Vliegen

‘Ik moet vliegen voor mijn werk’ is geen excuus meer

Van allerlei kanten klinkt de roep om minder vliegtuigen te laten opstijgen. Zelf kun je ervoor kiezen minder te gaan vliegen. Maar wat als je moet vliegen voor je werk? Zijn bedrijven al bezig hun vlieggedrag in te perken?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
In zes steden rondom Nederlandse luchthavens gaan vandaag mensen de straat op voor het Landelijk Protest Luchtvaartgroei. Er moet een einde komen aan de groei van het aantal vluchten, vinden ze. Vanwege het klimaat, geluidsoverlast en de oneerlijke concurrentie ten opzichte van de trein en de bus (kerosine wordt immers niet belast).

groei luchtvaart aan banden

Bewoners verenigd tegen groei luchtvaart

En het sputtert en knettert nog meer rondom de luchtvaart. Vorige week riep Jelmer Mommers van de Correspondent zijn lezers op om net als hijzelf minder te gaan vliegen. Zijn conclusie: vliegen is extreem vervuilend en we moeten de oplossing niet zoeken bij de techniek (‘Duurt te lang en er zijn geen prikkels voor radicale innovatie’) of de politiek (‘De internationale gemeenschap blijft luchtvaart als uitzondering behandelen’), maar bij onszelf. ‘Minder vliegen is nu een van de effectiefste dingen die je zelf kunt doen om klimaatverandering te beperken.’

Voor PowerSwitch heb ik ingezoomd op dat minder vliegen met de blogserie Vliegverslaving. Ik sprak mensen die sinds kort of al jaren niet meer vliegen, en ging zelf de uitdaging aan om maximaal nog eens per twee jaar op te stijgen. Maar waar ik steeds weer tegenaan liep was de reactie: “Dat zou ik ook wel willen. Maar ja, ik moet nou eenmaal vliegen voor mijn werk.”

“Maar ja, ik moet nou eenmaal vliegen voor mijn werk.”

Het lijkt een niet tegen te spreken argument – het hoort bij je werk, dus je moet wel. Maar ligt dat echt zo zwart-wit? Of zijn er ook bedrijven die proberen het aantal vluchten van medewerkers te beperken?
vliegen

Klimaatimpact

Climate Neutral Group helpt bedrijven om de klimaatimpact van hun activiteiten in kaart te brengen, te verminderen en te compenseren. Twee jaar geleden voerde de organisatie een onderzoek uit onder grotere bedrijven die veel vliegen. Adviseur Mark Huis in ’t Veld: “Daaruit bleek dat bedrijven eerst hun eigen gebouw en wagenpark verduurzamen. Een beetje achteraan komt nu nog vliegen.”

“Je ziet wel dat er steeds meer aandacht voor is, maar het is het lastigste om aan te pakken. Anders dan het gebouw en de auto’s zijn de vliegtuigen niet van jou. Veel bedrijven hebben nog iets van, goh, wat moeten we daar nu mee?”

“Bedrijven verduurzamen eerst hun gebouw en wagenpark. Bij vliegen hebben ze vaak nog iets van goh, wat moeten we daarmee?”

Het antwoord? Voor het klimaat is het natuurlijk veruit het beste om vliegen te voorkomen: door videoconferencing, telewerken en treinreizen. Maar volgens Huis in ’t Veld is het niet in elke zakelijke situatie een optie om het vliegtuig te laten staan, zeker niet voor internationaal opererende bedrijven. “Dan kun je kijken hoe je het zo klimaatvriendelijk mogelijk doet. Heel beperkt is het al mogelijk om deels te vliegen op biobrandstof.”

“En het loont om te kijken naar de vluchtklasse. Vaak wordt er businessclass gevlogen, maar dat kost meer ruimte en zorgt dus voor een hogere CO2-voetafdruk dan een economy-class-stoel.” Ook kan het een verschil maken welke route of maatschappij je kiest. “De CO2-uitstoot kan per vlucht de helft schelen: zijn er tussenstops, is het een wat ouder of juist een moderner toestel? ”

vliegen
Zeker bij lange afstanden kan de klimaatimpact per type ticket behoorlijk verschillen, volgens cijfers van Climate Neutral Group.Beeld: CNG
Als er wel gevlogen wordt, dan kun je als organisatie de CO2-uitstoot van de vluchten compenseren. Dat is voor bedrijven de makkelijkste stap om te nemen en komt dus ook het vaakst voor. “In totaal zullen er in Nederland enkele honderden bedrijven zijn die hun vlieggedrag compenseren. Daar zitten the usual suspects bij: Triodos Bank, Wereldnatuurfonds, Weleda. Maar ook bedrijven als Noordhoff Uitgevers en leasemaatschappij TerBerg.”

Maar is compensatie niet slechts een doekje voor het bloeden? Huis in ’t Veld vindt van niet. “Bedrijven kunnen niet van vandaag op morgen hun milieuimpact verkleinen, dat kost tijd en geld. Compensatie is belangrijk om de impact nu alvast zo klein mogelijk te maken. Wij zien het als een noodzakelijke overgangsmaatregel.” Bomen planten dus? Huis in ’t Veld: “Wij geloven meer in geld investeren in hernieuwbare-energieprojecten, zoals wind, zon en biogas in ontwikkelingslanden. Je voorkomt dan echt dat er CO2 in de lucht komt.”

Zakelijke vluchten
Hoeveel procent van de vluchten is zakelijk? Die cijfers zijn lastiger op te snorren dan je zou denken, maar waarschijnlijk ligt het ergens tussen de 13% en 23%. De internationale toerisme-organisatie UNWTO zegt dat bij 13% van de internationale reizen in 2016 het reidoel ‘werk’ was (tegenover 53% met het reisdoel ‘vakantie’). Een andere toerisme-organisatie, WTTC, zegt dat in datzelfde jaar 23% van het reisgeld op ging aan internationale zakenreizen. Die reizen zijn misschien wel wat duurder dan gemiddeld, omdat het vaak businessclass-tickets zijn dus dat kan het percentage beïnvloeden. Het is overigens onduidelijk waar deze organisaties een tripje indelen dat zakelijk is maar waar wat vakantiedagen aan vast worden geplakt.

Met dank aan Eke Eijgelaar (NHTV)

Byebye businessclass

Er zijn wel bedrijven die al verder gaan dan alleen compenseren. Pensioenbeheerder PGGM heeft bijvoorbeeld besloten om bij vluchten korter dan zes uur niet meer businessclass te vliegen. Huis in ’t Veld: “En voor korte afstanden hebben ze een cirkel getrokken: Hamburg, Frankfurt, Parijs, daarbinnen doen ze alles met de trein.”

Medewerkers van accountant PWC pakken bij reizen korter dan 700 kilometer de trein

Ook andere bedrijven hebben dit soort maatregelen ingevoerd, maar Huis in ’t Veld noemt geen namen (“Dat doe ik alleen als bedrijven daar expliciet toestemming voor hebben gegeven”). Wel zegt hij dat het gaat om banken, verzekeraars, accountants, productiebedrijven, grote consultingkantoren, “echt van alles en nog wat.”

In een rapport van CE Delft staan wel enkele namen vermeld: medewerkers van de Nederlandse Spoorwegen, accountant PWC, ingenieur Arcadis en consultant Capgemini pakken de trein bij reizen korter dan 700 kilometer. Daarbovenop hebben Arcadis en Capgemini het doel om het aantal lange vluchten met 10 procent te verminderen in 2030. Videoconferencing moet daarbij helpen.

“Iedere afdeling van het WNF heeft een CO2-budget. Is dat op, dan mogen ze niet meer vliegen.”

Naast regels als ‘korte reizen per trein’ kan een organisatie ook werken met een intern CO2-budget of -prijs. Het Wereldnatuurfonds doet dat, maar ook Microsoft en de Franse bank Société Générale. Huis in ’t Veld: “Bij het WNF heeft elke afdeling een CO2-budget waar je niet overheen mag. Je moet als afdeling prioriteiten stellen, want als je budget op is mag je niet meer vliegen.”

