Lief plastic, we moeten praten

Het was ooit liefde op het eerste gezicht en zo’n honderd jaar geleden werd het echt serieus. Wij mensheid en jij plastic, pakten elkaar vast en gaven elkaar volmondig het ja- woord. De wereld lag aan onze voeten. Je was de bevrijdende parachute tijdens de Tweede Wereldoorlog en het wegwerpbordje waardoor ik niet meer hoefde af te wassen. Jij was de bloedzak naast mijn bed en het bakje voor mijn poké bowl. Alle dagen van mijn leven.

Het antropoceen in werking: van de steentijd naar de plastictijd. Nu, na bijna een eeuw, is de liefde redelijk bekoeld. Die oude twinkeling in onze ogen komt nu van vonkjes van een natte aansteker. Wij zijn geworden waar jonge stelletjes nu bang voor zijn: de twee roodblauwe uniseks Gaastra-jassen op uniseks elektrische fietsen met praktische uniseks fietstassen.

Klagen over jou is een geliefd onderwerp in kranten en talkshows. Het gaat vaak volgens een vast ritueel. Eerst beelden van dieren die doodgaan door jou. Kinderen die over afvalbergen scharrelen, op zoek naar iets van waarde. Vervolgens de boodschappentas die vol zit met verpakte groenten en fruit. Waarom moet dit allemaal!? Het is allemaal te veel. Wetenschappers hebben jou in bier, zout en water gevonden. Jij bent ziekmakend!

Toch blijven we elkaar trouw. Ondanks alle problemen, het gemopper en gezeur zoeken we een weg om de relatie te laten werken. Na lang zoeken hebben we een vorm van relatietherapie gevonden. Circulaire economie is de naam. Een therapie die denken in cirkeltjes stimuleert en in korte tijd mainstream is geworden, van politiek tot bedrijfsleven tot weldoeners. Iedereen is het erover eens dat dit ons gaat helpen om in harmonie samen te leven. Het moet ervoor zorgen dat wij jou, plastic, meerdere keren gebruiken, zodat we vaker van elkaar kunnen genieten.

Tegelijkertijd blijven we elk jaar meer van jou produceren. En met de groeiende middenklasse lijkt het einde niet in zicht: aan zoveel nieuw plastic helpt geen circulaire therapie. Hoe moet de mensheid zich staande houden in deze verslavende relatie? Of wordt de versmelting met elkaar onze ondergang? Er is een antwoord. Daarvoor moeten wij kijken naar een andere romance, die al wat verder teruggaat, maar waar wij op 12 december 2015 in de stad van de liefde een belangrijke oplossing voor afspraken.

Jij bent het nieuwe CO2. En zoals bij CO2 moeten wij naar nul ton plasticuitstoot. Niks meer erbij. We moeten het doen met de berg die er ligt. Alleen dan zullen we echt zoeken naar andere verpakkingsbronnen, schonere versies van jou produceren, zonder stoffen met negatieve effecten voor mens, dier en milieu, binnen een systeem waar verlies naar het milieu nihil is. Elk land maakt haar eigen plasticakkoord. De Dow Chemicals en BASF’s van deze wereld moeten minder produceren en jij wordt schaarser, dus duurder. Heel Nederland mag aanschuiven aan de plastictafels om te polderen over de juiste oplossing. Linksom of rechtsom, het dwingt iedereen om meer te halen uit het plastic dat we al hebben en brengt de balans terug in onze scheve relatie.

Als het goed is, zijn we dan net op tijd. Ik voel dat eenzelfde relatie als met CO2 er gaat komen. Burgerbewegingen en milieuorganisaties beginnen al antwoorden te eisen over de negatieve effecten van onze innige relatie met elkaar. De onderzoeken waar kleine deeltjes van jou in dieren, eten of onszelf worden teruggevonden, stijgen exponentieel. Het zal me niets verbazen als er geheime rapporten van een frisdrankfabrikant uitlekken, waarin staat dat men in de jaren ’80 al wist van de negatieve gevolgen van onze toxische afhankelijkheidsrelatie. Aan de andere kant, ach, liefde maakt blind.

In 2013 reisden geoloog Patricia Corcoran en kunstenaar Kelly Jazvac af naar Hawaii, waar deze ‘plasticglomerate’ werden gevonden. Een nieuw soort steen van samengesmolten plastic, lava, zand en stukjes hout. Het plastic bleek vooral afkomstig van buiten Hawaii. Het is nu het ‘jongste gesteentetype op aarde’, schreven ze in hun onderzoekspaper op kellyjazvac.com.