Deze Gambiaanse journalisten kunnen schrijven wat ze willen
De eerste lichting journalisten van de Universiteit van Gambia studeerde deze maand af. Zij kunnen schrijven over wie of wat ze maar willen. En dat is bijzonder: twee jaar geleden nog werden journalisten die kritisch schreven over het regime opgepakt of bedreigd.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Enkele tientallen studenten staan in kleine groepjes te kletsen. Ze wachten geduldig op instructies over hun uitreiking op het grasveld van QCity, een evenemententerrein nabij de Gambiaanse kustplaats Bijilo. Over ongeveer 24 uur zullen de studenten hier hun universitaire diploma in ontvangst nemen. De een van de opleiding Rechten, de ander van de opleiding Economie. Maar dit jaar zit er ook een nieuwe studie tussen: de bachelor Journalistiek.
Dertien studenten vormen samen de eerste lichting afgestudeerden aan de opleiding Journalistiek van de Universiteit van Gambia. En toevallig of niet, het decor van deze uitreiking is het enorme gebouw van QTV – de eerste private televisiezender van Gambia, opgericht na het afzwaaien van dictator Yahya Jammeh zo’n twee jaar geleden. Sindsdien kent het land vrijheid van meningsuiting, en dat maakt de allereerste diploma-uitreiking van Journalistiek een belangrijke mijlpaal.
Beeld:Baboucarr Manka
Verschil maken
“
Hopelijk gaat onze lichting een verschil maken
“Hopelijk gaat onze lichting een verschil maken”, vertelt de 24-jarige Aisha Jange enthousiast. “Gambia heeft namelijk nog geen goed opgeleide journalisten.” Jange is de enige vrouw die nu afstudeert. “Dat is echt crazy! Er begonnen meer vrouwen aan de opleiding, maar die zijn allemaal halverwege afgehaakt. Ze gingen trouwen, kregen kinderen. Je weet wel, zoals het leven gaat. Dat was soms moeilijk, maar het heeft me ook gemotiveerd om zelf niet te stoppen.”
De opleiding ging van start in 2014, toen president Jammeh nog aan de macht was. En dat klinkt gek. Waarom zou een dictator, die verschillende kritische journalisten liet verdwijnen, dat hebben toegestaan? “Jammeh wilde natuurlijk niets van zo’n opleiding weten”, vertelt Sang Mendy (41), ook een van de dertien afgestudeerden. “Maar hij kon niet echt anders. De Europese Unie wilde geld steken in verschillende ontwikkelingsprojecten en daar had-ie natuurlijk wel oren naar. Maar dan moest deze opleiding er óók komen. Dat was de voorwaarde.”
Lastige spagaat
Mendy vertelt dat het lesgeven voor docenten soms zorgde voor een lastige spagaat. “Wij wilden graag discussiëren over politieke issues, maar je merkte dat docenten dat moeilijk vonden. Sommigen waren bang om opgepakt te worden. Voor studenten lag dat anders, want vrijheid van meningsuiting gold voor ons wél, op de universiteit tenminste. Daarbuiten moesten ook wij oppassen. We konden niet overal over schrijven, en dat maakte ons beroep in die periode erg moeilijk.”
Journalistieke opleidingen
Gambia heeft twee opleidingen Journalistiek: een tweejarige praktijkstudie aan de School van Journalistiek, die in 2010 werd opgericht door de Gambia Press Union, en een vierjarige bachelor aan de Universiteit van Gambia, in Sere Kunda. Deze laatste opleiding werd opgericht in 2014 en dit jaar studeerde de eerste lichting af. Sang Mendy volgde beide opleidingen en is nu managing director van de tweejarige praktijkstudie. Aisha Jange volgde de vierjarige universitaire bachelor.
Dat weet de ervaren journalist Mafugi Ceesay (33) als geen ander. Hij begon ongeveer tien jaar geleden als redacteur bij de Gambiaanse krant The Voice en publiceerde regelmatig kritische stukken over de oude president. “Ik ben verschillende keren opgepakt door Jammehs mensen”, vertelt hij. “Maar het heftigste moment was in 2015. Ik was bij een bijeenkomst waar Jammeh verkondigde dat hij de vorige president Jawara wilde vermoorden. En als Jammeh zoiets zegt, dan doet hij het. Dus ik voelde me verantwoordelijk om z’n uitspraak te publiceren en zo het leven van de vorige president te redden. Toen begonnen de problemen.”
Levend begraven
Mafugi CeesayBeeld:Leoni Nijland
“
Als Jammeh jou niet te pakken kreeg, dan waren je familieleden aan de beurt
Ceesay vervolgt: “Jammeh wilde me vanaf dat moment het liefst uit de weg ruimen, maar ik ging door met schrijven. Op een gegeven moment was ik bij een politieke bijeenkomst waar hij sprak. Toen de president me had gezien, stonden binnen no time enkele militairen om me heen. Ze brachten me naar een begraafplaats en begonnen te graven. Dieper en dieper. Ik kan niet beschrijven hoe bang ik toen was. Gelukkig kwamen enkele voorbijgangers langs, waardoor de militairen vluchtten. Zo werd ik gered.”
Vanaf dat moment moest Ceesay zich verstoppen. Hij vluchtte naar Dakar, de hoofdstad van buurland Senegal. “Natuurlijk heb ik vaak gedacht om te stoppen met m’n werk, en iets te gaan doen waarvoor ik niet word opgepakt, gevangengezet en gemarteld. Ook vanwege mijn familie. Want als Jammeh jou niet te pakken krijgt, dan zijn je familieleden aan de beurt. Zo’n type is het. Maar het zit in m’n bloed om te schrijven, dus ik moest door. Vlak voor de verkiezingen in 2017 kwam ik weer terug naar Gambia om verhalen te maken. En ik werk nog altijd als journalist, maar nu voor The Standard, een andere krant.”
Wisseling van de macht
Het West-Afrikaanse Gambia was 22 jaar lang een dictatuur onder leiding van president Yahya Jammeh. Na een hevige verkiezingsstrijd kwam daar op 19 januari 2017 een einde aan. Op die dag werd, op de Gambiaanse ambassade in Senegal, de nieuwe president Adama Barrow ingezworen. Jammeh verliet twee dagen later het land en leeft sindsdien in ballingschap in Equatoriaal-Guinea. Door de politieke onzekerheid waren duizenden Gambianen naar Senegal gevlucht. Zij keerden met de komst van Barrow terug naar Gambia, ook omdat hij vrijheid van meningsuiting garandeerde. Om die reden durfden tevens veel gevluchte journalisten weer terug te komen.
Vijanden van de staat
“
Veel ouders waarschuwden hun kinderen: ga geen Journalistiek studeren, dat is levensgevaarlijk
Ceesay is niet de enige journalist in Gambia met zo’n verleden. Niet zo gek dus dat veel ouders in de tijd van Jammeh niet blij waren met de keuze van hun kinderen voor de opleiding Journalistiek. Sang Mendy: “Veel ouders waarschuwden hun kinderen: ga geen Journalistiek studeren, dat is levensgevaarlijk. Die waarschuwing was natuurlijk niet zo gek, nadat veel journalisten door het regime waren opgepakt. Jammeh noemde journalisten de vijanden van de staat.”
Jange is dan ook enorm dankbaar voor de komst van president Barrow. “Het is een hele verandering. De huidige president noemt journalisten juist vrienden van de staat. We kunnen nu praten met wie we willen en schrijven waarover we willen.” Haar droom is om uiteindelijk voor televisiezender QTV te gaan werken. “Ik zou graag politieke verhalen willen vertellen. Maar ook reisjournalistiek spreekt me heel erg aan, daar wordt in Gambia nog niet veel mee gedaan. En verhalen over voeding bijvoorbeeld. Het hoeft natuurlijk ook niet áltijd over politiek te gaan.”
Beeld:Baboucarr Manka
Focus verleggen
“Er zijn nog zoveel verhalen over Gambia niet verteld”, vervolgt Mendy. “Nog te vaak worden artikelen geschreven over zon en seks, maar dit land heeft zoveel meer te bieden. Ook als het gaat om toerisme. Duik eens in de geschiedenis van Gambia. Maar het is ook aan ons, pas afgestudeerde journalisten, om die focus te verleggen.”
Zelf wil Mendy nog een master gaan volgen, om vervolgens als docent aan de opleiding Journalistiek te gaan werken. “De universiteit heeft mij veel gegeven, dus ik wil ook iets teruggeven. Ik heb de afgelopen jaren veel kennis, vaardigheden en ervaring opgedaan die ik met anderen kan en wil delen.”
Aisha Jange (tweede van links) en Sang Mendy (uiterst rechts). Beeld:Mamsait Jagne
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
