Het is woensdagnacht 24 februari en ik ontvang het ene verontrustende pushbericht na het andere. ‘Russische inval Oekraïne begonnen, meerdere steden aangevallen.’ Wat volgt is een slapeloze nacht vol pijnlijke gedachten aan de berichtgeving over de machtsovername door de Taliban in mijn geboorteland Afghanistan augustus vorig jaar. Ironisch genoeg ben ik op reis in Mexico om mij te ontdoen van de identiteitslabels als ‘Afghaanse ex-vluchteling in Nederland’ en om te herstellen.
Als Afghaans-Nederlandse vind ik het mijn plicht om solidair te zijn met de Oekraïners. Ik besluit daarom voor het eerst sinds de demonstratie afgelopen zomer in Amsterdam voor Afghanistan weer te protesteren. Deze keer bij de deuren van de Russische ambassade in Mexico-Stad. Ik hou een Oekraïense vlag omhoog met daarop: Afghans in solidarity with Ukraine. Ik omhels geëmotioneerde vrouwen uit de Oekraïense gemeenschap in Mexico en ik spreek met Oekraïense reizigers die hun thuisland verlieten, niet wetende dat ze niet zouden kunnen terugkeren. Het werkt louterend om elkaar vast te houden als kinderen van de oorlog.
Ik vrees dat ze lotgenoten zullen worden. Ik vrees dat ze door een verhard asielbeleid moeten vechten voor een veilige opvang. Want hoewel mijn landgenoten schreeuwen en smeken om noodhulp, blijven veel deuren voor Afghanen op de vlucht nog altijd gesloten.
Daadkracht voor iedereen
Maar nu weet ik: mijn angst wordt geen waarheid. Wat binnen een week aan solidariteit mogelijk bleek, durfde ik voor mijn landgenoten nooit te dromen. Terwijl je juist solidariteit mag verwachten wanneer Nederlandse militairen betrokken zijn bij een onafgemaakte missie in Afghanistan met veel schade, blijft die solidariteit grotendeels uit. Tot op heden stromen er berichten binnen over fouten tijdens de evacuaties uit Afghanistan vorig jaar, waardoor er nog steeds tolken die voor Nederland werkten en andere Afghaanse bondgenoten in Afghanistan vastzitten, die vrezen voor hun leven.
“Wat binnen een week voor de Oekraïners mogelijk bleek, durfde ik voor mijn landgenoten nooit te dromen
Wat zou de Europese daadkracht voor Oekraïense oorlogsslachtoffers kunnen betekenen als die van toepassing zou zijn op ieder mens op de vlucht? Veilige routes, bijvoorbeeld. Of miljoenen euro’s beschikbaar voor reddingsbrigades aan de grenzen in plaats van voor verdrinkingen op zee door de gruwelijke push-backs door grensleger Frontex.
Wat zouden we kunnen bereiken zonder die dubbele standaard? Brussel zou met spoed een nieuw migratiepact opmaken zonder een hel als Moria. Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag zou eerst onderzoek doen naar oorlogsmisdaden gepleegd door Rusland in Syrië. In plaats daarvan hebben we nu een ongezien snel onderzoek in Oekraïne. Ook zou een landelijke actie van Giro555 voortaan binnen enkele dagen van start gaan, in plaats van te wachten tot mensen van de honger omkomen: komende winter kunnen een miljoen Afghaanse kinderen sterven aan ondervoeding, vreest de VN.
“Opeens zijn mensen op de vlucht geen buitenlanders meer die banen en huizen inpikken
Een ‘veiligelander’ zou niet meer bestaan: ook als je land op de lijst staat van ‘veilige landen van herkomst’, mag je komen. Voortaan zou een nationaliteit zelfs een gratis treinkaartje zijn, zoals bij de Oekraïners die bij de NS gratis mogen reizen als ze hun paspoort laten zien. Alle mensen die vastzitten in mensonterende kampen in Griekenland en elders in Europa door de Turkije-deal kunnen we direct herverdelen in Europa. Met name omdat landen als Polen en Hongarije – die de Europese herverdeling mede-blokkeerden – nu toch bereid blijken om mensen, in ieder geval Oekraïners, op te nemen.
Geen bureaucratische hel
Maar het allerbelangrijkste: je onveiligheid in land herkomst – zelfs al vallen de bommen voor het oog van de wereld op je huis – zou niet meer ontkend worden en je zou niet door een bureaucratische hel hoeven gaan om een vluchtelingenstatus te krijgen.
Niet alleen overheden stellen zich selectief solidair op, wereldwijd zijn er burgerinitiatieven om Oekraïners in huis te nemen. Opeens zijn het geen buitenlanders die banen en huizen inpikken, maar ‘witte christenen’ die niet thuishoren in verloederde opvangplekken. Ik ben benieuwd of er in Ede deze keer Oekraïners met vuurwerk en nazileuzen worden ontvangen zoals vorig jaar met geëvacueerde Afghanen gebeurde.
“De discriminatie aan de Poolse grenzen is een uiting van EU-beleid
Toen de VN deze week constateerde dat er gediscrimineerd werd aan de Poolse grenzen was dat pijnlijk. Maar hoe gewelddadig en racistisch de handhavers aan de grenzen van Polen zijn is al eerder aangetoond. Tijdens de demonstratie voor Afghanistan in augustus vorig jaar overhandigden we foto’s aan politici van minderjarige alleenstaande jongens op de vlucht, die het geweld aan de Poolse grenzen meemaakten. Deze jongens zijn ook te zien in de met een Gouden Kalf bekroonde documentaire Shadow Game.
De discriminatie aan de Poolse grenzen is een uiting van EU-beleid, dat al jaren illegale pushbacks financiert en stimuleert. Brussel is medeplichtig aan het racistische en discriminerende geweld. Het racisme, de dubbele standaard en selectieve solidariteit is onacceptabel, maar ik verheug me erop dat, nu het wereldnieuws is, deze frictie tussen de Europese praktijk en internationale mensenrechten eindelijk bevochten wordt. We kunnen daarmee beginnen, door bij de komende gemeenteraadsverkiezingen massaal te stemmen op partijen die mensen op de vlucht verwelkomen.
