De Franse Marie Dasylva (36), coach en ondernemer, kreeg te maken met misogynoir gedrag (een specifieke vorm van misogynie ofwel vrouwenhaat, gericht tegen zwarte vrouwen) en gebruikte haar eigen ervaringen om andere vrouwen te helpen.
Wat zijn ‘overlevingsstrategieën’?
“Mijn strategieën zijn voortgevloeid uit wat ik zelf heb meegemaakt. In 2014 werd ik onterecht ontslagen waarna ik in een enorme depressie belandde. Toen ik langzaamaan begon op te krabbelen en begon na te denken over wat ik vervolgens zou gaan doen, kreeg ik behoefte om terug te kijken op mijn werkervaringen. Ik ben alles wat me is overkomen gaan inventariseren – alle seksistische en racistische dingen die ik meemaakte in mijn carrière als verkoopster en manager in de luxe-industrie. Als plus-size, zwarte vrouw viel ik buiten de norm. Ik voelde me er helemaal niet thuis en helemaal niet ondersteund.
Ik heb toen tegen mezelf gezegd: ‘Ik wil mijn ervaringen met vernederingen omzetten tot strategieën.’ Mijn strategieën heb ik ontwikkeld door me af te vragen wat ik anders had kunnen doen zodat een bepaalde situatie anders was verlopen. Ik heb een situatie van onmacht omgezet in een situatie van kracht.”
In 2018 publiceerde de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), de VN-organisatie die zich in arbeidsvraagstukken specialiseert, een rapport over de ervaring van Franse vrouwen met een migratie-achtergrond op de werkvloer. Van hen ervaart een op de twee intimidatie op het werk. Opvallend genoeg was dit Franse rapport uniek in zijn soort. ILO antwoordde desgevraagd geen weet te hebben van vergelijkbare studies in Nederland of West-Europa.
Een jaar later publiceerde ILO zijn conventie en richtlijnen over geweld en pesterijen in de werkomgeving. Het recht op een veilige werkomgeving, vrij van discriminatie en intimidatie op basis van bijvoorbeeld etnische achtergrond, is daarin prominent opgenomen.
Wat is een voorbeeld van een succesvolle strategie?
“Ik had bijvoorbeeld een cliënte wier probleem was dat een collega haar haar voortdurend aanraakte. Het haar aanraken van een zwarte persoon is die persoon eraan herinneren dat ze afwijkt van de norm, dat ze ergens niet thuishoort, dat ze anders is. Dus heb ik haar opgedragen om de techniek te gebruiken van de ‘strontboemerang’. Dat betekent dat wat men jou aandoet, dat je dat terugstuurt naar de afzender.
Als jij mijn haar aanraakt zodat ik me anders zou voelen, ga ik jouw haar aanraken zodat jij je anders voelt. Je stuitert het stigma terug. De volgende keer dat die collega dus het haar aanraakte van mijn cliënte, deed zij precies hetzelfde. Onmiddellijk vroeg die collega: ‘Hé, wat doe je?’ Waarop mijn cliënte terugschoot: ‘Waarom raak jij mijn haar aan? Ik doe gewoon wat jij net bij mij hebt gedaan.’ Die collega is er daarna mee gestopt.”
Waarom gaan mensen niet naar de rechter bij aanhoudende, langdurige pesterijen?
“Onze gerechtelijke instellingen zijn volgens mij doordrongen van racisme en seksisme op dezelfde manier als onze maatschappij dat is. Seksisme en racisme zijn institutionele zaken, dus je wenden tot een instelling als een rechtbank opdat zij het probleem zouden afhandelen betekent dat de oplossing wel eens uit zou kunnen blijven. Ik vraag me juist af: ‘oké, ik bevind me in een situatie waar de instellingen misschien niet naar mij gaan luisteren. Hoe ga ik dan te werk om mij binnen zo’n situatie te verzetten?’ Mensen die ik nog nooit ontmoet heb gaan met mijn strategieën aan de slag, lezen mijn berichten en vinden de moed om iets te ondernemen wat hen daarvoor niet lukte.”
Waarom zijn je cliënten hun pestkoppen zo moeilijk de baas?
“Omdat die werkomgevingen vrijwel exclusief wit zijn. Ze zijn zo ontworpen dat jij je er niet thuis voelt. Natuurlijk schept dat op zijn beurt ook een gevoel van machteloosheid. Dat is hoe representatie werkt. Als jij ergens terechtkomt waar niemand op jou lijkt, waar iedereen die een hogere rang of functie bekleedt wit is, ga je dan hoopvol zijn dat je kunt doorgroeien?”
Hoe weet je dat je echt een verschil maakt?
“Elke donderdag vertel ik aan mijn Twitter-volgers het verhaal van iemand die ik heb gecoacht onder de thread #JeudiSurvieAuTaf (weer een donderdag overleefd op het werk). Ik heb heel sterk de indruk dat mensen zich mijn technieken eigen maken en ze aanpassen aan wat ze op dat moment zelf meemaken. Ik weet dat ik impact heb omdat het me allemaal ontstijgt. Mensen die ik nog nooit ontmoet heb gaan met mijn strategieën aan de slag, lezen mijn berichten en vinden de moed om iets te ondernemen wat hun daarvoor niet lukte.”
Hoe zorg je dat je voor iedereen toegankelijk blijft?
“Ik probeer om het op een eerlijke manier aan te pakken. Het doel is dat iedereen toegang kan hebben tot mijn diensten en dus betalen mijn meest welgestelde klanten voor de rest. De giften die ik via PayPal ontvang voorzien me in de mogelijkheid gratis coachingsessies te organiseren voor studenten of mensen in nood. Die giften komen niet van bedrijven maar van doorsnee mensen, mensen die vinden dat wat ik doe waardevol is en mij vergoeden voor de collectieve educatie die ik op donderdagen doe met mijn #JeudiSurvieAuTaf thread.”
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op 24 juni 2019.
