer. Ook in Arabische landen werd het opgepikt, in sommige gevallen door al bestaande protestbewegingen. Zo werd het nummer in Beiroet vertaald opgevoerd als onderdeel van voortdurende politieke protesten in heel Libanon, en ook in Tunesië, waar momenteel de #EnaZeda-campagne (de Tunesische #MeToo) actief is, sloeg het aan.
Turkije is tot nu toe het enige land waar de politie een einde maakte aan het protest, en zeven vrouwen arresteerde. In een reactie organiseerden vrouwelijke parlementsleden hun eigen protest waarbij ze het nummer alsnog uitvoerden, naar eigen zeggen omdat zij vanwege hun politieke positie wél vrij kunnen protesteren.
De feministische groep Lastesis voerde de performance Een verkrachter op jouw weg voor de eerste keer op in Valparaíso, Chili, op 18 november, voor de deur van een politiebureau. Lastesis, een interdisciplinair collectief, werd opgericht door Dafne Valdés, Paula Cometa, Sibila Sotomayor en Lea Cáceres. Het giet feministische theorie in performances. Op 25 november, de Internationele Dag tegen Geweld tegen Vrouwen, riep Lastesis vrouwen op het lied ten uitvoering te brengen in het centrum van Santiago.
De video en hashtag #Lastesis waren meteen trending op sociale media. Feministen wereldwijd volgden hun danspassen:
Wat is de betekenis van deze Chileense feministische performance? En wat vertelt die over de situatie van vrouwen overal ter wereld?
In Chili verkracht de politie
Catalina Farias is een jonge lerares geschiedenis en feministe uit Santiago. Farias is een van de vele vrouwen die ingingen op de oproep van Lastesis om Een verkrachter op jouw weg op te voeren in de Chileense hoofdstad. Ze legt uit hoe Lastesis de vrouwen de danspassen en tekst eerst via mail doorgaven en later ter plaatste uitlegden.
De eerste passen zetten de toon: “De eerste twee passen zijn om het ritme aan te geven, maar ik interpreteer het ook als een bijna militaire beweging.”
“Tijdens de protesten in Chili werden 74 aanklachten tegen seksueel misbruik gedaan
Human Rights Watch (HRW) overhandigde op 26 november een verslag aan de Chileense president Piñera over het buitensporige politiegeweld tegen demonstranten en voorbijgangers. Van de 442 aanklachten die het Nationale Instituut voor Mensenrechten bij het openbaar ministerie indiende, gingen er 74 over seksueel misbruik.
Human Rights Watch verwijst naar verschillende vormen van seksueel geweld, ook de door-de-knieënpraktijk uit de performance van Lastesis. Dit zou sinds maart dit jaar verboden zijn voor de politie. Deze vernederende praktijk blijft hardnekkig doorgaan en wordt volgens HRW vaker uitgevoerd bij vrouwen en meisjes dan bij mannen.
En ook nu zijn er, net als tijdens de dictatuur, de vermisten. “Soms vinden we ze dagen na hun verdwijning terug, verkracht en mishandeld door de politie of eenvoudigweg vermoord.” Farias vult aan dat het zelden gebeurt dat de daders gestraft worden.
“Maar nooit, echt nooit, en ik zeg het uit eigen ondervinding, heeft de politie aan de kant van het volk gestaan”, straft Farias de Chileense politie af.
De verkrachter is een wereldwijd fenomeen
Ook over culturele grenzen heen organiseren vrouwen zich tegen het seksueel geweld, en bij uitbreiding tegen heel het patriarchaal en postkoloniaal systeem. Afgelopen donderdag brachten Mapuche-vrouwen in Santiago een versie van de performance in Mapudungún, de taal van de Mapuche.
“De staat, de kerk, rechters, ze zeggen tegen vrouwen dat ze seksueel geweld en misbruik wel verdiend zullen hebben
“Samen maken vrouwen een vuist tegen het wijdverbreide geweld tegen vrouwen. De relatief eenvoudige formule maakt dat iedereen kan deelnemen. De zwarte blinddoeken, die telkens terugkeren, zorgen voor herkenbaarheid en maken er een krachtig statement van. De ontlading na de performances toont de kracht van solidariteit.”
“Wij vrouwen krijgen altijd de schuld”, verwoordt Farias dit gevoel binnen de Chileense context, en dat bij vrouwen overal heerst. “De staat, de kerk, rechters, de maatschappij, ze zeggen ons dat we seksueel geweld en misbruik wel verdiend zullen hebben.”
Feminicide in België
“Dit jaar werden er al 23 vrouwen vermoord omdat ze vrouw zijn. De laatste moord gebeurde enkele dagen nadat 15.000 mensen, drie keer zoveel als vorig jaar, door Brussel trokken op de Internationale Dag tegen Geweld tegen vrouwen om deze feminicides aan te klagen.”
Het persoonlijke is politiek
“Geweld tegen vrouwen is geen individueel probleem, maar een maatschappelijk probleem
Het patriarchaat, dat is een rechter
die ons veroordeelt voor wie we zijn
(en) wat is onze straf?
Het geweld dat jij niet ziet
Het patriarchaat, dat is een rechter
die ons veroordeelt voor wie we zijn
(en) wat is onze straf?
Het geweld dat jij niet ziet
Het is feminicide
Straffeloosheid voor de moordenaar
Vele vrouwen worden vermist
En elke dag verkracht
En het ligt echt niet aan mij of waar ik was of wat ik aan had
En het ligt echt niet aan mij of waar ik was of wat ik aan had
En het ligt echt niet aan mij of waar ik was of wat ik aan had
En het ligt echt niet aan mij of waar ik was of wat ik aan had
De verkrachter, dat was jij
De verkrachter, dat ben jij
Het zijn de flikken
De rechters
De staat
Het systeem
Onderdrukt uit alle macht
Het is de staat die ons verkracht (x2)
De verkrachter, dat was jij
De verkrachter, dat ben jij
Slaap maar zacht, onschuldig meisje
En wees niet bang voor criminelen,
Want de politie, die is je vriend,
En zorgt dat jij kan buitenspelen.
De verkrachter, dat ben jij (x4)
Dit artikel verscheen eerder op MO.be
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
