“De chique lobby staat symbool voor de rijkdom van de Bijlmer – in cultuur, diversiteit, ondernemingszin
Khamis: “We wilden laten zien dat het negatieve beeld niet klopt. Googel de namen van de Bijlmerflats en je leest alleen over schietpartijen en steekincidenten. Terwijl het hier net zo veilig is als op veel andere plekken in de stad. Maar als die verhalen te vaak herhaald worden, ontstaat het beeld dat je hier niet moet komen. En daar hebben de bewoners last van.”
‘Smerig’, ‘ordinair’, ‘vervallen’, ‘geweld’ en ‘drugs’ zijn woorden die langskomen als George in de serie aan de bewoners vraagt naar de stigma’s over de Bijlmer. Eén jonge bewoner vertelt: ‘Ik zie de mensen anders kijken als ik zeg dat ik uit de Bijlmer kom. Dan zeggen ze: daar is veel criminaliteit. Niet leuk om te horen.’
“Ook binnen de Bijlmer leven vooroordelen, en uiteindelijk gaan mensen ze zelf geloven
Khamis: “Het is schadelijk voor je zelfbeeld. Dat weet ik nog van vroeger: leraren die hier werken, komen vaak niet uit de buurt en nemen hun vooroordelen mee.”
Adegite: “Ik zat op school in Reigersbos, een rijkere buurt dan bijvoorbeeld de wijken Kraaiennest en Ganzenhoef. Altijd hoorde ik: ‘Oh, kom je uit het gettogedeelte?!’ Ook binnen de Bijlmer leven dus vooroordelen, en uiteindelijk gaan ze het zelf geloven. Het gevoel minderwaardig te zijn, leeft nog steeds bij veel mensen. In de derde aflevering zegt een bewoner: ‘Je moet een dikke huid kweken. Gaandeweg accepteer je dat.’ Maar een dikke huid tegen de vooroordelen is niet de oplossing; dat wilden we aankaarten.”
Khamis: “Vooral door zonder oordeel naar de mensen te kijken. Zelfs al verkoopt iemand drugs of runt iemand een illegale taxi, wij oordelen niet. En dan nog, het is een kleine minderheid. De overgrote meerderheid met een ‘gewoon’ leven zie je nooit in de media. Alleen al in deze flat zit een kapper, fietsenmaker, kledinglabel, huiskamerrestaurant, er zijn podcastmakers en muziekstudio’s, noem maar op. En om de hoek woont een Canta-specialist, die alle Canta’s uit de buurt repareert. Er is een heel eigen economie. Helaas voelen mensen zich weinig gesteund door de gemeente.”
“Mensen zeggen: éindelijk zien we de echte Bijlmer
Adegite: “Bij de meeste mensen overheerst trots. Ze wonen hier graag. En voor degenen die hebben meegewerkt, is de serie iets groots. Het heeft veel voor ze betekend: ze worden op straat herkend, het geeft ze zelfvertrouwen. We krijgen alleen maar positieve reacties. Mensen zeggen: éindelijk zien we de echte Bijlmer.
Dat merkten we ook bij de voorbereidingen: mensen die nooit voor de camera willen, deden het omdat ze achter ons verhaal stonden. Maar niet meteen hoor, als we aanbelden en zeiden: ‘We zijn van de VPRO …’ dan hoorden we: oh nee, laat maar. Ze zijn zo gewend aan eenzijdige, negatieve beeldvorming. We hebben daarom ook getwijfeld over het zwarte liftboy-personage. Zou het niet te clichématig zijn, te onderdanig? Gelukkig ziet niemand dat zo.”
Begreep de VPRO hoe gevoelig die negatieve beeldvorming lag?
Khamis: “Het was apart om met een hele witte crew te werken. Er was een heel klein budget, dus een niet-compleet-witte crew inhuren, was geen optie. Ze maakten dat zelf bespreekbaar, zij weten ook dat de mediawereld te wit is. En ze begrepen ons ongemak, al konden ze er niets aan veranderen.”
“Vaak als ik overwoog om ergens te solliciteren, dacht ik: laat maar, ik wil niet de enige zwarte persoon zijn
Tijdens een korte tour rond de flat vertellen de filmmakers honderduit: hier was vroeger de kinderopvang, nu zit daar een voedselbank, en een voormalige conciërge, ‘boer Floor’, begon hier in de jaren zeventig een kinderboerderij. “Gewoon gedáán, niet gewacht op bestemmingsplan of financiering: op z’n Bijlmers dus.” Net als de methadonlocatie die een bewoonster opzette in de jaren negentig, toen de heroïne-epidemie de Bijlmer hard trof.
Khamis: “Veel van de originele honingraatflats zijn afgebroken. Wij vinden die gentrificatie1 – ik zeg liever buurtzuivering – verschrikkelijk. Zorg eerst voor de mensen en dan pas voor de gebouwen. Maar wat de gemeente doet, wérkt in hun ogen: flats afbreken zodat de oude bewoners vertrekken en er rijkere mensen voor terugkomen. Die oude bewoners worden dan het probleem van Almere, Rotterdam, of een dorp in de regio.”
“Het beeld leeft dat je eerst uit de Bijlmer weg moet om succesvol te worden
Adegite: “Het is jammer dat het beeld leeft dat je eerst uit de Bijlmer weg moet om succesvol te worden. Ik dacht dat zelf ook ooit. Hopelijk helpt het wat wij gemaakt hebben. Wij willen de deur opentrappen, zodat er voor mensen met onze achtergrond ook plek is in dit wereldje.”
- Gentrificatie is beleid waarbij in een financieel arme buurt duurdere woningen worden gebouwd en hippe bedrijven meer kapitaalkrachtige bewoners moeten aantrekken. De buurt zou zo ‘opgewaardeerd’ worden. Lees meer over gentrificatie. ↩︎
