Wie wil weten hoe het achter de schermen van de pakjes en zakjes-industrie er aan toe gaat, vraagt het Dennis Favier. Hij werkte tien jaar als voedingsmiddelentechnoloog bij TOP b.v. Nu hij voor zichzelf is begonnen, doet hij een boekje over hoe er met eten “geklooid wordt, door de uitvreters van de industrie”.
Wat spoken ze uit, die uitvreters van de industrie?
Het grootste probleem is dat het allemaal niets moet kosten, waardoor er overwegend nep-eten gemaakt wordt. Een zakje champignon-roomsoep bestaat vooral uit vulmiddel. Dat vulmiddel is dan vaak ook nog suiker of de niet-zoete, maar in je lichaam gelijk werkende, maltodextrine. Om al dat vulmiddel vervolgens nog ergens op te laten lijken, moeten ontwikkelaars aan de slag met allerlei smaakversterkers of zout. Bovendien worden dingen mooier gemaakt. Zoals de ‘verse’ sappen van CoolBest, die gewoon kapotgekookt zijn maar voor het idee van versheid in de koeling staan.Vooral voor suiker zijn allemaal verkapte termen. Dan staat er ‘concentraat van fruit’, maar dat is dan gewoon suiker, en dus niet echt fruit.”
Dennis Favier
E-nummers bieden een tastbare zondebok. Zijn ze echt zo erg?
“Consumenten zijn kritischer dan ooit, lijkt het. Maar die internetzoektochten leveren ook veel onwijsheden op. E-nummers zijn gecontroleerd, Europees veilig. Een conserveermiddel maakt de fond die ik in de supermarkt koop houdbaar, dat is nuttig en doet geen kwaad. Ook zie je dat doordat bepaalde stoffen opeens in de ban gedaan worden, de industrie sluipweggetjes gaat zoeken. Nitriet in vlees was opeens helemaal fout bijvoorbeeld. Toen gingen verwerkende bedrijven snijbietpoeder toevoegen dat nitriet bevat. Paradoxaal genoeg kreeg je daardoor juist hogere waarden nitriet. Maar de ontwikkelaars van nieuwe producten kunnen wel erg lui zijn, veel dingen kunnen ook met vijf E-nummers in plaats van vijftien. Ontwikkelaars jassen uit gemak vaak allerlei chemische middelen als sorbaat en benzoaat in hun pakjes en zakjes, terwijl je de groei van schimmels en bacteriën simpelweg kunt remmen door de zuurgraad aan te passen of door iets meer te concentreren. Het fijne is dat voedingsproducenten dat wel netjes op de verpakking zetten, in die zin zijn ze nog het beste jongetje van de klas.”
In bier zit zelfs vaak een extract uit visgraten
Als die sjoemelaars al het beste jongetje zijn, wie is er dan nog slecht?
“De industrie achter alcoholhoudende dranken heeft het voor elkaar gekregen dat alles wat zij toevoegen, niet vermeld hoeft te worden. In een fles wijn zitten vaak wel zo’n 60 chemische stoffen zonder dat je het weet. Op het etiket staat van alles over vakmanschap, traditie, de wijngaard, maar niets over al die aroma’s en niet uit te spreken stoffen die erin zitten om elke fles, elk jaar, dezelfde smaak te geven. In bier zit zelfs vaak een extract uit visgraten.”
Gaan die pakjes en zakjes ten koste van onze gezondheid?
“Als je je aan simpele gezondheidsregels houdt, bruin brood en groenten eet, word je van wat pakjes en zakjes niet ziek. Ze kunnen prima in een normaal dieet bestaan. Al die vulsuikers zijn niet gezond, maar het is niet altijd waar dat je zelf met minder suiker of vet of zout kookt. Ik denk dat een van de grootste problemen is dat door pakjes en zakjes mensen denken dat ze niet zelf kunnen koken.”
Hoe erg is eigenlijk dat ons eten voor een groot deel in fabrieken gemaakt wordt? Is het echt zo slecht voor mens en milieu? Dinsdag 2 november gaat Wilbert van de Kamp in gesprek met producenten, belangenbehartigers en critici van pakjes en zakjes in Pakhuis de Zwijger. Meld je hier aan.
Ik weet ook niet hoe ik from scratch een curry kan maken.
“Dat is ook veel werk. En die trend van gemak gaat echt niet meer weg, we gaan nooit meer zoveel uren in de keuken staan als in de jaren ’60. Maar er ontstaat een nieuwe generatie pakjes en zakjes die je juist kunnen helpen wel zélf die curry in elkaar te zetten, met echte ingrediënten. Een pakket met bijvoorbeeld echte kruiden en gedroogde kokosmelk, maar zonder vulmiddel en smaakversterkers. Een goede bouillon, daadwerkelijk gemaakt van lekker veel kruiden, getrokken van echt vlees en bot, niet alleen gistextract en zout. Mensen hebben steeds meer behoefte aan minder troep en je ziet dat de pakjes- en zakjesindustrie daar langzaam maar zeker gehoor aan geeft.”
Tegelijk zie jij de suikerbom juist in die bourgondiërhoek weer opkomen.
“Het grappige is dat er als iets in de ban gedaan wordt, altijd een tegenreactie ontstaat. Juist doordat elk jaar er wel weer een nieuw onderzoek is of vet, of suiker juist ongezond of goed is, worden mensen een beetje murw geslagen. Nu is het kwaad suiker en zie je overal ambachtelijke zoete dingen: mierzoete ijsjes en milkshakes met suikerspin-toppings, ijshoorntjes gemaakt van donuts of wafels. Ook opvallend is dat zoete wijn weer in de aandacht komt. Ook met vlees zie je zo’n tegenbeweging: ‘Oh mag het niet meer? Dan kun je maar beter ook écht lekkere hamburgers eten.’”
