Vlnr: Stevland en Denzel Rudge, Quentin Misiedjan Beeld: Coco Olakunle

Zwarte mannen leren elkaar kwetsbaar zijn: ‘Mijn vader huilde nooit’

Black Men Talk wil de mentale gezondheid van mannen uit de Afrikaanse diaspora in Nederland verbeteren. Stevland en Denzel Rudge (27) en Quentin Misiedjan (30) organiseren daarom praatgroepen over thema’s als mannelijkheid en identiteit. ‘Wij zien dat zwarte mannen behoefte hebben aan broederschap en onderlinge steun.’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Op een februariavond schuifelen zo’n vijftien mannen het buurtcentrum NoLimit in de Amsterdamse Bijlmer in. Ze krijgen een stickervel en een stift om hun naam op te schrijven. “Zo weet iedereen wie je bent. Maar we zijn geen scotoe hoor”, lacht een vaste gast en vrijwilliger. Alle mannen hebben al gezichtshaar, maar niemand is al zichtbaar grijs. En ze delen nog iets met elkaar: ze zijn zwart. Vanavond is er namelijk een bijeenkomst van Black Men Talk.

De mannen nemen plaats in een grote cirkel midden in de zaal. Organisator Stevland Rudge (27) trapt af en vertelt voor de drie nieuwkomers wat het doel van de avond is: met elkaar praten over mentale gezondheid en elkaar empoweren. Hij onthult het thema: liefde en daten als zwarte man. “In onze gemeenschap wordt er veel gedatet maar weinig getrouwd. In mijn vriendengroep ben ik een van de weinigen die zich heeft verloofd.” Hij ontvangt het eerste applaus van de avond, er zullen nog vele volgen.

In hun gesprekken kwam naar boven dat ze als kinderen niet hadden geleerd om te gaan met hun emoties

In de voorstelronde die volgt, delen de mannen behalve hun naam ook hun definitie van liefde. “Lobi is geven zonder te willen nemen”, klinkt er. En: “Iedereen heeft zijn eigen love language. Soms moet je een vertaalslag maken.” Dan laat de schijnbaar oudste deelnemer van zich horen: “Als donkere man leer je dat liefde betekent: ‘Ik ben er’. Maar liefde is een werkwoord.” Hij krijgt bijval: “Ja, liefde is ook koken.” De eerste discussie ontstaat. Een kale dertiger met een bril: “Moet je liefde uitspreken? Dat onze ouders dat niet deden, is toch waarom we hier nu over praten?”
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.

Mannelijke rolmodellen

De tweeling Stevland en Denzel Rudge (27) groeide op in Amsterdam-Zuidoost als kinderen van Surinaamse ouders. Na een stukgelopen relatie in 2020 zag Stevland Denzel worstelen met zijn emoties. Hij kwam weinig zijn kamer uit, laat staan uit het huis. Stevland kende die emoties: een jaar ervoor zat hij in hetzelfde schuitje. In die tijd had hij veel kennis opgedaan uit podcasts en boeken, die hij met zijn broer kon delen. In hun gesprekken kwam naar boven dat ze als kinderen niet hadden geleerd om te gaan met hun emoties. Stevland: “Ik heb mijn vader maar één keer zien huilen. Dat was toen zijn vader was overleden.”
Beeld: Coco Olakunle

We zijn gebroken in de slavernij. Zowel onze mannelijkheid als onze gezinnen

Mannelijke rolmodellen om zich emotioneel aan te spiegelen, daar ontbrak het de tweeling aan, ontdekten ze. Om hen heen groeiden veel andere zwarte jongens ook op zonder (een goede band met hun) vader. Daarin ziet de tweeling het slavernijverleden doowerken. “Traditionele Afrikaanse familiebanden werden vernietigd”, zegt Stevland. Zijn broer en hij hebben allebei het boek Breaking The Curse of Willie Lynch (2003) gelezen, dat ingaat op een racistisch pamflet uit het begin van de achttiende eeuw over het ‘breken’ van tot slaaf gemaakte mannen. Stevland: “We zijn gebroken in de slavernij. Zowel onze mannelijkheid als onze gezinnen.”

Uit dat besef en uit het verlangen er voor je ‘broeders’ te zijn werd het idee voor Black Men Talk geboren. Dat was in juni 2020. Twee weken later schreven de gebroeders Rudge zich al in bij de KVK. Hun goede vriend Quentin Misiedjan (30) sloot zich bij hen aan en in september van dat jaar volgde de eerste praatgroepsessie in hetzelfde buurtcentrum met acht mensen.

De magie van Black Men Talk

Volgens de gebroeders Rudge zit er in hun Caribische gemeenschap nog veel woede om het Afrikaanse aandeel in de trans-Atlantische mensenhandel: Afrikaanse vorsten en handelaren verkochten gevangen Afrikanen aan de Europeanen. Zelf voelen ze die boosheid niet meer. Nadat ze zich erin verdiepten voelden ze vooral liefde en verbinding met het continent van hun verre voorouders. Daarom willen ze anderen ook aanmoedigen er meer over te leren en het verleden zo te verwerken.

Het is belangrijk dat we met elkaar praten over onze uiteengelopen geschiedenissen

Ze vinden het dan ook jammer dat het deel van hun doelgroep met Afrikaanse wortels hun praatgroepen en workshops nog niet in groten getale weet te vinden. “We trekken vooral Surinaamse en Antilliaanse bezoekers aan. We onderzoeken hoe we de gehele Afrikaanse diaspora erbij kunnen krijgen. Het is belangrijk dat we met elkaar praten over onze ‘uiteengelopen’ geschiedenissen.”
Beeld: Coco Olakunle
En praten doen de mannen. Ze delen anekdotes over een pak slaag krijgen van je ouders en over ouderlijke trots die nooit werd uitgesproken. In de verhalen weerklinkt eerder een begripvolle dan bittere afkeuring. Organisator Misiedjan: “Lang geloofde ik dat een pak slaag nodig was om mij te disciplineren. Maar later besefte ik dat het soms niets anders was dan frustraties die op mij werden losgelaten. We know better, so we’ll do better.”

Na de pauze stuurt Stevland het gesprek richting de eigen liefdeslevens. Een 27-jarige deelnemer vertelt dat hij eerst bindingsangst had. “Vroeger was ik opgelucht als ik wist: ‘Yes! Ik heb de relatie weer opgefuckt’. Maar nu date ik al sinds september met één vrouw.” Dat levert geklap en gejoel op, een enkeling staat op voor een omhelzing. “Dat is die Black Men Talk magic!” roept de vrijwilliger die aan de deur stiften uitdeelde.

Een veilige plek

Om de twee maanden organiseert BMT bijeenkomsten waar ook ‘sisters’ bij aansluiten en waarop zij meepraten. Het verschil met de andere avonden is niet alleen dat er vrouwen meepraten, maar ook de thema’s zijn anders. Op de gemengde avonden staan relaties vaak centraal. Bovendien is er dan een mannelijke en vrouwelijke moderator, zodat geen van de groepen een dominant perspectief heeft.

Maar de broeders uit de Afrikaanse diaspora blijven de primaire doelgroep. Dat beleid moesten de organisatoren onder woorden brengen toen vorig jaar een witte man contact zocht: hij vond het initiatief mooi, maar vroeg zich af waarom het alleen voor zwarte mannen was. “We hebben hem vriendelijk uitgelegd dat de bijeenkomst een safe space was voor zwarte mannen,” vertelt Stevland, “en dat hij welkom was bij de volgende, open bijeenkomst. Gelukkig reageerde hij begripvol.” Kwam de man bij de open bijeenkomst langs? “Nee, nooit meer gezien.”

Wij zien dat juist zwarte mannen behoefte hebben aan broederschap en onderlinge steun

Een van de doelen van de praatgroepsessies is ‘traumaverwerking’. Dat klinkt als het werkveld van psychologen, maar behalve de lange ggz-wachtlijsten zien de BMT-heren dat zwarte mannen op andere obstakels stuiten. Stevland: “Witte mannen hebben het ook moeilijk met hun gevoelens uiten en krijgen dat als kind ook niet altijd even goed geleerd. Maar het verschil is dat zij vaker wel een mannelijk rolmodel in hun leven hebben. En een witte psycholoog kan nog zo bedreven zijn in zijn vak, hij kan zich nooit helemaal verplaatsen in iemand met onze achtergrond.”

Hoe behandel je het trauma van racisme?

Het opleiden van meer psychologen van kleur is echter niet dé oplossing, volgens Stevland. “Wij zien dat juist zwarte mannen behoefte hebben aan broederschap en onderlinge steun.” Bij beladen thema’s, zoals vaderschap en trauma’s, zorgt BMT er wel voor dat er een (vaak zwarte) psycholoog aanwezig is. Bovendien proberen ze professionele psychologische hulp voor zwarte mannen uit de taboesfeer te trekken.

Is BMT een safe space voor álle zwarte mannen? Stevland: “We zijn eens benaderd door een organisatie die vond dat we een speciale praatgroep moesten organiseren voor en over zwarte mannen uit de lhbti+-gemeenschap. Destijds kwam dat met onze planning niet uit, maar het is een optie voor de toekomst.” In die nabije toekomst hopen de heren uit te breiden met onder andere een Black Men Talkshow. Op de lange termijn dromen ze van een eigen buurtcentrum met een psychologenpraktijk, fitnesszaal en een moneycoach. Want slim met geld omgaan is niet iets wat zwarte mannen in Nederland van huis uit standaard meekrijgen. Stevland: “Wij kregen te horen: sparen, sparen, sparen. Maar nooit vertelt iemand hóe.”

Aan het einde van de avond wordt er een stoel midden in de cirkel gezet. De deelnemers nemen om de beurt plaats en krijgen complimenten van de rest. “Die waves in je haar zien er goed uit.” “Het maakt me trots dat je een huis hebt gekocht.” “Ik vind dat je prettig praat.” “Dat je als zwarte man bent afgestudeerd, maakt me blij.” De persoon op de stoel mag alleen bedanken. Het idee achter de oefening: zwarte mannen mogen complimenteuzer naar elkaar toe zijn.

‘Films over Zwarte pijn, die selecteer ik niet’

‘Klimaatonrecht vraagt om niet-westerse verhalen’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons