Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het is deze vrijdag Wereld-Toiletdag. Een dag die in het teken staat van toegang tot schone en veilige wc’s. Dat lijkt in Nederland vanzelfsprekend, maar is het niet. In veel onderwijsgebouwen zijn alleen mannen- en vrouwentoiletten te vinden, waardoor met name trans en non-binaire personen problemen ondervinden. Daarom voeren studenten vrijdag door het hele land actie voor meer all-gendertoiletten. Gewapend met genderneutrale wc-stickers veranderen ze mannen- en vrouwentoiletten in wc’s voor elk gender.
In een onderwijsgebouw met enkel mannen- en vrouwentoiletten voelt niet iedereen zich vrij om naar de wc te gaan. Trans studenten die naar de wc willen worden door andere toiletbezoekers aangesproken, soms worden ze zelfs weggestuurd. Voor non-binaire personen, die man noch vrouw zijn, is er überhaupt geen toilet dat overeenkomt met hun genderidentiteit. Naar de wc gaan is een basisbehoefte en het ontbreken van genderneutrale wc’s zorgt ervoor dat studenten onderwijs missen, omdat ze tussendoor naar andere gebouwen moeten, of soms een hele dag niet kunnen plassen.
“
Jarenlang heb ik op school zo min mogelijk gedronken, zodat ik alleen thuis naar de wc zou hoeven
Zelf heb ik ook talloze keren meegemaakt dat ik op het vrouwentoilet werd verwezen naar de mannen-wc. Dat levert niet alleen pijnlijke situaties op, maar zorgt er ook voor dat je de wc het liefst mijdt. Jarenlang heb ik op school zo min mogelijk gedronken, zodat ik alleen thuis naar de wc zou hoeven. En ik ben niet de enige. Uit een
enquête onder 28.000 Amerikaanse transgender mensen blijkt dat meer dan de helft van hen wc’s mijdt, een derde eet en drinkt daarom zo min mogelijk, een kwart wordt aangesproken op het gebruik van de ‘verkeerde’ toilet en bijna één op de tien wordt zelfs weggestuurd. Daarnaast ervaarde 12 procent intimidatie of (seksueel) geweld en 8 procent liep gezondheidsproblemen op aan nieren of de urinebuis doordat ze te weinig naar het toilet gingen.
Één genderneutraal toilet is niet genoeg
Toch zijn er op veel onderwijsinstellingen nog onvoldoende all-gendertoiletten oftewel toiletten waar iedereen van gebruik kan maken ongeacht zijn/haar/hun gender. Op de
TU Delft is er bijvoorbeeld geen enkele. Dat komt soms door praktische en financiële bezwaren, bijvoorbeeld omdat mannentoiletten met urinoirs verbouwd zouden moeten worden. Een ander veelgehoord bezwaar tegen genderneutrale wc’s is dat niet alle vrouwen zich er veilig zouden voelen. Daarnaast zijn er mensen die uit geloofsovertuiging liever gescheiden toiletten hebben. Meer genderneutrale wc’s hoeft echter niet te betekenen dat mannen- en vrouwentoiletten volledig verdwijnen. Er komen simpelweg toiletten bij.
“
Meer genderneutrale wc’s betekent niet dat mannen- en vrouwentoiletten verdwijnen
Steeds meer onderwijsinstellingen hebben wél genderneutrale wc’s. Zo hebben de
Hogeschool Utrecht en de
Hogeschool van Amsterdam er sinds kort in elk gebouw minstens één. In grote onderwijsgebouwen betekent dat echter nog steeds lang zoeken of ver lopen om bij een toilet te komen. Als je tijdens je college vijf minuten pauze hebt en tien minuten moet lopen naar een wc, is dat geen oplossing. Bovendien kan het leiden tot lastige sociale situaties. Als je met studiegenoten bent en naar de wc wilt, moet je uitleggen waarom jij niet met de rest meegaat, maar naar de andere kant van het gebouw loopt.
Niet kunnen plassen is slechts één probleem van het ontbreken van all-gender-wc’s. Uit verschillende (link) onderzoeken (link) blijkt dat een sense of belonging (‘het gevoel erbij te horen’, red.) nodig is om goed te kunnen leren en jezelf te kunnen ontwikkelen. Een sense of belonging wil zeggen dat je je geaccepteerd voelt en een gevoel van verbondenheid ervaart. Het ontbreken van een geschikt toilet benadrukt dat er voor jou op de onderwijsinstelling geen plek is. Dat gevoel draag je mee in de lessen en tijdens het studeren. Het heeft een negatief effect op je leerprestaties en zet je mentale gezondheid onder druk.
“
Voor een 'sense of belonging' is meer nodig dan een gendervrij toilet
Een all-gendertoilet is onmisbaar, maar voor een sense of belonging is meer nodig. De binaire manier waarop het onderwijs is ingericht sluit studenten ook op andere manieren uit. Dat zie je terug taalgebruik en representatie in de lesstof, maar ook in de manier waarop studenten worden aangesproken (‘dames en heren’) en de wijze waarop studenten worden geregistreerd: vaak alleen als man of vrouw. Het onderwijs zou een veilige plek moeten zijn voor iedere student. Wij stickeren door tot dat zo is.
