Achtergrond

Ontdek Nederland’s betrokkenheid bij Mozambique

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Oneworld sprak het hoofd ontwikkelingssamenwerking van de Nederlandse ambassade in Mozambique, Jan Huesken (59):  “Mozambique is een fantastisch land met een geweldig potentieel.” Nederland focust zich vooral op water, voedselzekerheid en gezondheidszorg.

“Nederland heeft vanaf 1974 een heel goede naam in Mozambique. Ik denk dat wij gezien worden als één van de meest betrouwbare partners”, vertelt Huesken. Tijdens de Mozambikaanse burgeroorlog onstond er in Nederland een solidariteitsbeweging. (red.) “Vorig jaar werd deze 40 jarige relatie tussen onze landen gevierd.”

Mozambique in cijfers De Mozambikaanse economie groeit ieder jaar nog steeds met 6 procent , dit maakt het één van de snelst groeiende economieën van Afrika. Huesken stelt: “In cijfers klinkt het allemaal fantastisch maar als je op nul begint dan groei je ook heel snel. Het is nog steeds een land dat bittere armoede kent. Meer dan 50 procent van de rurale bevolking leeft onder de armoedegrens. Mozambique blijft daarmee één van de minst ontwikkelde landen ter wereld

Waterschappen

Ondanks de verschillen tussen Nederland en Mozambique – zo is die laatste X keer groter dan Nederland – zijn er ook overeenkomsten. Aan de kust hebben de Mozambikanen te maken met een stijgende zeespiegel door klimaatverandering. Ook het binnenland wordt regelmatig getroffen door overstromingen van de internationale rivieren die door Mozambique lopen. Huesken: “Mozambique is net als Nederland een deltaland, ook al verschillen we in grootte, we kampen met dezelfde problemen op het gebied van water. Op dit moment probeert Mozambique het hoofd te bieden aan overstromingen in het noorden van het land en grote droogte in het zuiden.” 

De inrichting van de Nederlandse waterschappen heeft 200 jaar geduurd, de waterschappen in Mozambique bestaan pas 20 jaar.

Nederland was betrokken bij het opzetten van waterschappen in Mozambique naar Nederlands voorbeeld. De waterschappen hebben als taak ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor menselijk gebruik, natuur, landbouw en industrie maar werken ook aan de bestrijding van overstromingen en droogte. Het opzetten van  waterschappen kost natuurlijk tijd. Huesken: “De inrichting van de Nederlandse waterschappen heeft 200 jaar geduurd, de waterschappen in Mozambique, die al redelijk op stoom zijn, bestaan pas 20 jaar.” 

Droogteresistente zaden

De Zambezi is één van de grootste rivieren in Afrika en loopt door drie provincies in Mozambique. Langs deze rivier ligt de Zambezi vallei waar Nederland assisteert bij het opleiden van boeren in het aanleggen van kunstmatige watersystemen om planten sneller te laten groeien. Hier werken onder andere het tropeninstituut (KIT) en de Universiteit van Wageningen aan mee in samenwerking met  landbouwscholen in Mozambique. 

Ook is er in dit gebied grote vraag naar droogteresistente zaden.  Het merendeel van de zaden in Mozambique is van slechte kwaliteit en niet bestand tegen grote periode van droogte. Nederland heeft geholpen bij de ontwikkeling van deze droogteresistente zaden. Hierdoor kunnen duizenden families in de Zambezi Vallei nu het hele jaar door geld verdienen met het telen en verkopen van groenten en landbouw gewassen.       

Gezondheidszorg met vouchers

Mozambique heeft net als zijn buurlanden in de Sub-Sahara streek problemen met de toegang tot gezondheidszorg. De Nederlandse ambassade heeft geholpen bij het opstarten van Movercado, een innovatief systeem dat handel, communicatie en betalingsstructuren opzet voor de armste bevolkingsgroepen. 

Dankzij Movercado onvangt een zwangere vrouw in Mozambique vouchers als zij naar een kliniek gaat. Met deze vouchers kan zij allerlei gezondheidsdiensten of producten kopen. De winkels waar zij deze vouchers inlevert, ontvangen hiervoor geld en tegelijkertijd staat de zwangere vrouw door de vouchercode geregistreerd in een online database. Daarin wordt opgeslagen dat de vrouw zwanger is en wanneer zij moet bevallen. Een groep van experts in de gezondheidszorg heeft toegang tot deze database en kunnen de vrouw op afstand adviseren over haar gezondheid en herinneren aan bijvoorbeeld controlebezoeken. “Dit systeem zou ook heel makkelijk uitgebreid kunnen worden naar landbouw. Waar dan met vouchers zaden gekocht worden en de boeren advies zouden ontvangen over wanneer zij moeten zaaien, wieden of oogsten”, aldus Huesken. 

Mozambikaanse ontwikkeling door Mozambikanen

Toen Huesken in 2011 startte als hoofd ontwikkelingssamenwerking veranderde de werkwijze van de Nederlandse ambassade in Mozambique. De nadruk kwam te liggen op een aanpak waarbij Mozambikanen zelf de leiding kregen. Huesken benadrukt: “Wij laten de Mozambikanen bepalen hoe zij projecten willen uitvoeren. Dus we hebben nu Mozambikaanse ontwikkeling voor Mozambikanen van Mozambikanen door Mozambikaanse organisaties. Er zit eigenlijk geen Nederlands bedrijf meer bij in leidende rollen.” 

We hebben nu Mozambikaanse ontwikkeling voor Mozambikanen van Mozambikanen door Mozambikaanse organisaties.

Zo is de Zambezi Valley Development Agency (ZVDA) een Mozambikaanse organisatie die verantwoordelijk is voor de landbouwontwikkeling van de regio. De Nederlandse ambassade heeft samen met de ZVDA bepaald wat er bereikt gaat worden maar de ZVDA beslist uiteindelijk hoe ze dat gaan doen. Hebben zij kennis of assistentie nodig van Nederlandse kennisinstellingen of bedrijven, dan huren zij die zelf in. 

Hulp EN handel?

Van (ontwikkelings)hulp naar handel is sinds 2012 het nieuwe streven van de Nederlandse regering. Huesken geeft aan: “De handelscomponent zit in al onze drie speerpunten in Mozambique verweven. Gezien de enorme armoede in delen van Mozambique blijft hulp noodzakelijk. Ik zeg daarom bewust hulp EN handel en niet van hulp NAAR handel."    

Jan HueskenJan Huesken (59) is hoofd ontwikkelings-samenwerking van de Nederlandse ambassade in Mozambique. Voordat Huesken in 2011 in Mozambique werd geplaatst was hij al werkzaam in de Democratische Republiek Congo, Botswana, Namibië en Zimbabwe. In augustus zal hij op de ambassade van Pretoria in Zuid-Afrika gestationeerd worden.

De betrokkenheid van Mozambikaanse organisaties is ook belangrijk voor het realiseren van internationale handel. Deze organisaties treden als bemiddelaars op tussen internationale bedrijven en Mozambikaanse gemeenschappen en zorgen ervoor dat de communicatie goed verloopt.  “Zij weten vaak veel beter hoe en wanneer je gevoelige onderwerpen zoals seksualiteit maar ook landverdeling bespreekbaar kunt maken”, zegt Huesken. In het verleden zijn er al grote projecten stuk gelopen door een gebrek aan interculturele communicatie. 

Ondanks dat Mozambique volop potentie heeft voor Nederlandse investeerders valt de interesse van Nederlandse bedrijven in Mozambique op dit moment nog tegen. Vooral op het gebied van landbouw, toerisme en natuurlijke hulpbronnen zoals gas, olie, hout en medicinale planten is Mozambique een interessante partij. “Het verbaast mij hoe weinig animo er is van Nederlandse landbouw bedrijven die naar Mozambique willen komen. Er liggen verschrikkelijk veel mogelijkheden. Je moet alleen geen snelle return of investment verwachten”, legt Huesken uit, “dat kost veel tijd.” 

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons