‘Er is niets emanciperends aan het ‘homohuwelijk’’

Maar naast alle gebruikelijke stress die bij de planning van zo’n evenement komt kijken, moeten mijn vriendin en ik ons als ‘homokoppel’ straks extra zorgen maken, lees ik in dit artikel (geschreven door een vrouw met een mannelijke echtgenoot). Want hoe moet dat nou vooraf met de normaliter strikt gescheiden vrijgezellenfeestjes? Wie wacht er eigenlijk op wie bij het altaar? En wie gaat er in pak en wie in een jurk of – en dit is écht wild – bepalen we gewoon helemaal zelf wat we aantrekken? Help, wat een dilemma’s.

Het was niet alleen in ons land, maar wereldwijd de eerste keer dat twee mannen en twee vrouwen elkaar voor de wet het ja-woord gaven. Sindsdien staan kranten en media stil bij elk jubileum van het eerste ‘homo-echtpaar’. ‘Tien jaar homohuwelijk in beeld’, kopte het Parool bijvoorbeeld in 2011. En: ‘Eerste homohuwelijk tien jaar geleden’ (RTL) of ‘Amsterdam viert tien jaar homohuwelijk’ (AD).

Dat veelgebruikte maar tenenkrommende woord ‘homohuwelijk’ stond in 1998 al als kop in de krant om de eerste ‘geregistreerde partnerschappen tussen mensen van gelijk geslacht’ (dat werd toen pas mogelijk) aan te kondigen. ‘Homohuwelijk’ werd de handige en vooral bondige manier om duidelijk te maken dat homo’s (en biseksuele/panseksuele/queer mensen, maar daar werd vast niet over nagedacht en dat was natuurlijk veel te lang) ook graag wilden trouwen.

Alle rechten en plichten die bij een huwelijk komen kijken – kortgezegd: je mag elkaars achternaam gebruiken, je bent niet verplicht te getuigen in een rechtszaak tegen je echtgenoot, je hebt elkaars toestemming nodig voor bepaalde beslissingen (zoals de verkoop van een huis dat je samen bezit), je bent verplicht elkaar te onderhouden, je bent automatisch elkaars wettige erfgenaam en je hebt recht op een nabestaandenpensioen als de ander overlijdt – gelden sinds twintig jaar dus niet meer uitsluitend voor man-vrouwkoppels, maar ook voor vrouwen en mannen die getrouwd zijn met iemand van hun eigen geslacht.

Dat is op z’n minst onlogisch. Er zijn andere landen waar alternatieven gebezigd worden die zich juist wel richten op die gelijkheid, zoals in de VS: ‘marriage equality’. Of in Duitsland, waar vier jaar geleden (!) eindelijk ‘Ehe für alle’ (huwelijk voor iedereen) werd ingevoerd. Frankrijk stelde in 2013 het huwelijk open voor niet-hetero’s met de wet ‘mariage pour tous’. De Nederlandse equivalenten ‘huwelijksgelijkheid’, ‘huwelijk voor iedereen’ of ‘trouwgelijkheid’ (voor die laatste pleitte Hilbrand Bonthuis al eens in de Gaykrant) leveren nauwelijks Google-hits op. Na twintig jaar huwelijksgelijkheid is het onderhand tijd om ook in ons taalgebruik méé te bewegen met de emancipatie in plaats van die af te remmen.