Domweg gelukkig in Nieuw-West

Buurtzondes. Ook ik heb ze begaan. Denk aan een studentenfeestje en een boodschappenkarretje dat op de stoep bleef staan, nadat chips en bier de trap op waren gesjouwd. Op datzelfde feestje kwam er om vier uur ’s nachts een agent langs die vroeg of het wat zachter kon. Of die keer dat de buurman in badjas stond te roepen onder het balkon, want ’s ochtends om zeven uur de Carmina Burana op tien was voor hem na zijn nachtdienst wat te heftig. Tegenwoordig geef ik buurpoezen te eten tijdens vakanties en neem ik pakketjes aan. Via deelplatform Peerby leen ik mijn klusgereedschap uit. Daarmee val ik in de categorie passief aardige buur. Nee, dan wijkgenoot Nico Schoen (67). Die rent drie keer per week een rondje Sloterplas met een vuilniszak in de hand, om zwerfvuil op te rapen. Troeptrimmen, noemt hij zelf. Steeds meer mensen sluiten zich bij hem aan.

Sowieso is dit, na tien verhuizingen en zes verschillende wijken binnen de ring, de eerste buurt waar ik woon die een buurtgevoel bij mij oproept. Het heeft er vast mee te maken dat ik in mijn semi-volwassen huisje-boompje-beestje-bestaan meer probeer te integreren in mijn eigen wijk. Maar de wijk komt ook meer naar mij toe. 

In onze vorige, gegentrificeerde, wijk wandelde ik uren achter de kinderwagen zonder enige aanspraak. Op babyforums las ik tips om vreemden af te weren die ongevraagd boven de wagen komen hangen. Ik wilde juist wel een bordje boven de kap hangen met ‘bijt niet’. Ik begon me bijna af te vragen of het aan de appetijtelijkheid van mijzelf en mijn eigen Nachwuchs lag, totdat we verhuisden naar de nachtmerrie van elke binnenringer: Nieuw-West. Sindsdien vind ik het een leuke conversation killer om, als er in de kroeg met hartgrondige afschuw over het leven buiten de ring van Amsterdam wordt gepraat (type: "Ik woon al tien jaar in de stad, maar daar ben ik nog nooit geweest"), triomfantelijk te verkondigen dat het best te surviven is.

Want het boodschappen doen is weer knus geworden. Bij groentewinkel Yagmur krijgen de jongens altijd een banaan, bij de Versshop een blokje kaas. Soms wordt het zelfs bijna een sfeer van ‘it takes a village to raise a child’. Als peuterzoon S. zich verstopt tussen de winkelschappen, is er altijd wel iemand die ‘m bij z’n lurven grijpt en ‘m bij de kassa aflevert. Ook heb ik meerdere keren meegemaakt dat iemand spontaan de babywagen begon te wiegen en een slaapliedje zong zodra er gejengel uit de bak opsteeg. En bedankt nog, oudere dame die de jongste telg in de houdgreep nam, en zo voorkwam dat hij ook een nieuwjaarsduik in de Sloterplas nam.

Maar toch, vraag een willekeurige Amsterdamse binnenringer naar Nieuw-West, en ook buiten de kroeg zal men zeggen: 'Als je er dan toch woont, ga je dood van verveling'. Inderdaad, de dichtstbijzijnde koffietent zit niet letterlijk om de hoek, maar op de fiets is het aantal keuzemogelijkheden bedwelmend. In de weekends lijd ik aan keuzestress. Overal broedplaatsen, ateliers, zelfplukfruittuinen, zondagmiddagborrels, natuurspeeltuinen en muziekmiddagen die schreeuwen om een bezoekje. En op woensdagochtend is er ook nog eens de inloopkoffie en versgebakken taart bij de Hofdames, ook al een spontaan wijkinitiatief. Daar kan geen Starbucks of Nutella-winkel tegenop. 

Toch is dit ook de wijk waarover de door mij zeer gewaardeerde politiek journalist Max van Weezel vorig jaar zei, in een interview met NRC: “Ik wil juist voelen hoe het met de wereld staat. IS komt dichterbij en ik voel me daardoor persoonlijk bedreigd. Ik fiets ook weleens door Slotervaart of Osdorp om te kijken hoe erg het is.”
Nu ben ik Van Weezel nog nooit tegengekomen op straat, maar ik zou graag eens een stukje met hem opfietsen om zijn observaties te horen. 
Aan de stille, vaak wat monotone straten is de temperatuur van de samenleving nauwelijks af te lezen. Inderdaad, achter de gesloten voordeuren speelt armoede, werkloosheid, soms zelfs radicalisering. Als het waait, zijn de struiken als kerstbomen versierd met stukken zwerfvuil. Eenden zwemmen tussen de lege flesjes energydrink. Studenten die 's nachts naar huis fietsen, voelen zich onveilig en het aantal woninginbraken is relatief hoog. Het is leven en laten leven, maar dat laat ook toe dat er vanalles geritseld en gehosseld. Een voorbeeld dat zo uit een film van de Coen-brothers had kunnen komen: een slachtoffer van een nachtelijke straatroof kwam de dader de dag erna tegen in een waterpijpcafe. 

Tegelijkertijd zijn er overal in de wijk initiatieven om (bijna-)ontspoorde jongeren in het gareel te krijgen. De scholen scoren steeds beter. In navolging van de troeptrimmer organiseren Wijkbewoners zwerfvuilprikmiddagen. Buren beginnen spontaan samen een moestuin aan de rand van een speelveldje.  
Maar zolang journalisten op eendaagse expeditie worden gestuurd naar buurten buiten hun blikveld, en een Bijlmersafari groot nieuws is, kunnen we er niet van uitgaan dat het beeld van de wijken dat we in de media voorgeschoteld krijgen een 360-gradenblik is.
Niet dat het wonen in een wijk dat beeld altijd positief bijstelt. Teun Voeten, een van de gasten in het OneWorld mediacafe, trok juist aan alle de alarmbellen over wat hij elke dag om zich heen zag gebeuren in Molenbeek, lang voordat de wijk in het nieuws kwam als schuilhaven voor Salah Abdeslam. Teun Voeten werd vanalles verweten, maar hij maakte zich oprecht zorgen over zijn woonwijk. 

En dat is precies het verschil tussen de auteur die van binnenuit iets wil veranderen, en de auteur die op basis van een bliksembezoek zijn eigen cliches bevestigd ziet.
Soms geeft een auteur zijn binnenringse publiek precies wat het wil, zoals Walter van den Berg met 'Schuld', een rauwe roman over de autochtone onderklasse in Nieuw-West, die Boek van de Maand werd bij De Wereld Draait Door. Naast de lof voor het stilistische talent van Van den Berg, verlustigden recensenten zich ook aan 'een antropologische excursie in een wereld die ze niet kennen' 'in de wijken van Amsterdam waar geen toerist wat te zoeken heeft'. Het is lekker griezelen met Nieuw-West. De auteur voedt dat beeld desgewenst voor journalisten die rondleidt door zijn biotoop. Afspreekpunt Station Lelylaan, overigens het als meest onveilig ervaren station van Amsterdam, doopte hij tot 'de poort naar alle mistroostigheid' in een mail aan de Volkskrantredacteur die hem kwam interviewen. 

Dan heeft Nieuw-West qua PR meer aan haar stadsdeeldichters. De huidige Dichter des Stadsdeels Hugo Hoes schreef een requiem voor de GoGo-car, een elektrisch karretje dat met name ouderen door de wijk vervoerde. En zijn voorganger Gökhan Aksoy declameerde een ode aan de broedplaatsen ('Door verjonging van de wijk en botsingen ontstaat er een nieuwe energie').
Sowieso zijn Nieuw-Westenaren misschien wel de meest optimistische mensen van Amsterdam. Mijn jongste zus deed wekelijks thuiszorg bij een mevrouw in een flat letterlijk aan de ring woonde. Vanaf haar balkon kon ze highfiven met de passerende vrachtwagenchauffeurs. Ze vond het er heerlijk. Aan de galerijkant vond ze de rust van de tuinsteden, aan de balkonkant had ze de hele dag wat te zien. 

Dat optimisme van Nieuw-West zie ik nu elke dag belichaamd in de hijskranen en graafmachines bij een kosmopolitische woontoren in aanbouw, ingeklemd tussen Station Lelylaan, een oud treinstel dat broedplaats moet worden, een vluchtelingenopvang en een antikraakpand. De naam van toren staat alvast op een groot bord: Little Manhattan.