Kunst over uitgebuite prostituees? Volgens sekswerkers is kunstenaar zélf uitbuiter

Onder meer de lokale sekswerkersvakbond Red Light United, belangenvereniging PROUD, de HIV vereniging en het Prostitutie Informatie Centrum (PIC) verwijten het museum incorrecte en stigmatiserende informatie te verspreiden. Ook hebben prostituees zelf bezwaren geuit tegen de werkwijze van de kunstenaar. Die zou foto’s en uitspraken van prostituees gebruiken zonder hun instemming en zich onder valse voorwendselen aangesloten hebben bij activiteiten voor en door sekswerkers. Ondanks deze kritiek en protesten van prostituees blijft het Amsterdam Museum achter de expositie staan.

‘Ik, noch mijn collega’s, wist dat [Hignett] een feminist is die beweert dat sekswerk uitbuiting is. Ik geef géén toestemming voor het gebruiken van onze gesprekken in haar expositie. Ik ben een activist en pleit voor de rechten van sekswerkers. Ik ben tegen haar tentoonstelling; ik ben tegen het Zweedse model, dat de vrijheid van sekswerkers belemmert.’

De sekswerker kreeg een ‘slecht gevoel’ bij Hignett en besloot de boot af te houden. Een andere sekswerker geeft aan dat Hignett aandrong op het bijwonen van een gesloten bijeenkomst die zij organiseerde. Het kostte haar moeite de kunstenaar bij de bijeenkomst weg te houden, en ze herinnert zich nog goed hoe die aanhoudendheid haar stoorde.

PROUD is echter een belangenvereniging voor en door sekswerkers; PIC een stichting waarbij geen bordeelhouders betrokken zijn. Wat bewoog het museum om deze beschuldigingen van strafbare feiten – uitbuiting en ‘pooieren’ – aan het adres van deze Amsterdamse organisaties toe te staan?

Geen van deze bronnen gaat echter over sekswerkerorganisaties of uitbuiting in Amsterdam. Wel nuanceert de getuigenis van Laura Lee wat er bedoeld kan worden met de term ‘pooier’. In 2014 werd zij door een parlementair comité gevraagd om te spreken over een wetsvoorstel dat klanten van sekswerkers strafbaar stelt. Het comité twijfelde aan haar geloofwaardigheid omdat zij sekswerkers kent die bedrijven leiden en samenwerken, bijvoorbeeld door op verschillende dagen dezelfde flat te huren. Dat komt hun eigen veiligheid ten goede, maar wordt volgens de Ierse wet gezien als uitbuiting en ‘pooieren’.

Opvallend is het artikel van Jody Raphael. Volgens deze schrijver steunt de Hongaars-Amerikaanse miljardair George Soros een ‘decriminalisatielobby’ van pooiers en zou hij fake news en omkoping inzetten opdat organisaties als Amnesty International, Human Rights Watch en verschillende VN-organen sekswerkerrechten steunen. Het idee van een rijk lobbynetwerk van pooiers is een hardnekkige mythe bij anti-prostitutie activisten.

Dit programma bestaat tot dusver uit een expositie uit 2002 over de geschiedenis van prostitutie in Amsterdam en een voorstelling uit 2010 waarin modeontwerpers en kunstenaars ‘hun eigen kijk op prostitutie’ gaven. Pas vorig jaar kwamen sekswerkers zelf aan het woord, tijdens een eenmalig panelgesprek georganiseerd door het COC als onderdeel van hun jaarlijkse Shakespeare Club-programma. Mede-organisatoren waren gezondheidsorganisatie P&G292 en PROUD – twee organisaties die volgens de huidige expositie ‘worden geleid door pooiers’.

Mogelijk is de doelstelling van de BijlmAIR residentie inmiddels veranderd. Hignett is immers al decennia actief als kunstenaar en werkt, samen met kunstenaar Patricia Kaersenhout – die eerder al werd uitgenodigd voor eenzelfde residentie – al sinds 2013 aan dit project. Een groot deel van de kunstinstallatie was eerder te zien in andere musea in Europa en Zuid-Amerika. Voor haar project ontving Hignett ook projectsubsidie van het Amsterdam Fonds voor de Kunst (16.236 euro), en twee subsidies van het Mondriaan Fonds (22.128 en 9.643 euro) en Stichting Stokroos. 

Over de protesten zegt de kunstenaar op haar persoonlijke blog het volgende: ‘Van iedereen die iets te zeggen heeft, lijkt het alsof niemand werkt als ‘sekswerker’, in de prostitutie-betekenis van het woord… Denk daarvan wat je wil.’ De expositie staat gepland tot en met februari 2020.

* De namen van de sekswerkers worden om privacyredenen niet genoemd, maar zijn bekend bij de auteur.