“Ik belichaam datgene wat bijna twintig jaar mijn grootste nachtmerrie is geweest, maar ik ben gelukkiger dan ooit
Eigen schuld
“Er zijn zó veel dingen zó veel interessanter aan ons dan hoe we eruitzien
Body shaming is het bekritiseren of belachelijk maken van iemands lichaam, om welke reden dan ook. Je komt het overal tegen: op de voorkant van het tijdschrift dat je vertelt dat je nog maar heel even hebt om je lichaam ‘bikiniproof’ te krijgen tot in de reacties onder een reclame met plussize-modellen waarin ‘eindelijk eens échte vrouwen te zien zijn!!!’ Het is die tante die je zegt dat je ‘toch echt eens wat meer moet eten’ omdat je enorm dun bent, de willekeurige ‘puistenkop’-, ‘vet varken’- of ‘gratenpakhuis’-opmerking die je op straat te horen krijgt en de zoveelste ‘grap’ die dikke mensen neerzet als dom, onhygiënisch of lui.
“Fat-shaming vindt haar origine in de koloniale blik op de lichamen van Zwarte mensen
Personen met een lager inkomen hebben gemiddeld dikkere lijven dan mensen met een hoger inkomen (wat weer leidt tot meer body shaming) en hebben in het geheel minder geld om uit te geven, dus óók minder geld om te besteden aan uiterlijk. Zo is de tandarts voor veel mensen onbetaalbaar geworden, waardoor we armoede soms letterlijk af kunnen lezen van iemands gebit. Lichamen met een beperking worden gebruikt als grap óf bewust buiten beschouwing gelaten – ze worden niet eens waardig genoeg geacht om mee te doen in de lichamelijke rat race. Bij body shaming geldt dus (net als bij alle andere onderdrukkende systemen): hoe verder je van de witte, slanke, (op het oog) gezonde norm afstaat, hoe meer discriminatie je zal ervaren.
Deze lichaamsgerichte discriminatie kan serieuze vormen aannemen; van het moeilijker kunnen vinden van een baan als dik persoon of het harder moeten werken dan dunnere collega’s om evenveel waardering te krijgen, tot het anders worden behandeld door medisch personeel, met alle gevolgen van dien. Dit laatste geldt niet alleen voor dikke personen, maar ook voor personen van kleur die over het algemeen slechtere medische zorg ontvangen dan witte mensen. Ook kan body shaming bijdragen aan het ontwikkelen van eetstoornissen die een dodelijke afloop kunnen hebben. De samenvatting van dit verhaal: niemand heeft iets aan body shaming, behalve de industrieën die er rijkelijk van profiteren.
Stel je voor
“Dik is geen gevoel, gebruik dit woord dus ook niet om jezelf op een negatieve manier te omschrijven als je niet dik bent
- Leer over body shaming, zodat je het sneller herkent; bij anderen, maar zeker ook bij jezelf. Wijs jezelf en elkaar op bodyshamende uitingen, ideeën en gedragingen en leg elkaar uit waarom die problematisch zijn.
- Wil je loskomen van de huidige ideeën rond schoonheid? Verdiep jezelf dan in body positivity en (nog belangrijker vind ik zelf) body neutrality, bijvoorbeeld door het boek Beyond Beautiful van Anuschka Rees en het boek The Body Is Not an Apology van Sonya Renee Taylor te lezen. Lees ook The Beauty Myth van Naomi Wolf.
- Volg online mensen met zo veel mogelijk verschillende lichaamstypen. Wanneer ik de dikste persoon ben die je volgt, is je feed niet divers genoeg.
- Gebruik altijd een trigger warning (TW) wanneer je over body shaming gaat praten op social media, zo kunnen mensen die het aangaat je post of story vermijden.
- Stuur nooit zomaar voorbeelden van body shaming door naar mensen die getarget worden door het specifieke voorbeeld. Zij weten al heel goed hoe de wereld over hen denkt en hen behandelt, je hoeft ze daar niet nog eens extra op te wijzen.
- Verdiep je in thema’s als fat-shaming en skinny-shaming (en het belangrijke verschil daartussen) en lees je in over fat acceptance; ook (juist!) als je zelf niet dik bent. Het boek Happy Fat van Sofie Hagen is goed om mee te beginnen.
- Leer over de racistische oorsprong van fat-shaming en hoezeer deze vorm van discriminatie nog altijd verbonden is aan racistische ideeën. Lees hiervoor Fearing the Black Body van Sabrina Strings.
- Dik is geen gevoel, gebruik dit woord dus ook niet om jezelf op een negatieve manier te omschrijven wanneer je niet dik bent, bijvoorbeeld door te verzuchten dat je je zo dik voelt en daarom het huis niet uit wil (dit is body shaming!). Wees lief voor jezelf door te ontdekken wat het wél is dat je voelt: schaamte? Ongemak? Angst? Verdriet?
- Wil je een leuke opmerking over iemand maken? Maak dan ook eens een compliment dat niet uiterlijk-gebonden is. Complimenten zijn zo goed bedoeld, maar kunnen onbewust pijnlijk zijn. Zo denken mensen mij als dik persoon blij te maken met opmerkingen als ‘je bent afgevallen, hè?’ of ‘wat kleedt dat jurkje mooi af!’, terwijl ik daar alleen maar onzeker en ongelukkig door word.
- De auteur schrijft Zwart met een hoofdletter om aan te geven dat Zwart niet enkel naar een huidskleur, maar ook naar een cultuur verwijst. ↩︎
