Beeld: Marijn Helms

Deze apps helpen je groener te leven

Je wíl wel groener leven, maar weet niet waar je moet beginnen. Herkenbaar? Sophie Duvekot dook in de wereld van duurzame apps en probeerde er een aantal uit. “Als ik dit volhoud, stoot ik straks 146 kilo per jaar minder CO2 uit.”

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Duurzame verandering begint bij jezelf, toch? Om dat voor elkaar te krijgen, zal ik mijn gedrag dus moeten aanpassen. Maar door gewoontes in ons gedrag functioneren we vaak op de automatische piloot en is gedrag niet van de ene op de andere dag veranderd, daar kan ik dus wel wat hulp bij gebruiken. Neem het afval buiten zetten: een eenvoudig klusje dat elke week moet gebeuren, maar dat ik toch steeds vergat. Tot een vriendin me wees op een app die je hieraan herinnert: de Afvalwijzer-app. Een notificatie vertelt mij nu elke week dat ik het afval buiten moet zetten.

Dat er een app zou zijn die me bij zo’n simpele handeling al kan helpen, had ik zelf nooit bedacht. En welke apps zijn er dan wel niet om me te helpen bij grotere – en liefst duurzame – aanpassingen in mijn leven? Een bescheiden zoektocht leverde de volgende apps en tools op die me inzicht kunnen geven in mijn impact op het klimaat én me helpen deze te verminderen.

Verminder je CO2-uitstoot

De eerste online tool die ik probeer is Mijn Klimaatakkoord, waarin ik mijn ‘persoonlijke klimaatakkoord’ kan samenstellen. De tool, ontwikkeld door energieleverancier ENGIE en Milieu Centraal, is vooralsnog alleen via de site te gebruiken. Na negentien vragen over wonen, vervoer, voeding en lifestyle wordt een indicatie gemaakt van je impact. Mijn CO2-uitstoot bedraagt 6.234 kilo per jaar. Volgens de tool staat dit gelijk aan 75 dagen non-stop douchen, 16.406 wasjes draaien of 623 kilo kaas eten.

Ter vergelijking: gemiddeld stoot een Nederlander 10.200 kilo CO2 per jaar uit. Dat mijn uitstoot lager ligt, heeft er vooral mee te maken dat ik geen droger of rijbewijs heb – en dus nooit autorijd. Maar dat betekent natuurlijk niet dat er geen ruimte is voor verbetering. Om mijn uitstoot te verminderen kies ik drie challenges. De eerste is elke douchebeurt twee minuten korter douchen. Dat leek een simpele verandering, tot ik de volgende dag onder de douche stond en bedacht dat ik dan wel elke keer een timer moet zetten.

Als ik de uitdagingen volhoud, stoot ik straks 146 kilo per jaar minder CO2 uit

De andere twee challenges die ik kies zijn drie dagen in de week seizoensproducten eten en drie dagen in de week geen kaas meer. Dat ik afscheid zal moeten nemen van mijn dagelijkse portie kaas die ik het liefst drie keer per dag in een maaltijd stop, moet nog even tot me doordringen – maar het is direct hetgeen waar ik de meeste uitstoot bespaar: 83 kilo CO2. Als ik de uitdagingen volhoud, stoot ik straks 146 kilo per jaar minder CO2 uit.

De tool is handig als je meer wilt weten over jouw klimaatimpact en hoe je minder uitstoot veroorzaakt. Maar de uitvoering heb je natuurlijk nog steeds zelf in de hand. Je kunt het ‘akkoord’ naar jezelf versturen, maar omdat de tool niet beschikbaar is als app krijg je geen herinneringen op je telefoon aan de challenges. Dat de tool je met de neus op de feiten drukt door te laten zien welke klimaatimpact je hebt werkt wel, maar ik vraag me af hoe gemotiveerd ik blijf om de challenges vol te houden, en of ik die dagelijkse dosis kaas niet te veel ga missen.

Het 40-puntenplan

In december 2019 besloot de Hoge Raad dat de Nederlandse overheid de uitstoot van broeikasgassen met minstens 25 procent moet terugbrengen voor het einde van 2020. Samen met ruim achthonderd organisaties stelde milieuorganisatie Urgenda het 40-puntenplan op. In dat plan staan adviesmaatregelen waarmee de overheid – als ze daadwerkelijk worden uitgevoerd – kan verzekeren dat de reductie van 25 procent wordt gehaald. Het plan bevat ook maatregelen die je als burger kunt nemen: zonnepanelen plaatsen, met de fiets naar je werk in plaats van de auto en je woning beter isoleren.

