Nederlandse banken schaden mens en dier in Liberia
Het omstreden Liberiaanse palmoliebedrijf GVL houdt zich sinds vorige week niet meer aan de richtlijnen op het gebied van mensenrechten en bescherming van het regenwoud. Rabobank en ABN AMRO investeren in GVL. Wat nu?
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het verhaal van het Liberiaanse regenwoud en de gemeenschappen die er wonen, begint in de jaren 90 bij de burgeroorlog die de gewelddadige rebellenleider Charles Taylor aan de macht bracht. Taylor financierde zijn strijd met grootschalige illegale houtkap. Na de burgeroorlog werd er door de gekozen regering onder leiding van president Sirleaf Johnson strikter op houtkap toegezien. Dat is ook te zien in onze data-atlas, de OneWorld Remap. Maar inmiddels is er een nieuwe dreiging: boskap en dubieuze praktijken van landtoeëigening voor palmolieplantages.
Armoede uitbannen
Palmolie zit in 60 procent van onze verpakte levensmiddelen (margarine, ijs, koekjes, chips, sauzen), in zeep en in biodiesel. Een van de grootste palmoliebedrijven ter wereld, het Singaporese GAR (Golden Agri-Resources), wil haar activiteiten vanuit Azië (vooral Indonesië) uitbreiden naar West-Afrika. Het investeert daartoe in GVL (Golden Veroleum Liberia), dat belooft de armoede in Zuidoost-Liberia uit te bannen en tegelijk een bloeiend bedrijf neer te zetten. Onderdelen van GAR ontvangen volgens Milieudefensie financiering van de Rabobank en ABN AMRO.
“
Alle beloften aan de gemeenschappen zijn papieren beloften gebleken
De mooie woorden van GVL over duurzaamheid en economische voorspoed voor de bevolking contrasteren scherp met de praktijk, zegt natuurbeschermer James Otto van het Sustainable Development Institute in de hoofdstad Monrovia, via Skype. “Vanaf het begin van GVL’s activiteiten in 2011 kwamen er klachten dat de rechten van de bevolking niet werden gerespecteerd, en dat er waardevolle stukken regenwoud werden gekapt, dwars tegen GVL’s eigen Zero Deforestation-beleid in. En daar is geen verbetering in gekomen. Alle beloften over de vruchten die de gemeenschappen zouden plukken en de banen die er zouden komen, zijn papieren beloften gebleken. In Butaw, in de Sinoe-regio, kregen gezinnen een baan in het vooruitzicht gesteld als ze 6 hectare grond zouden afstaan. Er is niets van terechtgekomen.”
Klachtenpanel
Bewoners en ngo’s dienden samen officiële klachten in bij het klachtenpanel van de RSPO, de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie, waar GVL lid van is. Het klachtenpanel oordeelde in februari dit jaar dat GVL inderdaad niet had voldaan aan de RSPO-eis van vrije, geïnformeerde toestemming vooraf. Overeenkomsten over het afstaan van grond voor plantages waren vaak afgedwongen, zonder dat de gemeenschappen juridisch advies hadden kunnen inwinnen. En ze waren met allerlei (voornamelijk loze) beloftes tot stand gekomen. “Dat zeiden wij dus al zes jaar”, aldus Otto.
In reactie op deze uitspraak besloot GVL deze week om zich “tijdelijk” uit de RSPO terug te trekken “om beter aan het nieuwe duurzaamheidsplan” te kunnen werken. Een gevaarlijke ontwikkeling, meent Otto. “Blijkbaar ziet GVL geen mogelijkheid om aan de RSPO-eisen te voldoen. Het signaal aan de gemeenschappen is dat GVL zich voortaan niet meer houdt aan de richtlijnen op het gebied van mensenrechten en bescherming van het regenwoud.” De stap van GVL verrast Otto niet. Na het panel-oordeel van februari boden ngo’s aan samen te werken met GVL om de RSPO-aanbevelingen uit te voeren – maar een reactie bleef uit. “Het ontbreekt GVL aan elke bereidheid om met ons en de gemeenschappen in gesprek te gaan. Ze hebben hun beslissing om uit de RSPO te stappen niet met ons besproken.”
Om te illustreren hoe GVL ook de eisen wat betreft de bescherming van het regenwoud met voeten treedt: “Ik hoorde gisteren dat chimpansees uit het Kabada-gebied uit het bos naar de boerderijen komen. Ze zoeken voedsel omdat hun habitat vernietigd is.”
“
Chimpansees komen naar de boerderijen omdat hun habitat vernietigd is
GAR, de enige investeerder, blijft achter GVL en haar nieuwe duurzaamheidsplan staan, zo laat het bedrijf in een verklaring weten. “GAR wil GVL helpen met technisch advies en technische expertise om hiaten in haar duurzaamheidspraktijk op te vullen en te zorgen dat die in lijn is met GAR’s Sociale Beleid en Duurzaamheidsbeleid.”
De terugtrekking uit de RSPO is niettemin een riskante stap van GVL. Voor westerse voedselbedrijven en financiers, zoals de Rabobank en ABN AMRO, is lidmaatschap van de RSPO dé toetssteen van duurzaamheid en een vereiste voor financiering. De Rabobank liet al aan Milieudefensie weten dat er bij de bank geen plek is voor bedrijven zonder RSPO-keurmerk. De bank zou “in gesprek gaan” met klant GAR. ABN AMRO houdt zich desgevraagd op de vlakte. “Wij kunnen geen uitspraken doen over klanten, of over al dan niet klant zijn”, meldt de bank in een verklaring. “Wel kunnen we aangeven dat ABN AMRO geen palmolie-activiteiten financiert in Liberia. Als er bij een klant – of in de keten van een klant – kwesties zijn die strijdig zijn met ons duurzaamheidsbeleid, dan spreken wij de klant daarop aan en indien dit geen effect sorteert nemen wij nadere maatregelen.”
Hi, voor palmoliebedrijven die niet beschikken over een RSPO keurmerk is bij de Rabobank geen plaats. We verwachten ook dat de RSPO de lat steeds hoger zal leggen. Dit laatste blijkt uit de voorgestelde beleidsherziening waarover later dit jaar besloten wordt. ^Debbie
Bij Rolf Schipper, die namens Milieudefensie campagne voert om de Nederlandse banken te bewegen uit de palmolie te stappen, wekt dit “vage beleidsverhaal zonder concrete actie” grote bevreemding. Weliswaar kan Milieudefensie niet bewijzen dat ABN AMRO direct activiteiten in Liberia financiert, maar de bank doet volgens recent onderzoek wel zaken met GAR. “In de keten van palmoliegigant GAR vinden schandalen plaats die compleet in strijd zijn met het duurzaamheidsbeleid van ABN AMRO: de lokale bevolking wordt geïntimideerd, en mensen moeten onder bedreiging hun land afstaan voor megaplantages voor palmolie. Dit speelt al zes jaar. ABN AMRO heeft GAR hier dus al zes jaar lang op kunnen aanspreken. Of het gebeurd is weten we niet, maar we zien in elk geval geen verbetering. Betekent dit dat ABN AMRO nadere maatregelen gaat nemen tegen GAR? Niemand weet het. En ABN AMRO wil er ook niets over zeggen.”
“
Niemand weet of ABN AMRO nadere maatregelen treft tegen palmoliebedrijf GAR
Voor Schipper illustreert de kwestie ook het niet-functioneren van de RSPO. “Je kunt dus blijkbaar lid worden van RSPO, en zes jaar lang tegen alle voorwaarden ingaan, zonder dat er noemenswaardige actie tegen je wordt ondernomen. Ik mis in de RSPO bovendien fundamentele discussies over waar het met de landbouwsector naartoe moet, en of er geen grens zit aan de hoeveelheid palmolie die je op duurzame wijze kunt produceren. In landen als Indonesië en Maleisië gaat de overheid striktere regels opstellen en handhaven. Liberia is nog niet zo ver. Het heeft na de burgeroorlog juist ingezet op grootschalige landbouw door buitenlandse bedrijven, en dat is geen verstandige keus.”
“
Nederlandse burgers moeten nog eens goed nadenken of ze hun rekening bij dit soort banken willen houden
James Otto wijst op het contract dat de Liberiaanse regering in 2010 met GVL sloot (voor 65 jaar). Dat geeft de overheid wel degelijk een wapen in handen om GVL tot de orde te roepen. “In artikel 16 staat dat GVL zich aan de principes van de RSPO moet houden. Ze hebben die voorwaarde dus geschonden.”
De nieuwe regering van president George Weah geeft hij nog het voordeel van de twijfel. “Ze hebben nog niet veel tijd gehad om zich goed in de palmoliesector te verdiepen. Weah heeft bij de aanvaarding van het presidentschap wel gezegd dat hij de rechten van de gemeenschappen wil respecteren. Wij hebben wel druk op de regering uitgeoefend. In februari hebben we al met de minister van Buitenlandse Zaken gesproken, maar we hebben daarna niks meer van ‘m gehoord.”
Otto, die begin juli in het land was, heeft daarnaast een oproep aan de Nederlandse banken en burgers. “De banken moeten hun strategie heroverwegen. Ze zetten in op palmolie, maar daarmee schaden ze het levensonderhoud van de Liberiaanse bevolking, en de plantages vernietigen de habitats van dieren als chimpansees. En de Nederlandse burgers moeten nog eens goed nadenken of ze hun rekening bij dit soort banken willen houden.”
De Rabobank wil het wereldvoedselprobleem oplossen: Growing a better world together. Mooie woorden, maar ondertussen draagt de bank bij aan de verwoesting van regenwoud. Vraag de bank te stoppen met geld geven aan foute palmoliebedrijven –> https://t.co/HIvjD6nDtypic.twitter.com/rwI2FySEUC
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
