De Skrijevski’s aan het winkelen. Igor koopt spullen om de fietsen te herstellen. Galina kiest een afwasmiddel uit. Dat geeft ze aan de kassa uiteindelijk terug. Het is te duur.
Wat moeten we doen met staatlozen die in Nederland wonen, geen verblijfsvergunning hebben en vaak jaren aan een stuk in een juridische limbo verkeren? Wie heeft het antwoord? Deel 1 van een tweeluik.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
We spreken af op zijn tweede verjaardag. Hoezo? Tweede verjaardag? Op die dag, 29 jaar geleden, ontwaakte Igor Skrijevski uit een coma. Artsen vreesden het ergste maar hij kwam er uiteindelijk uit, met bloed in de wervelkolom, beperkte visie in zijn linkeroog en problemen met zijn nieren. In 1989 sloeg de KGB, de geheime dienst van de Sovjet-Unie, Skrijevski bijna dood toen hij weigerde informatie te geven over zijn hoogopgeleide collega’s. Zijn vrouw, Galina Skrijevskaia ontving bedreigingen. Het stel voelde zich niet meer veilig en vluchtte in 1991 naar de Verenigde Staten.
In hun piepkleine appartement in Apeldoorn hangt een grote, omkaderde foto van de Brooklyn Bridge. Skrijevski kijkt er nostalgisch naar terwijl hij herinneringen van hun jaren in New York naar boven haalt. Ze hebben er zestien jaar gewoond. Skrijevski verdiende er zijn brood op verschillende plaatsen, waaronder in de bouw en op de beurs. Hoewel hij opgeleid was als uroloog kon hij niet aan de slag in ziekenhuizen omwille van zijn onzekere verblijfsstatus.
Skrijevskaia werkte vroeger als tandarts en moest haar weg ook opnieuw zoeken. Ze opende een eigen kledingatelier waar ze chique avondjaponnen en jurken maakte. Terwijl ze dit vertelt staart ze voor zich uit. Haar blik dwaalt daarna naar de naaimachine. ‘Nu repareer ik en maak ik kleren voor mijzelf, mijn man en enkele vrienden. Ik mag eigenlijk niet werken. Het zijn vriendendiensten. Mensen geven ons vaak etenswaren in ruil. Anything is good.” Haar Apeldoornse atelier bestaat uit een tafel en een verweesde mannequin die in de hoek is geduwd om niet in de weg te staan in de kleine ruimte.
Skrijevskaia vermaakt een rokje voor de schoondochter van een vriendin.
American dream
Het echtpaar Skrijevski was ervan overtuigd dat ze in de VS zouden mogen blijven. Ze vroegen asiel aan. In 1991, kort na de vlucht, stortte de Sovjet-Unie in elkaar. Vroeger woonde het stel in Donetsk, het huidige Oekraïne (vanaf 2014 op het territorium van de door separatisten uitgeroepen Volksrepubliek Donetsk). Oekraïne heeft in 1991 een nieuwe nationaliteitswetgeving in het leven geroepen. Alle personen die op de dag van de inwerkingtreding van de wet, op 14 november 1991, in Oekraïne waren, kregen de Oekraïense nationaliteit. Het echtpaar Skrijevski was er niet en vreesde terug te komen. Als gevolg hebben ze sinds 1991 geen nationaliteit. Ze zijn staatloos: er is geen enkel land ter wereld dat hen als staatsburger beschouwt. Er is geen enkel land dat hen rechten toekent.
“
Ze zijn staatloos: er is geen enkel land ter wereld dat hen als staatsburger beschouwt. Er is geen enkel land dat hen rechten toekent.
Het echtpaar voelt zich trouwens allesbehalve Oekraïens. “We zijn Sovjet-Russen die zijn gevlucht voor de martelingen en bedreigingen door de KGB”, vertelde Skrijevski vier jaar geleden aan Karel Smouter van de Correspondent. “En de situatie is daar sindsdien echt niet verbeterd.”
Ze kregen geen asiel en werden doorverwezen naar een speciale Green Card-procedure die in een nieuwe afwijzing resulteerde. De rechter nam namelijk aan dat het stel uit Oekraïne kwam en daar moest terugkeren. In 2006 werden Skrijevski en zijn vrouw opgepakt en in detentiebewaring geplaatst door de Amerikaanse immigratiedienst. Maar zonder papieren konden ze niet worden uitgezet. In mei 2007 fabriceerde de VS Oekraïense paspoorten voor het stel. Ze vlogen met KLM naar Kiev, met een tussenstop in Amsterdam. Oekraïne had snel door dat de papieren vals waren en stuurde het stel terug naar de laatste bestemming: de Nederlandse hoofdstad. Het echtpaar Skrijevski kreeg een ander vervalst reisdocument: een Schengenvisum. Eenmaal in Nederland werden ze in detentie geplaatst.