Op plasticdieet

De app My Little Plastic Footprint, een initiatief van de Plastic Soup Foundation, belooft me te helpen bij het verkleinen van mijn plastic voetafdruk. Dat doet de app door mijn bijdrage aan de plasticvervuiling te berekenen door middel van de Plastic Mass Index (PMI). De PMI is gebaseerd op de impact die plastic items die je gebruikt hebben op het milieu. Hoe dichter je PMI bij de 100 komt, hoe meer je bijdraagt aan plasticvervuiling.

Onbewust gebruik ik veel meer plastic dan ik door heb: koffiecups, flosdraad

Volgens de gegevens van andere app-gebruikers is de gemiddelde PMI in Nederland 95, maar met een PMI van 98 scoor ik zelf nóg slechter. Onbewust gebruik ik veel meer plastic dan ik door heb: door plastic spatels tijdens het koken, maar ook de koffiecups en flossdraad die ik dagelijks gebruik. En ik al die tijd maar denken dat ik al goed bezig was door paprika’s te kopen die niét in plastic verpakt zitten. Hoog tijd dus om nog meer te minderen.

Per categorie (badkamer, keuken, vrije tijd, reizen, huis en tuin) zie je welke items je beter niet kunt gebruiken: van ballonnen en confetti tot poepzakjes voor de hond. Zo vind ik nog een aantal producten die ik sowieso al niet meer gebruik, zoals wattenschijfjes en plastic wasknijpers. Die kan ik vast afvinken. Alle items die ik ook wil proberen af te zweren, voeg ik toe aan mijn to-dolijst.

Bij elk item komt uitleg waarom het schadelijk is voor milieu of mens en welke alternatieven er zijn. Genoeg tips dus voor die duurzame verandering. Zo zeg ik gedag tegen plastic afwasborstels door over te stappen op een houten exemplaar en heb ik eindelijk een herbruikbare beker voor onderweg aangeschaft. Plastic koffiecups – en daar gebruik ik er behoorlijk veel van sinds ik thuiswerk – heb ik niet meer nodig want blijkbaar bestaat er zoiets als herbruikbare koffiecapsules. Dat zijn cups met een losse deksel die je zelf steeds kunt bijvullen met gemalen koffie.

Andere apps die je helpen bij duurzame verandering:

  • Kijk of jouw energieleverancier een energieverbruik-app heeft. Zo kan je zien op welke momenten je de meeste energie verbruikt en wat die Quooker nu daadwerkelijk kost aan energie, en voorkom je een hogere energierekening.
  • De app Too Good to Go gaat voedselverspilling tegen door maaltijden of producten die anders weggegooid zouden worden, toch te verkopen. In de app kun je zien waar je bij jou in de buurt terecht kan om voedsel te redden en direct een geredde maaltijd aanschaffen.
  • Op zoek naar winkels die fair trade, biologische of tweedehands producten verkopen? In de app EerlijkWinkelen krijg je een overzicht van adressen bij jou in de buurt.
  • Woon je in Amsterdam? Dan kan je via Local Heroes allerlei lokale ondernemers steunen door producten direct bij hen te bestellen.
  • Met de VISwijzer ontdek je welke vis je het beste kan kopen – en welke echt niet. De wijzer beoordeelt vissen, schaal- en schelpdieren op basis van informatie over of een vis gevangen wordt met minimale milieuschade en of een vis een gezond leven heeft gehad.
  • In GoGreen vind je allerlei tips over hoe je jouw klimaatimpact kan verkleinen: van hoe je minder elektriciteit verbruikt tot welke schoonmaakmiddelen je beter kunt vermijden.
  • Ben je al dat afval op straat zat? In de app Litterati kan je samen met mensen uit de buurt een challenge starten en zoveel mogelijk zwerfafval opruimen.

Duurzame appelmoes

Dat de keuzes die ik in de supermarkt maak ook grote impact hebben op het klimaat; daar sta ik niet vaak genoeg bij stil. Door alle labels en keurmerken zie ik soms door de bomen het bos niet meer. Hopelijk kan Questionmark me daarbij helpen. Met deze app scan je barcodes van producten om te zien hoe gezond en duurzaam deze zijn.

Als ik de app in de supermarkt open, krijg ik een overzicht te zien van de verschillende categorieën, zoals ‘broodbeleg en vleeswaren’ of ‘aardappelen, groenten en fruit’. Niet de makkelijkste manier om producten te zoeken, dus gebruik ik alleen de optie om barcodes te scannen. Dat werkt – de app herkent elk product dat ik scan. Máár ik kom er snel achter dat bij veel producten alleen informatie beschikbaar is over hoe gezond het is, en niet over hoe duurzaam het is. Dat komt doordat Questionmark producten nu alleen op basis van de topkeurmerken van Milieu Centraal beoordeelt.

Questionmark onderzocht welke appelmoes en satésaus het meest gezond en duurzaam zijn

Dat er bij veel producten dus niets staat over duurzaamheid is omdat veel merken nog niet genoeg doen om een keurmerk te verdienen. Het zou dus beter zijn om die producten überhaupt te vermijden, maar het is de vraag hoeveel producten er dan nog overblijven in de gewone supermarkten.

Questionmark onderzoekt ook iedere twee maanden een specifieke productgroep op gezondheid en duurzaamheid. Hieruit zijn 24 productwijzers ontstaan, zoals de appelmoes- en satésauswijzer. Die wijzers vertellen je welk product het beste uit de test komt. Ik hoef dus voortaan niet meer te twijfelen welke appelmoes of satésaus er in mijn mandje gaat.

Microplastics in je doucheputje

Van douchegel en shampoo tot mascara en lippenbalsem: in veel verzorgingsproducten zitten microplastics, kleine stukjes plastic die je met het blote oog niet ziet. Doordat ze zo klein zijn, glippen ze door doucheputjes en filters van waterzuiveringsinstallaties en komen zo in rivieren en oceanen terecht. Met de app Beat the Microbead – een initiatief van de Plastic Soup Foundation – kun je nagaan of in jouw verzorgingsproducten ook microplastics verstopt zitten.

Soms bevat het ene product van een merk wél microplastics en het andere niet

In de app scan je de barcode van verzorgingsproducten om te zien of ze microplastics bevatten. Ook kun je via een lijst met meer dan honderd merken ontdekken welke producten microplastics bevatten. Bij sommige merken bevat het ene product wél microplastics en het andere niet. Zorg dat je in de instellingen de juiste regio aanklikt. Door Nederland te kiezen, worden ook producten van Etos, Kruidvat en Albert Heijn zichtbaar.

Beat the Microbead plaatst producten in vier categorieën: rood, oranje, groen en zero. De rode lijst bevat producten met microplastics, de oranje lijst producten met ‘sceptische ingrediënten’ en producten op de groene lijst zijn vrij van microplastics maar zijn van een merk dat ook producten mét microplastics heeft. De producten van merken met een assortiment dat volledig vrij is van microplastics krijgen het label zero.

De tandpasta van Sensodyne die ik al jaren elke dag gebruik blijkt op de rode lijst te staan

Wat in de app niet kan maar op de website wel, is specifiek zoeken op producten met het label zero. In Nederland gaat het om ongeveer veertig merken, waaronder Dr. Hauschka en Weleda. Dat zoveel producten dus microplastics bevatten, was voor mij nieuw. Nadat ik zag dat de tandpasta van Sensodyne die ik al jaren elke dag gebruik op de rode lijst staat, ben ik snel geswitcht van tandpasta.

Dat duurzame veranderingen soms niet makkelijk zijn, heb ik tijdens deze zoektocht vaak genoeg gemerkt. Vergeleken met alle mogelijke veranderingen die nog voor me liggen, is het vuilnis buiten zetten ineens een heel makkelijk klusje. Maar gelukkig is het niet zo dat je helemaal op jezelf bent aangewezen bij het aanbrengen van veranderingen in je leven. Waarom zou je het jezelf moeilijk maken als er een app is die je erbij kan helpen?

We leven in onzekere tijden door het coronavirus. Er is behoefte aan betrouwbare informatie én verdieping. We hopen dat je dit bij ons vindt en wil bijdragen aan onze onafhankelijke journalistiek.

Dit kan je doen door te doneren of je te abonneren op ons magazine. Alvast bedankt!

Duurzaamheid? Dat is niet hip, maar noodzakelijk

Red de natuur met je eigen minibos

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons