De internationale Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft forse kritiek geuit op Nederland. Doordat ons land ‘grootverbruikerskorting’ geeft op de nieuwe CO2-belasting, betalen juist de grootste vervuilers de minste belasting.
Ook het Nederlandse subsidiebeleid van de energietransitie kan de goedkeuring van de OESO niet wegdragen: dat zou te veel op de korte termijn gericht zijn. De OESO ziet graag dat Nederland op zoek gaat naar duurdere, maar meer toekomstbestendige klimaatoplossingen.
Maar in de toelichting van de wet, eind 2020, stond iets opmerkelijks. Via een ingewikkelde formule blijkt er tot 2025 geen cent aan CO2-heffing in de nationale schatkist te komen. De vervuiler betaalt niets, hij is vrijgesteld. En dat is niet het enige uitstel voor milieubelastingen of -heffingen dat wij geven.
“TataSteel betaalt helemaal niets. Kerosine voor internationale vluchten? Vrijgesteld
Een van de belangrijke redenen voor de overheid om vrijstellingen te geven is de angst voor carbon leakage. Stel: een land neemt maatregelen om de CO2-uitstoot terug te dringen, zoals een belasting of heffing, waardoor het uitstoten van CO2 duurder wordt. In reactie daarop gaan bedrijven hun vervuilende activiteiten ergens anders voortzetten, waar het goedkoper is om CO2 uit te stoten. De CO2 ‘lekt weg’ naar andere landen, samen met banen en belastinginkomens. Daarom maar uitstellen en vrijstellen, aldus de overheid.
“De overheid houdt vast aan de klimaatdoelen, maar het moet allemaal niet te snel gaan
De staat gaf geen onderbouwing voor deze dreiging en op 20 december 2019 maakte de Hoge Raad dan ook definitief gehakt van de redenering. ‘Uitstel van reductie’, zo concludeerde de Hoge Raad, ‘leidt tot grotere risico’s voor het klimaat. Uitstel leidt immers ertoe dat in de tussentijd broeikasgassen worden uitgestoten die zeer lang in de atmosfeer aanwezig blijven en verder aan de opwarming van de aarde bijdragen.’
Oftewel: een vrijstelling helpt de dreiging van verkassende bedrijven misschien weg te nemen, de risico’s voor het klimaat worden alleen maar groter. Maar hoewel de Staat de klimaatzaak van Urgenda had verloren, lijkt deze les nog altijd niet doorgedrongen in het kabinet.
Deze column verscheen eerder op OneWorld.nl op 12 oktober 2020.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