De VS fabriceerde Oekraïense paspoorten voor het stel.Het echtpaar Skrijevski kreeg een vervalst Schengenvisum van de Oekraïense autoriteiten.
Het klinkt zodanig ongeloofwaardig dat Skrijevski er een boek over wil schrijven wanneer alles achter de rug is. Maar wanneer is dat? Dat weet niemand. Tijdens de laatste afspraak met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in april kregen ze te horen dat de dienst niets kon doen. ‘Misschien later, als het beleid verandert.’ Ze mogen wel gerust in Nederland blijven wonen. Maar wat is dat voor een leven?
Heen en terug
Ondertussen zitten ze al tien jaar in Nederland vast. De eerste drie weken brachten ze in een prison door. Zo noemt Skrijevski detentiebewaring. Skrijevskaia huivert als ze eraan denkt. “Ik wil er echt niet over praten. Dat brengt de nachtmerries terug”, zegt ze terwijl ze haar blik op de grond laat glijden. Daarop volgde een jaar in een asielzoekerscentrum (azc) Sint Annaparochie in de noordelijke uithoek van Friesland. In oktober 2009 ondernamen Nederlandse autoriteiten een tweede poging om het stel uit te zetten naar Oekraïne die hen op haar beurt terugstuurde. Zo kwam het stel in ‘immigration prison’ (uitzettingscentrum) in Rotterdam terecht. In januari 2010 kregen ze een kamer in een azc in Appeldoorn toegewezen. Een jaar later werden ze bezocht door Michiel Bakker, een journalist die een verhaal over het stel schreef voor het Reformatorisch Dagblad. Zo begon het stel bezoeken te krijgen van mensen in de buurt. Ze raakten bevriend met een familie die hen daarna uit de brand zou helpen toen het stel zonder dak boven hun hoofd belandden.
Sinds 2014 wonen ze in een studio die stichting Dak- en Thuislozen in Apeldoorn voor hen huurt. Het is een bijgebouw van een huis waar een oudere dame woont. Skrijevski noemt het ‘our pathetic place of residence’. De Skrijevski’s hebben drie piepkleine ruimtes gerenoveerd en gevuld met allerlei meubelstukken, boeken en schilderijen. Nu vrezen ze niet meer dat ze plots uitgezet zullen worden, ook al kunnen ze het niet uitsluiten. ”We nemen onze koffers niet meer mee als we naar het politiekantoor moeten”, vertelt Skrijevski.
De Skrijevski’s vertrekken naar het politiekantoor.
Acht jaar al meldt het stel zich elke woensdag bij het politiekantoor in Apeldoorn. Nu leggen ze 4,5 kilometer afstand naar een imposant gebouw aan de Europaweg met de fiets af. “Vroeger gingen we te voet. Nu zijn we er met twintig minuten. Fietsen hebben ons leven gemakkelijker gemaakt.”
Deze woensdag in juni zwaait Skrijevski zoals gewoonlijk naar de vrouwelijke politieagenten die achter de balie staan. Hij buigt wanneer hij enthousiast ‘Goedemorgen!’ roept. De agenten lachen en proberen in het Nederlands te communiceren zodat Skrijevski kan oefenen. Hij probeert sinds een jaar de taal te leren.
Hij overhandigt een groen boekje dat eigenlijk voor asielzoekers is bedoeld en laat er een zoveelste stempel in zetten. De agente vertelt over haar naderende vakantie in Polen, over haar vroegere vakantie in Tsjechië, over het weer, over van alles en nog wat. Skrijevski luistert aandachtig en knikt alleen, zachtjes glimlachend.
De Skrijevski’s zijn al jaren uitgeprocedeerd. In principe zouden ze Nederland moeten verlaten, stelt het terugkeerbeleid vast. Maar ze kunnen nergens heen, hoewel dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) erop aandringt dat ze terug moeten naar hun geboorteregio Donetsk. Zonder een geldig document kunnen ze echter niet reizen. Oekraïne stuurt hen trouwens terug. Zo zit het echtpaar al tien jaar te wachten op enige beslissing.
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
