Nu of nooit: zet EU handelsmacht in tijdens klimaattop?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Nu de ministers in Parijs zijn aangekomen kan het echte onderhandelen beginnen bij de klimaattop. Nederland en de Europese Unie hebben de meest ambitieuze doelen qua vermindering van uitstoot van CO2. Toch worden ze vaak ‘in the heat of the moment’ weggedrukt door de Russen, Chinezen, Amerikanen en Indiërs. Dit gebeurde bijvoorbeeld in Kopenhagen in 2009. Hoe kan de EU toch relevant worden? Door haar handelsinstrument in te zetten, aldus Louise van Schaik (Clingendael Institute) en Ries Kamphof (Kaleidos Research) in de recente publicatie  ‘Now or never: Using the EU’s trade as leverage for a climate deal in Paris’.

Als we de staatshoofden moesten geloven is eigenlijk iedereen wel voor een bindend klimaatakkoord om de temperatuurstijging onder de 2 graden te houden. De wetenschappelijke bewijzen voor klimaatveranderingen stapelen zich op en vanuit de samenleving lijkt bottom-up veel energie. Toch was er eenzelfde soort optimisme voor de mislukte klimaattop in Kopenhagen (2009). Het worden ook nu weer keiharde onderhandelingen waar de gewone geopolitieke verhoudingen gelden. De EU heeft als één van de weinige blokken stevig haar uitstoot verminderd (23% t.o.v. 1990) en hoort ook bij de meer ambitieuze machten qua voorstellen voor uitstootvermindering. De EU was in Kopenhagen echter ook ambitieuzer dan de rest maar werd toen buitengesloten in de laatste week van de onderhandelingen.

Dat nooit meer, dachten ze in EU-kringen. Sinds bekend is dat Frankrijk deze belangrijkste klimaattop ooit organiseert is dus een uitgebreide ‘klimaatdiplomatie’ opgetuigd door de EU en haar lidstaten. Daarin zijn coalities gebouwd met kleine eilandstaten en progressievere landen bijvoorbeeld in Zuid-Amerika en natuurlijk zijn financiële middelen ingezet voor zowel klimaatsupport of ontwikkelingshulp. Al is er meer beloofd dan binnengekomen.

 Deze tactiek alleen is waarschijnlijk te soft als de onderhandelingen zwaar worden. De EU zou als grote handelsblok haar handelsmacht meer zou kunnen inzetten. Zo zouden de armste ontwikkelingslanden en kleine eilandstaten voordelen kunnen worden geboden in handelsakkoorden vooral als ze inzetten op minder fossiele brandstoffen. Naar de grote uitstoters VS, China, India en Rusland kan echt gedreigd worden met zwaardere handelsmaatregelen en –sancties, bijvoorbeeld via het beprijzen van CO2 en door bescherming van het milieu een grotere (en bindende) rol te geven bij het afsluiten van handels- en investeringsakkoorden zoals TTIP. Alleen al het dreigen met dit soort maatregelen maakt dat de EU meer serieus wordt genomen in de onderhandelingen. Hier heeft niet alleen de EU als machtsblok iets aan, maar zou ook het klimaat helpen.

De publicatie is te downloaden via de website van Clingendael.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons