Ik heb niks met schaatsen. Zet mij op noren en ik lijk een pasgeboren giraf die zijn eerste stappen zet. Als het kwik onder nul zakt, laat mij dat koud. Toch gun ik mijn Medelanders een positief antwoord op een belangrijke vraag: Giet it al oan?
Ik herinner het me nog goed, de vibe van de laatste Elfstedentocht in 1997 spatte van mijn televisiescherm. Ingepakte schaatsers langs rietkragen en een høkende massa. Nog nooit zag ik mijn land zo vrolijk en eensgezind. En al blijft het ook dit jaar weer gissen of het al oan giet, één ding is zeker: de kans wordt steeds kleiner.
Een eeuw geleden was de kans op een Elfstedentocht eens in de vijf jaar. Strenge vorst was toen bijna normaal, totdat klimaatverandering roet in het eten gooide. Als we ons aan het Klimaatakkoord houden – maximaal 2 graden opwarming ten opzichte van het pre-industriële tijdperk – dan wordt die kans eens in de twintig jaar. Halen we dat niet, en daar lijkt het op, dan vindt de Elfstedentocht maar eens in de honderd jaar plaats.
“Nooit hoorde ik één rayonhoofd over smeltende poolkappen
Wacht even. Klimaatverandering bedreigt onze nationale trots!? Je zou denken dat elke schaatsliefhebber zich spontaan ontpopt tot milieuactivist. Ik denk aan boze blokkeerfriezen die met de ijzers in de hand olietankwagens tegenhouden. Toch heb ik nooit één rayonhoofd van de Vereniging Friesche Elf Steden gehoord over smeltende poolkappen. En Sven Kramer noch Ireen Wüst maakten ooit een statement.
Nee, er is geen actie: we lijken zelfs te genieten van de slinkende kans. Elk jaar worden programma’s gevuld met de ‘tocht der tochten’. Beelden van de hel van ‘63 en Willem-Alexander in zijn Marlboro-pak. Wat een mooie tijd hè? Vervolgens schuiven weervrouwen en -mannen, schaatsers en leden van de Elfstedenvereniging aan. ‘En ijsmeester, komen we al aan 15 centimeter?’ Tot slot de teleurstelling en de traan van Wennemars.
Het is tijd om wakker te worden! En het mooie is: schaatsen kan de bindende factor zijn om klimaatbeleid van de grond te krijgen. De Elfstedentocht bepaalt met Sinterklaas en Koningsdag volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau onze nationale identiteit. En bij menige ‘bedreiging’ van een oer-Hollandse traditie schiet Nederland gewoonlijk uit z’n pietenpanty.
Tijdens de eerste coronawinter buitelden de partijen over elkaar om bij voldoende vorst de Elfstedentocht tóch mogelijk te maken. De PVV noemde het ‘Nederland op zijn best!’ GroenLinks wilde ‘alles op alles zetten’ en we weten dat Wopke zó op het ijs zou springen. Ziedaar de sleutel tot succes: schrijf een motie dat de regering de Elfstedentocht moet beschermen. Dan kan niemand meer tegen rigoureuze klimaatplannen zijn.
