Van links naar rechts: Storm Vogel, Welmoed Jonas en Bappie Kortram. Beeld: Tengbeh Kamara
Interview

‘Artsen begrijpen geen reet van trans mensen’

‘Ik kreeg het gevoel dat ik alleen trans kon zijn als ik ongelukkig over mezelf was.’ Genderdiverse personen lopen nog vaak aan tegen de achterhaalde ideeën die de medische wereld en de samenleving over hen hebben. Maeve Levie, zelf trans en non-binair, interviewde vier ervaringsdeskundigen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Transities gaan niet altijd van man ‘naar’ vrouw, of van vrouw ‘naar’ man, weet Maeve Levie – zelf trans en non-binair. Voor de septembereditie van OneWorld Magazine interviewde hen vier transgender personen. Hen sprak de ervaringsdeskundigen onder meer over het binaire denken in de transgenderzorg en de samenleving, en de fixatie van artsen en journalisten met de lichamen van genderdiverse mensen.

Storm Vogel (37, hen/hun)

Beeld: Tengbeh Kamara
“Mensen lijken vaak te denken dat non-binair zijn betekent dat je eigenlijk een vrouw bent die haar borsten eraf wil hebben, en dat je dan een ‘in-betweener’ wordt. Maar er is niet één manier van non-binair zijn, en ook niet van trans vrouw of trans man zijn.

Tegenover psychologen en artsen heb ik lang gedaan alsof ik een trans man was, want dat was de makkelijkste manier om zorg te krijgen. Maar ik zie mezelf eigenlijk totaal niet als masculien. Qua genderexpressie voel ik me het best als ik niet te veel naar de ene of de andere kant hel. Nu ik gezichtsbeharing en een platte borst heb, voel ik me vrijer mijn femme-kant te uiten met bijvoorbeeld een jurk of make-up. Het gevolg is wel dat ik ineens veel meer lastiggevallen word op straat; dat ik uitgescholden word voor shemale of zelfs fysiek word aangevallen.

Lichamen en lichaamsdelen hebben van zichzelf geen gender

Ik zou willen dat mensen snappen dat lichamen en lichaamsdelen van zichzelf geen gender hebben. Het is de wereld die alles tot gender maakt en lichamen als mannelijk of vrouwelijk ziet. Dat maakt het ook voor trans en non-binaire personen moeilijk om helemaal los te komen van dat idee. Maar uiteindelijk gaat het erom hoe je zelf wilt dat je lichaam eruitziet om je er echt comfortabel in te voelen.”

Trans, maar niet zielig: ‘Ik was euforisch toen ik erachter kwam’

Welmoed Jonas (27, hen/hun)

Beeld: Tengbeh Kamara
“Ik voel me eigenlijk niet comfortabel bij het woord ‘transitie’. Ieder mens verandert, en ik ben niet onderweg van het binaire een naar het binaire ander. Zeker als non-binair persoon moet je zelf uitvinden hoe je wilt veranderen. Ik merk: hoe meer ik mezelf los kan zien van de binaire categorieën ‘man’ en ‘vrouw’, hoe makkelijker het is om te weten wat ik zelf voel en hoe ik wil dat mijn lichaam eruitziet.

Op dit moment doe ik aan microdosing van testosteron: dat betekent dat lichamelijke veranderingen langzamer gaan dan bij een hogere dosis en ik er een gevoel van controle over heb. In eerste instantie heb ik artsen niet verteld dat ik een lagere dosis nam. Ik heb een grote behoefte aan autonomie.

Psychologen beslissen of je stabiel genoeg en ‘trans genoeg’ bent

Die autonomie wordt je als trans of non-binair persoon vaak afgenomen. Door de zorg, waar artsen en psychologen beslissen of je stabiel genoeg en ‘trans genoeg’ bent om hormonen of operaties te kunnen krijgen. En door de samenleving, waar genderstereotypen bepalen hoeveel ruimte je hebt om jezelf te kunnen zijn.

Ik zou willen dat iedereen gaat snappen dat je iemands gender niet aan iemands uiterlijk kunt zien. Maar ik ben bang dat dat er zó diep in zit dat ik dat niet meer ga meemaken.”

Bappie Kortram (31, hij/hem)

Beeld: Tengbeh Kamara
“Ik ben al elf jaar bezig de trans zorg te krijgen die ik nodig heb. Vanwege mijn hoge BMI moest ik eerst een shakedieet doen voor ik hormonen kon krijgen. Om in aanmerking te komen voor top surgery [verwijderen van borsten, red.] moest ik zelfs een maagverkleining ondergaan, terwijl dat een veel zwaardere operatie is dan een borstverwijdering. Ik heb er een nieuwe eetstoornis aan overgehouden.

De psychologen vonden ook dat ik niet genoeg genderdysforie had. Ik kreeg vaak het gevoel dat ik volgens hen alleen trans kon zijn als ik ongelukkig over mezelf was. Terwijl ik juist euforisch was dat ik had uitgevonden dat ik trans ben: ik zie mezelf als work in progress, maar ik ben niet boos over mijn levensgeschiedenis en ontwikkeling.

Uiteindelijk heb ik in Madrid een arts gevonden die geen gewichtseisen stelt voor operaties en veel beter weet hoe je bij dikke mensen die top surgery willen een mooi resultaat bereikt. Ik heb een crowdfundingactie gedaan om de 6000 euro voor die operatie te verzamelen. Dat zie ik steeds meer mensen doen. Dit is zorg die levens redt, en mensen kunnen en willen gewoon niet meer jarenlang op de wachtlijst staan om dan te horen dat het toch niet mag.”

Vera van Dongen* (32, zij/haar)

“‘Vera vóélt zich vrouw, maar is eigenlijk een man’. Zo zien cis mensen mij vaak nog steeds. Ze spelen het spelletje mee omdat ze inmiddels wel begrijpen dat het ‘onbeleefd’ is trans mensen te misgenderen, maar ze snappen niet dat ik gewoon een vrouw bén.

Er zijn genoeg verhalen waaruit blijkt dat je als je autistisch bent transgenderzorg voorlopig wel kunt vergeten

In de trans zorg word ik evengoed niet begrepen. Voor alles waar je recht op hebt, moet je keihard vechten. Ik heb grote delen van de laserontharing van mijn gezicht zelf betaald en de strijd met de zorgverzekering uitgesteld omdat die te vernederend was. Omdat psychologen de macht hebben over je toegang tot zorg, kun je met hen nauwelijks praten over je gevoelens en twijfels. Ik denk dat ik autistisch ben, maar zorg wel dat ik daar voorlopig geen officiële diagnose voor krijg: er zijn genoeg verhalen waaruit blijkt dat je transgenderzorg dan voorlopig wel kunt vergeten. Dan willen ze dat je eerst voor autisme in behandeling gaat.

De zorg begrijpt gewoon geen reet van trans mensen: als je een dokterspraktijk of de verzekering belt en zegt dat je trans bent, hoor je ze al in paniek raken. Maar iedere zorgmedewerker krijgt in diens loopbaan weleens met trans mensen te maken, dus daarvoor zouden ze dan ook opgeleid moeten worden.”

*pseudoniem, echte naam bekend bij redactie

Dit interview verscheen in oktober 2022 in OneWorld Magazine.

Transgenderzorg onder vuur: ‘Anderen beslissen over onze lichamen’

Trans, maar niet zielig: ‘Ik was euforisch toen ik erachter kwam’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons