Leven in Gaza: ‘Mijn vader is hoofd van de afdeling lege keukenkastjes’

Ik word wakker bij het ochtendgloren; niet omdat ik een ochtendmens ben, maar omdat er geen elektriciteit is om een ventilator of airco aan te zetten. De ramen zijn verbrijzeld1 sinds het begin van deze genocidale oorlog, en mijn kamer is heet2. Explosies kunnen zo luid zijn dat ze glas kunnen breken, leerde ik in groep 7 over geluidsgolven. Maar dit keer was het geen les; het was mijn huis.

Ik haat de ochtenden. Ze beloven geen nieuw begin meer. Wakker worden betekent elke dag dezelfde vraag: wat ga ik eten? Het is een raadsel. Het moet iets zijn dat al in huis is – iets kleins, maar genoeg om me bijna zeven uur te vullen, tot de tweede en laatste maaltijd van de dag. Je lichaam leert wachten. Het leert te doen alsof het genoeg heeft gehad.

Voedsel wordt streng gerantsoeneerd in Gaza; iedereen telt zijn happen. We hebben geluk als we één of twee maaltijden per dag krijgen. Sommigen krijgen er amper één, sommigen helemaal niets. Israël telt de calorieën die we mogen eten. Je zult niet vol raken, en als je lichaam opgeeft, doet het dat in stilte.

Sinds Israël in oktober 2023 Gaza volledig van de wereld afsloot, worden voedsel, brandstof, medicijnen en hulp ons systematisch ontzegd. Families stellen zichzelf nu vragen als: hoelang doen zeven mensen met een kilo meel? Hoe verdeel je één kopje rijst onder je kinderen? Dat zijn de berekeningen waar ons leven om draait.

Als ik zeg dat voedsel duur is in Gaza, bedoel ik: het duurste ter wereld. Een zak meel van 25 kilo kost nu 305 dollar. Eén kilo suiker is 106 dollar. Voor melkpoeder voor baby’s betaal je 51 dollar. Aardappels en tomaten worden verkocht voor 30 dollar per kilo. Het gemiddelde maandloon3 in Gaza was ook vóór de genocide nooit genoeg om deze prijzen te betalen. Andere groenten en fruit zijn grotendeels verdwenen. Appels, sinaasappels en bananen voelen als herinneringen uit een vorig leven. Vlees, eieren, gevogelte en zuivel zijn zo goed als onvindbaar.

Veevoer

Iedereen in Gaza kent de voedselprijzen uit het hoofd. Ze worden dagelijks gepost op Facebook, lokale pagina’s, en onlangs zelfs in The New York Times. De prijzen veranderen per dag, afhankelijk van het humeur van Israëlische soldaten. Sommige dagen mogen vrachtwagens passeren; andere dagen niet. De cijfers, de beslissingen – niets is voorspelbaar. Uiteindelijk beslist Israël of we eten.

Voor de genocidale oorlog at ik elke dag avocadosandwiches. Soms eieren. Ik was zelfs een kieskeurige eter, iets waar ik nu om moet lachen. Toen de blokkade strenger werd, in 2024 en 2025, aten we brood gemaakt van veevoermeel – laagwaardige maïs en gerst bedoeld voor dieren. Toen de meelprijzen in 2025 de pan uit rezen, weekten we pasta een nacht om deeg te maken, vervolgens prakten we die, we voegden wat zout toe, een handje echt meel en wat water. Het was geen echt brood, maar het hield zijn vorm als je het in een pan bakte. En het was een manier om meer broden te kunnen maken. Alles wordt ‘beter dan niets’ hier.

Maar zelfs als je erin slaagt brood te maken, wat doe je erop? Ik probeerde ooit tahin4. Geen slimme zet, want dat werkt niet zonder iets anders. Maar op de een of andere manier vult het wel.

Vandaag open ik het keukenkastje. Bestudeer de planken. Open de tahinipot. Niets.

Ik eet mijn brood langzaam op, wetende dat het mijn maag niet zal vullen. Een sandwich met niets.

Ik kijk uit het raam. De kat van de buren loopt voorbij – een mager lijfje, botten zichtbaar. Haar ooit-witte vacht is grijs geworden, tussen het afval zoekt ze naar eten. Ik denk niet dat ze iets zal vinden.

Mijn vader is net wakker geworden. Het eerste wat hij doet is controleren hoeveel brood we nog hebben. Hij kijkt en zegt: ‘Waarom zijn er maar drie?’

Hij is een gepensioneerde wiskundeleraar, en nu kan hij niet stoppen met het tellen van ons eten. Elke ochtend begint met een inventaris: hoeveel rijstkorrels, hoeveel lepels suiker, hoeveel stukken brood. Hij controleert, controleert opnieuw en mompelt cijfers. Dan zegt hij dat we moeten rantsoeneren, dat we dit of dat langer moeten rekken. Het voelt alsof ik gek word. Zijn angst kruipt onder mijn huid. Misschien zou ik Netanyahu kunnen vergeven voor de invasie, maar niet dat hij mijn vader hoofdanalist van de afdeling lege keukenkastjes heeft gemaakt.

Goed in rekenen

Eten wordt de enige zorg. Je vergeet wie je bent en wat je wilde in het leven. De toekomst krimpt tot de volgende maaltijd. Honger vlakt alles af.

Ik ben vergeten hoe het meeste eten smaakt. Ik ben mijn concentratievermogen kwijt. Als mensen praten, vraag ik ze het te herhalen. Tijdens het lopen voel ik mijn energie afnemen. Ik wissel steeds van boek zonder er één uit te lezen. Honger knaagt aan mijn gedachten. Maar ik kan nog steeds rekenen.

Wat blijft er over?

Wat vult het langst?

En voor hoeveel dagen nog?

Maak je geen zorgen: we zijn goed in rekenen.