Er zijn ontelbaar veel radio- en tv-uitzendingen, podcasts en uren in debatcentra die gevuld moeten worden. Met ontelbaar veel pratende mensen. Mensen met meningen, maar belangrijker: mensen die ‘goed over onderwerpen kunnen meepraten’.
‘Prikkelende meningen’ doen het ’t best; dat zijn opvattingen die ‘tegen de stroom in gaan’ en die niet per definitie hoeven te stoelen op feiten. Steevast volgt dan ‘een debat’ hierover, waarbij twee mensen tegenover elkaar aan een tafel worden gezet en een kwartier lang “jij bent stom”, “nee jíj trekt volle zalen” tegen elkaar zeggen. Vervolgens tikken zestien mensen daar een column over, waarna ze hun stukje mogen komen toelichten in 23 discussieprogramma’s. Tot slot velt televisierecensent Angela de Jong een finaal oordeel.
“Iemand die lulkoek uitkraamt, wil imponeren met woorden die de indruk moeten wekken dat er iets substantieels wordt gezegd
Frankfurt analyseert een manier van spreken die niet de waarheid dient, maar voornamelijk bestaat uit het opbakken van lucht. Hij doet een geestige poging tot het definiëren van het begrip ‘lulkoek’ en komt hierop uit: iemand die lulkoek uitkraamt, heeft als doel de luisteraar of lezer te imponeren met woorden die de indruk moeten wekken dat er iets substantieels wordt gezegd. De woorden zijn waar noch onwaar. In tegenstelling tot de onvervalste leugenaar is de zwetser niet geïnteresseerd in de waarheid: ‘Het kan hem niet schelen of de dingen die hij zegt de werkelijkheid correct beschrijven. Hij kiest ze uit, of verzint ze, zoals ze hem zelf het beste uitkomen.’
“Gelul is een grotere vijand van de waarheid dan leugens
Tijdloze boeken kunnen helpen de actualiteit beter te begrijpen. Sheila Sitalsing licht er steeds één uit. Deze keer: On Bullshit door Harry G. Frankfurt (2005, oorspronkelijke tekst 1986). In Nederland is het boek uitgebracht als Bullshit, waarom er zoveel wordt geluld door uitgeverij De Arbeiderspers (2006).
In 2006 schreef Frankfurt een vervolg op het boek, On Truth, waarin hij het belang van (het najagen van) de waarheid benadrukt.
Het doel van de bullshitter
“Dat er zo weinig vrouwen aan talkshowtafels zitten, is een groot compliment voor hun zelfkennis en zelfbeheersing
Redacteuren van opinieprogramma’s dragen die overtuiging nogal vasthoudend uit. Ze zijn erin getraind om mensen naar de studio te praten, ook als die tegenwerpen dat ze niet zoveel van het te bespreken onderwerp afweten. Dat er zo weinig vrouwen aan talkshowtafels zitten, is dan ook een groot compliment voor hun zelfkennis en zelfbeheersing. Het is tevens het zoveelste bewijs dat lullen, zoals door Frankfurt gedefinieerd, een door mannen gedomineerde bezigheid is.
Wat rest is het verlangen naar stilte.
Dit artikel verscheen eerder in OneWorld-magazine.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
