Ik geloof in open grenzen. Ik vind het hypocriet dat Nederlanders de hele wereld over reizen en ondertussen de grenzen stevig dichthouden voor mensen die oorlog, armoede of andere ellende ontvluchten. Toen mij werd gevraagd of mijn buren en ik een paar weken een ongedocumenteerde vluchteling op konden vangen in onze gemeenschappelijke logeerkamer, hoefde ik dan ook niet lang na te denken.
“Wat hem betreft kunnen alle asielzoekers beter het land uitgezet worden, behalve hijzelf natuurlijk
Die paar weken werden een jaar of vier. Timur1 uit Tsjetsjenië is in totaal al zo’n zeventien jaar in Nederland, maar heeft nog altijd geen verblijfsvergunning. Hij wil niets liever dan een normaal leven leiden. Een huis, een baan, een gezin. Hij werkt hard, is goudeerlijk en spreekt bijna foutloos Nederlands. Een modelvluchteling dus eigenlijk. Anders dan de meeste andere vluchtelingen, als je het hem vraagt.
Die komen hier alleen maar naartoe om te profiteren van onze welvaart. Ze liegen, zijn lui en vies. En hij kan het weten, want hij heeft er de afgelopen jaren honderden ontmoet, in al die azc’s waar hij gezeten heeft. Wat hem betreft kunnen alle asielzoekers beter het land uitgezet worden. Behalve hijzelf natuurlijk. “Je kunt me maar beter niet helpen met mijn verblijfsvergunning”, grapt hij soms. “Want als ik straks mag stemmen, stem ik PVV.”
Naïef
Een afgewezen asielzoeker die pleit voor een nog strenger asielbeleid? Ik wist niet wat ik hoorde. Maar misschien is het niet zo vreemd als het lijkt. Waarom zou een vluchteling per definitie voor een wereld zonder grenzen moeten zijn? Blijkbaar had ik ergens in mijn hoofd een romantisch beeld van de vluchteling als linkse, progressieve mensenrechtenactivist.
Timur is juist behoorlijk conservatief. Als hij praat over Tsjetsjeniërs, heeft hij het over “mijn volk”. Hij is trots op zijn afkomst en cultuur. Hij vindt het lastig te begrijpen waarom ik mensen die niet in Nederland geboren zijn dezelfde rechten zou willen geven als mensen die hier wel geboren zijn. Zeker als het om in zijn ogen minderwaardige volken gaat.
“Homoseksualiteit vindt hij een schande, hij durft het woord niet eens uit te spreken
Dat ik pleit voor open grenzen, vindt hij vooral naïef. En er is meer waarover we het niet eens worden. Timur heeft strenge ideeën over hoe mannen en vrouwen zich zouden moeten gedragen. Homoseksualiteit vindt hij een schande. Hij durft het woord niet eens uit te spreken, zo erg vindt hij het. Wil ik de grenzen ook voor zo iemand wagenwijd openzetten?
Toch wel, merk ik. Ondanks onze botsende ideeën zijn Timur en ik goede vrienden geworden. Dat is de essentie van tolerantie toch, dat je accepteert dat iemand anders denkt dan jij? Maar als ik heel eerlijk ben, is hij in mijn vriendenkring de enige die zo denkt – of dat hardop durft te zeggen.
En ik vraag me af: wat zegt dat eigenlijk over mij? Ik noem mezelf tolerant, maar ga ondertussen alleen om met gelijkgestemden. Wat dat betreft kan ik een voorbeeld nemen aan Timur. Sinds een paar maanden woont hij in Eindhoven, waar hij – noodgedwongen – een woning deelt met een Afghaan en een Zuid-Sudanees. Prima kerels, volgens Timur. Alleen jammer dat ze zo weinig schoonmaken.
Dit artikel verscheen eerder in OneWorld-magazine.
- Niet zijn echte naam om zijn privacy te beschermen. ↩︎
