Onlangs zag ik de documentaire Leftover Women, die een blik werpt op een schrijnend aspect van de Chinese cultuur, dat vrouwen onder druk zet om voor hun 27e te trouwen. De Chinese overheid populariseerde een term voor vrouwen die na die leeftijd single zijn: sheng nu, oftewel ‘overgebleven vrouw’. Als Chinese vrouw kan je nog zo intelligent, stijlvol en succesvol zijn; als je niet getrouwd bent, doet dat er niet toe.
Als (jonge) moderne vrouw in Nederland is het een stuk vanzelfsprekender om ruim de tijd te nemen om het leven en de wereld te ontdekken – zonder beledigende benamingen vanuit de overheid. Waar onze jeugd vroeger gelijk overliep in het getrouwde leven, gaan we nu studeren, reizen en daten. We trouwen pas als we iemand vinden die bij ons past – of helemaal niet.
Toch wordt er ook hier regelmatig gefronst als je als vrouw van eind twintiger, of nog later in het leven, geen relatie hebt. Er zijn ook allerlei negatieve benamingen voor single vrouwen: oude vrijster, kattenvrouwtje. Alsof je zonder man niets waard bent.
“Hoog tijd dat de waardigheid en autonomie van vrouwen ook in de taal doordringen
Mannen hebben al veel langer de vrijheid om hun eigen pad te bewandelen. In de klassieke ‘bildungsroman’ lezen we al eeuwen over jongemannen die tussen jeugd en volwassenheid de wereld in trekken om zich te ontwikkelen. Zijn zij zichzelf aan het ontdekken, dan worden ze toegejuicht, en als geleerd en gecultiveerd beschouwd, hoelang ze er ook over doen. Ze worden niet zo snel kattenmannetje genoemd. Het lijkt alsof de taal mannen wél de ruimte geeft hun eigen pad te volgen.
Daarom zou ik een nieuw woord willen voor de ontdekkende vrouw die zelfontplooiing als prioriteit ziet, of ze nou jong is of oud, met of zonder partner. Als ontdekkend, jong mens zocht ik zelf ook naar een geschikt, neutraal woord om mezelf mee te omschrijven, anders dan het jong klinkende ‘meisje’ of het meer gesettelde ‘vrouw’. Zelf vind ik fem (van het Franse femme) een mooie term, maar andere suggesties zijn welkom. Hoog tijd dat de waardigheid en autonomie van vrouwen, ongeacht onze relatiestatus, ook in de taal doordringen.
Deze column verscheen in december 2022 in OneWorld Magazine.
