Je loopt nu al weken met die verkoudheid. Toch maar even naar de huisarts, want zou antibiotica je niet makkelijk en snel van je loopneus afhelpen? Misschien geen gekke gedachte, maar wel fout en zelfs gevaarlijk. Want verkeerd gebruik van antibiotica zorgt voor meer resistente bacteriën. Oftewel; door onjuist antibioticagebruik maken we onszelf én anderen zieker. Verwarring over antibioticagebruik is echter een wereldwijd fenomeen, zo blijkt uit onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ondervroeg bijna 10.000 mensen in twaalf landen over antibiotica. Wat blijkt? Het bewustzijn over antibioticagebruik en resistentie wisselt enorm, maar is nergens heel hoog. Zo denkt 44 procent (Nigeria) tot 80 procent (Soedan) van de ondervraagden onterecht dat antibiotica verkoudheid en griep kan genezen. Terwijl óók 44 tot 83 procent van de ondervraagden terecht denkt dat antibiotica kan worden ingezet om blaasontsteking te genezen (44 procent in Egypte en 83 procent in Mexico). Twee op de vijf respondenten uit alle landen in het onderzoek menen daarnaast dat het acceptabel is om dezelfde antibiotica te kopen, of aan de dokter te vragen, als zij ziek zijn en deze antibiotica hen een vorige keer heeft genezen van dezelfde symptomen.
Over het onderzoek
De Wereldgezondheidsorganisatie deed onderzoek in 12 landen: Nigeria, Zuid-Afrika, Barbados, Mexico, India, Indonesië, Rusland, Servië, Egypte, Soedan, China en Vietnam. Per regio werden twee landen geselecteerd, en per land werden afhankelijk van de methode ruim 500 mensen (face-to-face) of ruim 1.000 mensen (online enquête) bevraagd. De resultaten zijn wereldwijd niet representatief, maar geven wel een goede schatting van het bewustzijn over antibiotica in een reeks zeer diverse landen.
Grote verschillen tussen landen
Er blijken ook veel verschillen tussen de betrokken landen zijn, bijvoorbeeld in kennis over de gevolgen van onjuist antibioticagebruik. Zo kent in Egypte slechts 22 procent van de ondervraagden de term ‘antibioticaresistentie’, terwijl in Mexico 89 procent van de respondenten deze term kent. Maar een mogelijke oplossing voor het antibioticaprobleem is al helemaal complex voor de ondervraagden. Met de stelling ‘Medici zullen het probleem met antibioticaresistentie oplossen voor het echt serieus wordt’ is in Barbados 27 procent het eens, waar in Soedan 89 procent veel vertrouwen heeft in de medische wetenschap.
Nederlanders en antibiotica?
Weten Nederlanders meer van antibiotica en de gevolgen van verkeerd gebruik? Nederland is niet geselecteerd voor het onderzoek van de WHO. Maar uit de Eurobarometer in 2014 blijkt dat bijna een kwart van de Nederlanders denkt dat antibiotica griep en verkoudheid kunnen genezen. Daarnaast wist een ruime meerderheid van de Nederlanders dat onnodig gebruik van antibiotica deze medicijnen minder effectief maakt. Binnen de Europese Unie scoren Nederlanders daarmee relatief goed, in veel Europese landen weten burgers minder over dit onderwerp.
een kwart van de Nederlanders denkt dat antibiotica griep en verkoudheid kunnen genezen
Afkijken van de zuiderburen
De Nederlandse overheid zet sterk in op het antibioticaprobleem. Zij doet dat vanuit een One-health benadering. Dit betekent dat oplossingen moeten komen vanuit een integrale benadering van de menselijke gezondheidszorg en diergezondheidszorg. Minister Schippers zei in een kamerbrief van juni 2015 toe daarbij óók sterk in te zetten op communicatie naar professionals en burgers over de urgentie van het probleem. Wat dat betreft is er wellicht nog wat te leren van onze zuiderburen. Uit cijfers van het European Centre for Disease Prevention and Control blijkt dat onder andere in België het antibioticagebruik in de zorg buiten het ziekenhuis gedaald is. In België wordt die daling toegeschreven aan een jaarlijkse, landelijke publiekscampagne over gebruik van antibiotica.
Kaleidos Research deed in 2015 onderzoek naar Nederlands beleid op wereldwijde gezondheid. In het bijbehorende filmpje wordt op een toegankelijke manier uitgelegd wat grensoverschrijdende gezondheidsproblemen betekenen.
