Traditionele mannelijkheid op de schop

Genoeg reden om traditionele mannelijkheid los te laten dus, dacht ook theatermaker Rikkert van Huisstede, die afgelopen weekend met zijn voorstelling Boys Won’t Be Boys een eervolle vermelding kreeg op het Amsterdam Fringe Festival. Van Huisstede zelf ziet zijn voorstelling als de start van een bredere beweging met dezelfde naam—een beweging waarin ruimte wordt gezocht (en gevonden) voor mannen om mens te zijn, los van de sociale druk en maatschappelijke verwachtingen die samenhangen met het beperkte en beperkende manbeeld dat mannen van jongs af aan meekrijgen.

Inmiddels hebben ruim vijfhonderd mensen zich bij de ‘beweging’ Boys Won’t Be Boys aangesloten op Facebook. “De enorme belangstelling en de hoeveelheid reacties geven me hoop. Zoveel mensen, onder wie veel heteromannen, voelen zich niet thuis bij traditionele mannelijkheid”, zegt Van Huisstede, die niets liever wil dan dat zijn ideeën ook buiten de muren van theaterzalen treden.

En na vijfentwintig jaar ‘man-zijn’ heb ik gemerkt dat ik verre van de enige man ben voor wie dit opgaat.

Dat is er vooral een van kracht, van vastberadenheid, van grenzeloosheid. De mogelijkheden zijn eindeloos: als jongen mag, nee moet je dromen van een grootse toekomst waarin je alles kunt worden wat je wilt (behalve dan misschien balletdanser). In allerlei aspecten van het leven—op school, op het werk, in relaties—leren we jongens dat ze hun ambities mogen najagen en hun doel voor ogen moeten houden. ‘Keep your eye on the prize, no matter what.’ En dat dan het liefst ongehinderd door enige emotie.

En hoewel dat gelukkig langzaam aan het veranderen is, hebben we de kinderen die we meisjes noemen lange tijd iets anders geleerd: wees op je hoede, gedraag je netjes, wacht op de prins op het witte paard, nee is nee, en stel je niet te bazig of dominant op. Het is ‘dream big’ voor hem, ‘be cute’ voor haar.

De optelsom is niet ingewikkeld: een diep geïnternaliseerde angst om als homo en vrouwelijk te worden gezien, plus de levensles dat er voor jongens geen grenzen zijn aan wat ze kunnen bereiken, vormt een giftige mix die het overschrijden van grenzen — meestal bij vrouwen — stimuleert.

Van Huisstede: “In de theaterwereld wordt soms gezegd: ‘wat een prachtige performance’. Maar ik wil nu juist dat deze show méér is dan dat. Mogen wij alsjeblieft gewoon zo zijn?”