De honger naar een nieuw verhaal: een avond met Kate Raworth

Onze wereld wankelt door extreme ongelijkheid, en we verkwanselen de beperkte natuurlijke hulpbronnen van onze planeet dusdanig dat we de leefomstandigheden van de mensheid in gevaar brengen, legt Raworth uit. Constante economische groei lost problemen zoals grootschalige ongelijkheid en klimaatverandering niet op, of maakt ze erger.

Hoogduin, zegt hij, heeft waardering voor Raworth vanwege de aandacht die ze voor dit onderwerp heeft weten op te roepen, maar hij zet zijn vraagtekens bij de kneedbaarheid van een uiterst complex systeem zoals onze economie. Daarop antwoordt Raworth met een allegorie: “Ik zie het als een tuin, die ook een complex systeem is. We hebben te maken met organische elementen, die buiten onze macht groeien en veranderen. Toch kunnen we de omstandigheden zo rangschikken en begeleiden dat ze gunstig voor ons uitpakken. Zo stel ik me het proces voor waarin we geleidelijk overgaan tot een ander fundament voor onze economie.”

Digitaal strateeg Maarten Essenburg van Creative Agency Vandejong werd vooral enthousiast van de ‘ingebedde economie’ van Kate Raworth: afscheid van de simpele kringloop van bedrijven en huishouden, maar een rijker model aangevuld met belangrijke andere ‘personages’ zoals de maatschappij, de aarde, de macht, en de ‘commons’ (het gemeenschapsbezit). “Vanmiddag had ik het erover met mijn collega’s aan de lunch: dat wat we ‘in common’ hebben, dus van ons allemaal is. De klassieke economie heeft daar geen oog voor. Mij interesseren vooral de digitale commons: open source design bijvoorbeeld, Linux en Wikipedia. Het gaat dan om mensen die door middel van goede afspraken samen iets beheren. Hun inzet, werk en tijd dragen significant bij aan de economie maar komen niet terug in het Bruto Nationaal Product.”

Tessa: “Marleen Stikker van de Waag Society was al een paar jaar geleden gegrepen door de donuteconomie. Toen we samen met sociale innovatie in Amsterdam bezig waren, wilde ze al het frame van de donut gebruiken. Marleen heeft gelijk: de donuteconomie is een hele mooie manier om duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en de informele sector in de economie te integreren.”

Tessa: “Ik ben blij dat er iemand is opgestaan die het tegengeluid tegen het gangbare economische denken eloquent en mediageniek kan verkondigen.”
Ze bespeurde wel een ‘elephant in the room’. Als dochter van universitair docent en anarchistisch denker Marius de Geus (‘Filosofie van de eenvoud’, 2014) is ze opgegroeid met het idee van matiging en zelfdiscipline. “Iedereen die in de zaal zat, de verzamelde linkse kerk van Amsterdam, vond het idee van de donut prachtig, leven binnen de grenzen die de planeet toestaat. Maar als je dat doet, heeft het ook consequenties voor je levensstijl en dat zie ik nog weinig om me heen. Ik hoorde laatst iemand over ‘een weekendje weg naar Dubai’. Waar is de schaamte over dergelijk gedrag?”