Het is 30 januari 2020. Exact 72 jaar geleden werd Mahatma Gandhi neergeschoten door een hindoe-extremist. Volgens de moordenaar was Gandhi te soft tegen de Indiase moslimminderheid, waardoor hij de verwezenlijking van een grootse hindoenatie in de weg zou staan. Anno 2020 staat Gandhi’s ideaal van een multireligieus, seculier India opnieuw onder druk. Het aan fascisme en nazisme verbonden hindoenationalisme lijkt sterker dan ooit. Student Moon en zijn vrienden van de progressieve Jawaharlal Nehru Universiteit (JNU) in New Delhi willen daarom juist op deze dag ter ere van Gandhi een menselijke keten vormen. Ze hebben zich verzameld bij de entree van de campus en wachten op een bus die ze naar het hart van de stad zal brengen. “Natuurlijk gaan we nog”, reageert Moon. “Dit soort idioten zijn tegenwoordig overal. Het hindoenationalisme is al veel te ver gegaan.”
De nieuwe burgerschapswet geeft versneld staatsburgerschap aan alle vluchtelingen uit Afghanistan, Pakistan en Bangladesh die géén moslim zijn. Ook wil de overheid een update van de burgerschapsregistratie uitvoeren, waarbij alle Indiërs hun religie moeten aangegeven en het staatsburgerschap moeten bewijzen. Vooral moslims vrezen dat de registratie zo opgetuigd wordt, dat ze hun Indiase nationaliteit niet kunnen bewijzen en in detentiekampen opgesloten zullen worden.
Zo heeft de minister van Binnenlandse Zaken Amit Shah al verschillende malen gezegd dat hij de registratie wil gebruiken ‘om alle infiltranten, termieten, op te sporen en te vernietigen’. Hij doelde op illegale moslimmigranten, maar Indiase moslims en andere minderheden vrezen dat het ook gebruikt zal worden om hun het staatsburgerschap te ontnemen. Met als doel het realiseren van een hindoenatie.
In de staat Assam, waar de regristratie-update vorig jaar is afgerond, bleken twee miljoen mensen, hindoes en moslims, niet in staat de juiste papieren te tonen. In speciale tribunalen konden ze in beroep, maar het proces verloopt chaotisch en arbitrair. Uitgeprocedeerde mensen worden in kampen gezet. De regering wil de registratie-update nu in heel India uitvoeren en heeft deelstaten opdracht gegeven detentiekampen te bouwen. Enkele deelstaten, zoals Punjab, West-Bengalen en Kerala weigeren uitvoering. Maar in andere zijn de kampen al in aanbouw.
“De recente invoering van de discriminerende burgerschapswet blijkt voor veel mensen de druppel
De eerste zet was de afschaffing van de speciale autonome status van Kashmir, de enige deelstaat met een moslimmeerderheid. Er volgden meer controversiële maatregelen die hindoes bevoordelen en andere minderheden, vooral moslims, benadelen. Grote weerstand bleef weer uit. Maar de recente invoering van de discriminerende burgerschapswet, in combinatie met een aangekondigde update van de bevolkingsregistratie, blijkt voor veel mensen de druppel. Sinds december gaan honderdduizenden burgers – moslims, maar ook bezorgde hindoes, christenen, sikhs en andere minderheden – de straat op om hun stem tegen het hindoenationalistische beleid te laten horen. Ze zijn bang dat de regering het seculiere, democratische karakter van India, waarin iedereen voor de wet gelijk is, wil afbreken.
Universiteit voor vrijdenkers
“De overheid zet de universiteit weg als ‘een links gewelddadig bolwerk, dat India wil vernietigen’
De praktijken doen denken aan hoe in andere rechtspopulistische landen, zoals Brazilië en Hongarije, gemarginaliseerde groepen moeten vrezen voor hun grondrechten en de regering haar eigen – veelal feitenvrije – ideologie promoot zonder ruimte voor tegengeluid. Zo zijn ook onafhankelijke Indiase media door het lawaai van propagandazenders bijna onhoorbaar geworden. Kritiek wordt weggezet als ‘anti-nationaal’. Ministers schilderen demonstranten herhaaldelijk af als moslimterroristen. Een minister van Modi’s regeringspartij BJP riep dat mensen moeten uitkijken dat de demonstranten niet hun huizen binnendringen om hun vrouwen te verkrachten en te vermoorden.En slechts enkele dagen geleden riep BJP-minister Anurag Thakur: ‘Schiet ze neer, die verraders!’ Een advies dat de schutter op de Jamia Universiteit opgevolgd lijkt te hebben.
Stenen en stokken op de campus
“Als we niets doen, wordt India door de fascisten over de rand van de afgrond geduwd
“Na de aanval”, zegt Kumar, terwijl hij opstaat, “pleegde het management niet één telefoontje naar gewonde studenten of docenten om te vragen hoe het ging. Complete stilte.” Hij pakt zijn colbert en laat het knoopje open, zodat zijn T-shirt met een slogan tegen de burgerschapswet zichtbaar blijft. Ondanks de angst wil ook hij naar het protest vandaag. “JNU kent een traditie in hiërarchieën breken. Tussen kaste, klasse, gender. Op andere universiteiten staat de docent boven de student. Maar hier moedigen we de studenten aan om zelf na te denken, om niet zomaar iemand op zijn woord te geloven. Zelfs niet dat van een docent. We ondersteunen hiermee de krachten van de tegenstem. Van verzet. En dat is wat fascisten niet graag hebben.”
De grondleggers van Hindutva, de ideologie van de hindoe-nationalistische volksbeweging RSS, waren geïnspireerd door Mussolini’s fascisme en het nazisme. Elke ochtend komen leden samen om fysieke oefeningen te doen en de ideologie te bespreken. De bijeenkomst eindigt met het salueren voor een eigen hindoenationalistische vlagen een eed om zich in te zetten voor de ideale hindoestaat. Waarden als loyaliteit, discipline en patriottisme staan bovenaan.
Het streven naar een pure hindoestaat heeft wortels in het nazisme. Veel Hindutva-aanhangers hebben de overtuiging dat ‘het Arische ras’ oorspronkelijk uit India komt. Op veel punten gaat deze bewering mank. Allereerst is er geen sprake van een ras, maar een taalgroep. Groepen die de zogeheten Indo-Arische taal spraken, migreerden enkele duizenden jaren geleden vanuit Centraal-Azië naar India en vermengden zich met bestaande Dravidische, tribale en tal van andere gemeenschappen die India rijk is. Als iets de Indiase bevolking kenmerkt, is het de diversiteit in taal, herkomst en religie. Ook binnen het hindoeïsme. Kortom, de werkelijkheid staat haaks op het ideaal van een homogene hindoenatie.
Desondanks zijn aanhangers van de RSS ervan overtuigd dat de 21e eeuw het tijdperk is van de wederopstanding van een ooit superieur hindoerijk, dat door islamitische en koloniale overheersing kapot is gemaakt. Christenen en moslims die nu in India wonen, worden gezien als vijandige elementen. De ideologie cultiveert een mythisch hindoeverleden en stimuleert moslimhaat en xenofobie.
Moord op Gandhi
De bus naar de demonstratie laat op zich wachten. Als Moon gaat rondbellen, blijkt dat het voornemen om een menselijke keten te vormen de politie ter ore is gekomen. Om dat te voorkomen hebben ze doorgangswegen en metrostations afgesloten.
“Vanuit een arrestatiebus steekt een politicus de Indiase grondwet uit het raam
Hoop
Tegen middernacht is er bericht van Mrinal Borah. Hij en zijn vriendin Manjaree Das zijn ongedeerd. De demonstranten zijn naar een stadion gebracht en in groepjes vrijgelaten. Ook docent Kumar laat van zich horen: “Het geeft me hoop dat studenten in deze donkere tijden blijven opkomen voor onze grondwet. Voor inclusiviteit en gelijke rechten. Dat is de hoop voor onze democratie.”
Dit artikel verscheen eerst in OneWorld-magazine.
- Zie kader ↩︎
