Column, Opinie

‘In een goed gesprek laat je anderen aan het woord’

De Ojibwe-Canadese toneelschrijver Yolanda Bonnell wil dat alleen recensenten van kleur over haar stuk schrijven. Het ‘einde van de conversatie’, zeiden verontwaardigde Twitteraars. Maar zo’n vreemd verzoek vindt Asha ten Broeke het helemaal niet.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het leek mij geen onredelijk verzoek: Yolanda Bonnell, een Ojibwe-Canadese toneelschrijver, wilde dat alleen recensenten van kleur over haar laatste stuk zouden schrijven. Het toneelstuk gaat over kolonialisme, trauma en de verhalen van oorspronkelijke bewoners, vooral vrouwen. In Toronto zijn de meeste recensenten wit en man.

Ze kijken door een andere lens naar kunst gemaakt door oorspronkelijke bewoners – een lens die meestal neerkomt op ‘Als ik het niet begrijp, is het niet goed, of geen valide vorm van theater’, zei Bonnell tegen The Guardian. ‘Ik vind het niet erg om bekritiseerd te worden. Maar laat die kritiek dan tenminste voortkomen uit kennis, uit begrip van waar je het over hebt.’

Diverse witte mannen vonden het verzoek wel onredelijk. Zoals Ewald Engelen, een columnist en wetenschapper die achter elke boom een bloedlink voorbeeld van verderfelijke identiteitspolitiek ziet. ‘Het einde van de conversatie; wat een waanzin’, twitterde hij. Ik ga even voorbij aan Engelens woordkeuze en dat het stigmatiserend is tegenover mensen met psychische problemen om ‘waanzin’ te gebruiken als je eigenlijk ‘afkeurenswaardig’ bedoelt. Want dat ‘einde van de conversatie’ fascineert me. Welke conversatie dan? En tussen wie?

Een betere conversatie is er een tussen mensen met de kennis om elkaars woorden op waarde te schatten

Als Bonnell ergens om vraagt, is het om een betere conversatie: namelijk een tussen mensen die het niet per se met elkaar eens hoeven te zijn, maar die wel de kennis hebben om elkaars woorden op waarde te schatten. Het soort kennis dat je alleen krijgt door levenservaring.

Ik moest denken aan de discussie rondom de nakende ban op plastic rietjes. Dat leek voor mensen zonder ervaringskennis een puik plan, want: plastic soep en zielige zeepaardjes. Maar ervaringsdeskundigen – mensen die door hun aandoening plastic rietjes echt nodig hebben – zien dit anders. In een OneWorld-stuk leggen ze uit dat ze zonder deze rietjes straks afhankelijk zijn van anderen of sondevoeding, want de alternatieven geven onoverkomelijke problemen.

Er is gelukkig een alternatief voor kritiek zonder begrip: gewoon luisteren

Veel mensen zonder zo’n aandoening grossieren in ‘ja, maars’. Ja, maar dan doen we plastic rietjes alleen op doktersvoorschrift. Ja, maar bamboerietjes dan? Het is, om Bonnell aan te halen, kritiek zonder begrip; een blik door een lens zonder kennis. Daar is gelukkig wél een alternatief voor: gewoon luisteren. Geloof de mensen die ergens elke dag mee leven. Hoor hen aan. Leef mee. Dat is niet het einde van de conversatie. Dat is het begin.

Deze column verscheen eerst in OneWorld-magazine.

We leven in onzekere tijden door het coronavirus. Er is behoefte aan betrouwbare informatie én verdieping. We hopen dat je dit bij ons vindt en wil bijdragen aan onze onafhankelijke journalistiek.

Dit kan je doen door te doneren of je te abonneren op ons magazine. Alvast bedankt!

Verbod op plastic rietjes? Voor veel mensen zijn ze onmisbaar

'Pas als je bent afgevallen mag je weer springen, dansen, vrijen'

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons