Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Ik spreek de Indiase kunstenares en activiste Shilo Shiv Suleman in het hotel in Utrecht waar ze verblijft. Ze is prachtig gekleed, heeft een grote bindi op haar voorhoofd en haar hals is versierd met robuuste gouden kettingen. Die waren van haar moeder, vertelt ze.
Jouw moeder is moslima, en je vader hindoe. Wat betekent die ‘dubbele’ identiteit voor jou, nu moslims in India gevaar lopen?
“Een tijd geleden schreef ik een gedicht dat nu weer actueel is. India is (net zoals ik) moslim / Net zoals India, ben ik ook Hindoe / Kijk eens (miraculeus) hoe beide geloven in mij leven. (Je kunt meer zijn dan één ding), zijn enkele regels uit het gedicht. Veel mensen zeggen dat ik niet half moslim kan zijn; ik ben het of ik ben het niet. Maar zo zit het niet, ik ben volledig moslim én volledig hindoe. Mijn moeder en ik hadden vaak ruzies over mijn naam. Ik heet Shilo Shiv Suleman, omdat ik ben opgevoed door mijn islamitische moeder, maar op mijn paspoort staat een andere naam vanwege mijn vader, die hindoe is.
“Een tijd geleden schreef ik een gedicht dat nu weer actueel is. India is (net zoals ik) moslim / Net zoals India, ben ik ook Hindoe / Kijk eens (miraculeus) hoe beide geloven in mij leven. (Je kunt meer zijn dan één ding), zijn enkele regels uit het gedicht. Veel mensen zeggen dat ik niet half moslim kan zijn; ik ben het of ik ben het niet. Maar zo zit het niet, ik ben volledig moslim én volledig hindoe. Mijn moeder en ik hadden vaak ruzies over mijn naam. Ik heet Shilo Shiv Suleman, omdat ik ben opgevoed door mijn islamitische moeder, maar op mijn paspoort staat een andere naam vanwege mijn vader, die hindoe is.
“Wie niet kan bewijzen Indiaas staatsburger te zijn, én moslim is, loopt gevaar
Ik wilde dat veranderen naar Suleman, ter ere van mijn moeder, maar zij stond erop dat ik dit niet deed. Ik vond dat ze niet zo moest overdrijven, er zou toch niets gebeuren met de moslimminderheid1in ons land. Helaas had ik het mis. Ik heb nu geluk met mijn officiële, hindoe-naam, maar de nieuwe burgerschapswet brengt veel van mijn familieleden met een islamitische naam in gevaar. Die maken zich ernstige zorgen nu de burgerschapsregistratiewet wordt ingevoerd. Wie niet kan bewijzen Indiaas staatsburger te zijn, én moslim is, loopt gevaar.”
Wat betekent de nieuwe burgerschapswet?
Sinds december gaat India gebukt onder hevige protesten en rellen als gevolg van de nieuwe ‘burgerschapswet’. Deze Citizens Amendment Act maakt het makkelijker voor mensen in India, afkomstig uit omliggende landen als Pakistan, Bangladesh en Afghanistan, het Indiase staatsburgerschap te verwerven – maar alleen als ze géén moslim zijn. Internationale mensenrechtenorganisaties zeggen dat de wet discrimineert op basis van religie. Hiernaast is in Noord-India burgerschapsregistratie verplicht gesteld, waarbij Indiase burgers verplicht zijn hun religie aan te geven en hun staatsburgerschap te bewijzen. Veel mensen in India, zeker vrouwen, hebben geen geboorteakte of familiestamboom. De wetten zijn ingevoerd door de Bharatiya Janata Party (BJP), de partij van premier Narendra Modi. Ongeveer 80 procent van de Indiase bevolking is hindoe, moslims zijn de grootste minderheid van het land.
Angst en ‘onbevreesdheid’ komen vaak terug in je werk. Waarom?
“Angst is een alomtegenwoordige emotie als je als vrouw in India opgroeit. Er gaat geen dag voorbij dat je het huis verlaat zonder dat je broer, moeder of tante je waarschuwt voor (seksueel) geweld. Je moet oppassen voor je de deur uitgaat, je moet je bedekken, je mag niet te laat thuiskomen, anders word je aangevallen. Soms is deze angst reëel, maar vaak zit het alleen tussen onze oren. Ons brein is getraind om uit te gaan van het ergste. Angst is contraproductief voor verandering. De verandering die wij willen is dat meer vrouwen de publieke ruimte bezetten – zoals ze dat nu doen in Shaheen Bagh, een wijk in Zuid-Delhi. Zo kunnen we onze angst vervangen door waardevolle ervaringen. In Pakistan las ik op een muur: ‘we shall create such beauty with our hands, that we will be loved by all’. Deze stelling werd het motto van mijn kunstcollectief The Fearless Collective. Willen we haat bestrijden? Dan creëren we liefde.”
“Angst is een alomtegenwoordige emotie als je als vrouw in India opgroeit. Er gaat geen dag voorbij dat je het huis verlaat zonder dat je broer, moeder of tante je waarschuwt voor (seksueel) geweld. Je moet oppassen voor je de deur uitgaat, je moet je bedekken, je mag niet te laat thuiskomen, anders word je aangevallen. Soms is deze angst reëel, maar vaak zit het alleen tussen onze oren. Ons brein is getraind om uit te gaan van het ergste. Angst is contraproductief voor verandering. De verandering die wij willen is dat meer vrouwen de publieke ruimte bezetten – zoals ze dat nu doen in Shaheen Bagh, een wijk in Zuid-Delhi. Zo kunnen we onze angst vervangen door waardevolle ervaringen. In Pakistan las ik op een muur: ‘we shall create such beauty with our hands, that we will be loved by all’. Deze stelling werd het motto van mijn kunstcollectief The Fearless Collective. Willen we haat bestrijden? Dan creëren we liefde.”
Shilo Shiv Suleman
Suleman (1989) werd geboren in Bangalore en studeerde daar aan de Srishti Institute of Art, Design & Technology. De gewelddadige groepsverkrachting van een 23-jarige studente in 2012, die aan de gevolgen daarvan overleed, betekende voor Suleman een omslag. Ze ging de straat op, protesteerde mee. Angst zou haar leven niet meer regeren. Ze begon The Fearless Collective: een kunstcollectief dat ‘liefde weer een plek wil geven in de publieke ruimte’. Het collectief versiert de openbare ruimte met muurschilderingen.
Hoe blijf je onbevreesd, te midden van gendergeweld en de rellen tussen hindoes en moslims?
“Ik heb geen andere keuze. Ook als wij vrouwen continu belaagd worden, blijven we groeien; we worden sterker. De toekomst is vrouwelijk en kent geen angst. Het aantal vrouwelijke leiders groeit wereldwijd. Vrouwen protesteren; ook vrouwen die nog nooit eerder politiek betrokken waren, gaan de straat op, in Shaheen Bagh en andere plaatsen in India. Natuurlijk blijft de angst bestaan. We zien gevaar om ons heen, in het nieuws. Maar er is ook genoeg liefde om deze angst te vervangen.”
“Ik heb geen andere keuze. Ook als wij vrouwen continu belaagd worden, blijven we groeien; we worden sterker. De toekomst is vrouwelijk en kent geen angst. Het aantal vrouwelijke leiders groeit wereldwijd. Vrouwen protesteren; ook vrouwen die nog nooit eerder politiek betrokken waren, gaan de straat op, in Shaheen Bagh en andere plaatsen in India. Natuurlijk blijft de angst bestaan. We zien gevaar om ons heen, in het nieuws. Maar er is ook genoeg liefde om deze angst te vervangen.”
Shaheen Bagh, een buurt in Delhi, is het centrum van het geweldloze verzet dat geleid wordt door moslima’s in heel India. De vrouwen zitten in tenten op de grond, versperren kruispunten, en gaan in dialoog over de politieke veranderingen in India. The Fearless Collective maakte in Shaheen Bagh een muurschildering ter ere van de vrouwen die daar al sinds december zitten. Ondertussen neemt het geweld toe. Afgelopen week vielen er 46 dodelijke slachtoffers bij protesten in Delhi. Veel moslimvrouwen worden met dit toenemende geweld in Delhi en elders in India, slachtoffer van seksueel geweld door hindoenationalisten.
De geweldloze verzetsbeweging wordt geleid door vrouwen. Zijn er ook mannen betrokken?
“Die rolverdeling is erg interessant. Mannen faciliteren namelijk de vrouwen die de publieke ruimte bezetten. Zij zorgen dat de vrouwen eten krijgen en beschermd worden voor de politie en rellen. Ondertussen schrijven de vrouwen geschiedenis en bepalen zij de toekomst van onze politieke natie. Ook spelen in Shaheen Bagh kinderen een grote rol. Een van de kinderen die ik daar sprak, was de 6-jarige Khushboo. Toen ik haar vroeg waarom ze daar was, zei ze: ‘ik doe dit voor mijn kleinkinderen, zodat zij kunnen opgroeien op de grond waar mijn voorouders zijn opgegroeid’. Tot slot is er niet één leider, maar een collectief van vrouwelijke leiders. Dat is heel futuristisch en progressief, zeker omdat moslimmannen en -vrouwen vaak als conservatief worden gezien.”
“Die rolverdeling is erg interessant. Mannen faciliteren namelijk de vrouwen die de publieke ruimte bezetten. Zij zorgen dat de vrouwen eten krijgen en beschermd worden voor de politie en rellen. Ondertussen schrijven de vrouwen geschiedenis en bepalen zij de toekomst van onze politieke natie. Ook spelen in Shaheen Bagh kinderen een grote rol. Een van de kinderen die ik daar sprak, was de 6-jarige Khushboo. Toen ik haar vroeg waarom ze daar was, zei ze: ‘ik doe dit voor mijn kleinkinderen, zodat zij kunnen opgroeien op de grond waar mijn voorouders zijn opgegroeid’. Tot slot is er niet één leider, maar een collectief van vrouwelijke leiders. Dat is heel futuristisch en progressief, zeker omdat moslimmannen en -vrouwen vaak als conservatief worden gezien.”
“Door de staat gefaciliteerd geweld, zoals we afgelopen week in Delhi zagen, bevestigt juist dat geweld niet de oplossing is
Waarom is geweldloos verzet, zoals bij de ‘sit-ins’ in Shaheen Bagh, zo belangrijk?
“Er ligt enorm veel druk op de moslimgemeenschap om te bewijzen dat ze niet zijn zoals de stereotypen ze portretteren in media over de hele wereld. Geweldloos verzet is een uitdaging, maar oh zo belangrijk. Ik geloof niet dat de moslimgemeenschap op een gewelddadige manier moet terugvechten. Ik geloof dat niemand dat zou moeten doen. Door de staat gefaciliteerd geweld, zoals we afgelopen week in Delhi zagen, bevestigt juist dat geweld niet de oplossing is. Wat we wél moeten doen, is de diversiteit van de Indiase bevolking opnieuw omarmen. 72 jaar geleden werd Gandhi vermoord. Hij bracht een seculier India waar we met z’n allen achter stonden, en waarin verschillende geloven naast elkaar konden leven. Maar ineens is dit niet meer vanzelfsprekend. Het is heel belangrijk dat we onze seculiere afkomst erkennen en inzien dat we die moeten voortzetten.”
“Er ligt enorm veel druk op de moslimgemeenschap om te bewijzen dat ze niet zijn zoals de stereotypen ze portretteren in media over de hele wereld. Geweldloos verzet is een uitdaging, maar oh zo belangrijk. Ik geloof niet dat de moslimgemeenschap op een gewelddadige manier moet terugvechten. Ik geloof dat niemand dat zou moeten doen. Door de staat gefaciliteerd geweld, zoals we afgelopen week in Delhi zagen, bevestigt juist dat geweld niet de oplossing is. Wat we wél moeten doen, is de diversiteit van de Indiase bevolking opnieuw omarmen. 72 jaar geleden werd Gandhi vermoord. Hij bracht een seculier India waar we met z’n allen achter stonden, en waarin verschillende geloven naast elkaar konden leven. Maar ineens is dit niet meer vanzelfsprekend. Het is heel belangrijk dat we onze seculiere afkomst erkennen en inzien dat we die moeten voortzetten.”
Een muurschildering die jullie in Shaheen Bagh maakten, plaatsen jullie dit weekend ook op het Stedelijk Museum in Amsterdam. Wat hoop je daarmee te bereiken?
“Er is momenteel een groot gebrek aan solidariteit met slachtoffers van het conflict in India, en de muurschildering zal daar aandacht voor vragen. In Zuid-Azië voelt het vaak alsof onze problemen geïsoleerd zijn van de rest van de wereld. Iedere keer dat Trump iets controversieels tweet, heeft iedereen het erover, en ondertussen protesteren er duizenden vrouwen in de straten van Delhi terwijl niemand daarvan weet. De nieuwe wetgeving beïnvloedt bovendien niet alleen moslims en ongedocumenteerden, maar iedereen in India. Miljoenen mensen verliezen mogelijk hun staatsburgerschap – dat is een probleem dat de hele wereld aangaat. Dit maakt het een humanitaire crisis, niet een nationale crisis. De overheid spreekt zich nauwelijks uit over het conflict, en wereldwijde solidariteit zou daarbij helpen.”
“Er is momenteel een groot gebrek aan solidariteit met slachtoffers van het conflict in India, en de muurschildering zal daar aandacht voor vragen. In Zuid-Azië voelt het vaak alsof onze problemen geïsoleerd zijn van de rest van de wereld. Iedere keer dat Trump iets controversieels tweet, heeft iedereen het erover, en ondertussen protesteren er duizenden vrouwen in de straten van Delhi terwijl niemand daarvan weet. De nieuwe wetgeving beïnvloedt bovendien niet alleen moslims en ongedocumenteerden, maar iedereen in India. Miljoenen mensen verliezen mogelijk hun staatsburgerschap – dat is een probleem dat de hele wereld aangaat. Dit maakt het een humanitaire crisis, niet een nationale crisis. De overheid spreekt zich nauwelijks uit over het conflict, en wereldwijde solidariteit zou daarbij helpen.”
Suleman is op uitnodiging van Mama Cash in Nederland, en maakt op 8 maart een muurschildering op de gevel van het Stedelijk Museum in Amsterdam, om aandacht te vragen voor de situatie in India.
- De Indiase bevolking bestaat voor 14 procent uit moslims. Hoewel zij een minderheid vormen, gaat dit absoluut gezien om 201 miljoen mensen. Dit betekent dat India zowel ’s werelds grootste moslimminderheid heeft, als ’s werelds grootste moslimpopulatie – na Indonesië. ↩︎