Bij een CO2-prijs moet je betalen als je meer CO2 uitstoot dan afgesproken. Dat gaat van je afdelingsbudget af. “Je zou het zelfs naar medewerkers kunnen doorvertalen, maar dat ligt natuurlijk gevoeliger. Je ziet het ook bij mobiliteitsbudgetten: medewerkers die een kleinere auto nemen omdat ze het geld wat overblijft mogen houden. Dat soort prijsprikkels werkt goed.”

Heilige huisjes

Bam! Dan heb je als bedrijf leuke oplossingen bedacht, knal je ineens tegen heilige huisjes op. Huis in ’t Veld: “Het wordt soms als een voorrecht beschouwd om (businessclass) te vliegen.” Hij vergelijkt het met waar de leaseauto vroeger voor stond. “Een hogere functie betekende een grotere auto. Dat is echt veranderd. Vliegen is de volgende stap die bedrijven zullen moeten gaan nemen. Die heilige huisjes moet je gaan bespreken.”

Daarbij is essentieel dat de directie ook meedoet. Huis in ’t Veld: “Het komt nogal eens voor dat juist degenen die in grote leaseauto’s rijden en businessclass vliegen in de directie zitten. Als je wil dat een bedrijf in beweging komt, zul je als directie het goede voorbeeld moeten geven.”

Videoconferencing klinkt mooi, maar zie het maar eens geaccepteerd te krijgen als de apparatuur hapert of niemand de aan-knop kan vinden

En er moet een goed werkend alternatief zijn. Videoconferencing klinkt mooi, maar zie het maar eens geaccepteerd te krijgen als de apparatuur hapert of niemand de aanknop kan vinden. Huis in ’t Veld: “Je moet zorgen dat de schermen er zijn, maar ook dat mensen weten hoe die dingen werken. Dat is geen rocket science, maar je moet het even weten. Je moet de drempels zo laag mogelijk maken.”

Zo kwam PWC in het Verenigd Koninkrijk erachter dat de helft van de vluchten bestond uit tripjes van het ene naar het andere Britse PWC-kantoor. “Ze hebben geïnvesteerd in goede videoconferentiesystemen en iedereen getraind. En ze hebben het omgedraaid: je mag niet meer zomaar vliegen, maar je moet aantonen dat het nodig is. Binnen twee jaar konden ze zo de helft van de interne vluchten schrappen.”

Doe-het-zelf-tips
Zelf regelen dat je die zakelijke vlucht niet hoeft te nemen?
Tips van een anonieme ervaringsdeskundige:

-Zoek voor je de reis aanvraagt alvast zelf het treinschema op
-Bereid een antwoord voor op lastige vragen:
“Maar de rest wordt van het vliegveld gehaald.”
“Dan pak ik wel de metro.”
-Bied aan om de extra reistijd in je eigen tijd te doen (bv door de nachttrein te nemen)
-Houd voet bij stuk!

Zijn we al met al goed op weg? Volgens Huis in ’t Veld mag het gevoel van urgentie nog groeien. “Voor sommige bedrijven vormt vliegen echt 30 tot 50% van de uitstoot. Het is lastig aan te pakken want je hebt er het minste grip op. Als vliegen moet, zijn je duurzame keuzes beperkt. Maar dat mag geen excuus zijn. Als het zo doorgaat is de luchtvaart in 2050 de belangrijkste veroorzaker van CO2-uitstoot in de wereld. Het wordt echt tijd dat het hoger op de agenda komt bij bedrijven.”

Verscherpte regels zullen daar ook aan bijdragen. “Je ziet van alle kanten steeds meer verplichtingen komen. We moeten vaart maken. En als dat niet kan op basis van vrijwilligheid, dan zul je zien dat er vanuit de overheid steeds meer maatregelen gaan komen om ons te dwingen wat te doen.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons