En de branden in Centraal-Afrika dan?

Slash and burn kán een oorzaak van ontbossing zijn wanneer het in het regenwoud gebeurt – het is de goedkoopste manier om vruchtbare grond vrij te maken voor landbouwproductie. Maar het merendeel van de branden bevindt zich op de savannes; daar is slash and burn simpelweg de enige manier om het land open te houden voor natuurlijke vegetatie en dieren. De huidige branden in Centraal-Afrika zijn dus geen directe oorzaak van ontbossing – de branden in de Amazone wel.

Desondanks is ontbossing in het Kongobekken een toenemend probleem met mondiale oorzaken én gevolgen. “Ontbossing is een van de vele bedreigingen voor het Centraal-Afrikaanse regenwoud, het ecosysteem en de bewoners”, volgens Williams. “Het is goed dat men aandacht vraagt voor ontbossing in Centraal-Afrika, maar dan moeten we ook willen begrijpen wat de oorzaken zijn.”

Daarnaast draagt de groeiende palmolie- en rubberindustrie in toenemende mate bij aan ontbossing in het Kongobekken. Uit onderzoek van de Britse ngo Earthsight blijkt dat tussen 2013 en 2018 al ruim 500 vierkante kilometer bos is verdwenen om ruimte te maken voor rubber- en palmolieplantages. De verwachting is dat dit alleen maar zal toenemen: de overheid van de DRC heeft de afgelopen jaren al meerdere licenties verstrekt aan middelgrote bedrijven die rubber en palmolie willen verbouwen. Bovendien stijgt de prijs van palmolie en is in Zuidoost-Azië – waar de meeste palmolie geproduceerd wordt – weinig land meer over om vrij te maken voor de groeiende industrie.

Onderzoek van de KU Leuven toont aan dat ontbossing in de regio een dubbel effect heeft: het is niet alleen een bron van CO2-uitstoot met mondiale effecten, maar zorgt ook voor een extra temperatuurstijging in de directe omgeving. Centraal-Afrika kan, als gevolg van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, in 2050 een stijging van 1,4 graden verwachten. Door de ontbossing in de directe omgeving komt daar 0,7 graden bovenop. Talloze dier- en plantsoorten worden daardoor met uitsterven bedreigd.

Volgens Williams zijn er talloze lokale én internationale projecten en organisaties die ontbossing in Centraal-Afrika willen tegengaan. Maar de manier waarop moet anders, vindt zij. “Vraag je ook af waaróm mensen zo afhankelijk zijn van branden, waarom de link tussen armoede en natuurlijke bronnen zo diep verankerd ligt. Er moet worden gezocht naar een type ontwikkeling dat de natuurlijke hulpbronnen intact houdt.”