Hoe meer opvang Nederland aan uitgeprocedeerde asielzoekers aanbiedt, hoe meer nieuwe asielzoekers hierheen komen. Waar of niet? Factchecker Ruerd Ruben zocht het uit.
De claim
Opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers zal een aanzuigende werking hebben op nieuwe asielzoekers.
Klaas Dijkhoff, Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, de Volkskrant, 16 april 2015
Zin
Je zou kunnen zeggen: elk aanbod schept z’n eigen vraag. In dit geval worden asielzoekers aangetrokken door ons aanbod van opvangfaciliteiten: huis, werk, opleiding. Er is inderdaad sprake van een forse groei van het aantal asielaanvragen. Liberale politici willen dat graag ontmoedigen en dus die asielzoekers zo min mogelijk in het vooruitzicht stellen. Erg veel empirisch bewijs om deze stelling te onderbouwen, is er niet.
Onzin
Het grootste probleem met het huidige debat over ‘aanzuigende werking’ is dat je twee verschillende groepen op een hoop veegt: arbeidsmigranten en vluchtelingen. De arbeidsmigranten worden aangetrokken door onze welvaart en werkgelegenheid, vluchtelingen komen voor veiligheid. De grote stroom migranten van dit moment bestaat vooral uit mensen die hun leven niet zeker zijn in landen als Somalië, Eritrea, Syrië en Irak. Dat heeft niets te maken met aantrekking, maar met uitstoting. van de huidige instroom krijgt dan ook twee derde een vluchtelingenstatus, met alle faciliteiten die daarbij horen.
Het paradoxale feit is dat we een stuk makkelijker van die arbeidsmigranten af komen als we ze eerst iets bieden wat hun terugreis de moeite waard maakt. Onderzoek onder teruggekeerde migranten laat zien dat juist als zij een opleiding hebben gevolgd of werk hebben gehad, de kans op succesvolle terugkeer veel groter is. Het is dus beter om in migranten te investeren, voordat ze worden teruggestuurd.
Conclusie
We zitten gevangen in ons eigen systeem: we willen alleen ‘echte’ vluchtelingen iets bieden. Arbeidsmigranten zijn dus verplicht zich als vluchteling aan te melden, ook al zijn ze op zoek naar iets anders dan een veilige haven. Wanneer zij terug moeten, ontstaan er spanningen: ze raken in de illegaliteit en gaan niet weg voordat ze iets hebben opgepikt om mee terug nemen. Eigenlijk hebben we een soort georganiseerde pont van Tunesië naar Spanje nodig voor mensen die een werkvergunning willen aanvragen. We kunnen ze op de arbeidsmarkt goed gebruiken en ze gaan daarna sneller en meer tevreden terug naar hun eigen land.
Juni 2015
