Liselotte Kweekel was vier jaar lang de ‘tweelingzus’ van collega-verloskundige Sylvia Kobie uit Sierra Leone. Ze wisselden ervaringen en vakkennis uit en werkten samen aan een studie naar vrouwenbesnijdenis. Kweekel: “Misschien heb ik zelf nog wel het meeste geleerd.”
Door Marga van Zundert
Eén op de acht vrouwen in Sierra Leone sterft tijdens een zwangerschap of bevalling. Ook de zuigelingensterfte is hoog : 77 per 1000 baby’s (ter vergelijking: in Nederland sterven 4 van de 1000 baby’s).Om de sterfte rond de bevalling terug te dringen, startten de beroepsorganisaties van verloskundigen uit Nederland (KNOV) en Sierra Leone (SLMA) in 2008 een twin2twin-project. 25 Nederlandse verloskundigen werden gekoppeld aan evenzoveel collega’s uit het Afrikaanse land om kennis en kunde te delen.
Verloskundige Liselotte Kweekel uit Leiden werd gekoppeld met Sylvia Kobie uit Free Town. “Er stond een oproepje in het KNOV-tijdschrift. Gelukkig werd ik ingeloot.” Het eerste contact verliep moeizaam. Bellen en mailen bleek lastig. Kweekel: “Sylvia heeft geen eigen computer met betrouwbare internetverbinding. En waar ik direct over de inhoud van het werkwilde praten, wilde zij eerst uitgebreid persoonlijk kennismaken.” Het uitwisselen van videoboodschappen bleek een uitkomst en een ontmoeting op een groot verloskundigencongres in Zuid-Afrika zorgde voor de definitieve ‘klik’.
Kweekel leerde van Kobie’s ervaringingen met stuitbevallingen en vacuümverlossingen. In Nederland is dat werk voor gynaecologen. Kobie leerde van Kweekel hoe een verloskundige in Nederland elke zwangerschap van begin tot eind medisch en emotioneel begeleidt. Kweekel: “Wat Sylvia dagelijks doet, zou je hier als noodhulp kwalificeren. Ook letterlijk, want het ziekenhuis waar ze werkt, is nog niet volledig opgebouwd na de oorlog.”
Friends for life
Kweekel en Kobie werkten samen aan een onderzoeksproject over bevallingen bij besneden vrouwen. Kweekel reisde daarvoor naar Sierra Leone. “In Nederland herstellen we na de bevalling zoveel mogelijk de ‘onbesneden’ toestand; in Sierra Leone niet. Over die keuze hebben we samen lange gesprekken gevoerd.” Kobie hielp Kweekel ook bij het interviewen van vrouwen over besnijdenis. Kweekel: “Een logische beginvraag leek mij ‘Bent u besneden?’ Maar dat blijkt een veel te directe aanpak. “Heeft u wel eens gehoord van vrouwenbesnijdenis?” is een beter begin. Een deel van het onderzoek deed Kobie uiteindelijk alleen omdat enkel de aanwezigheid van een blanke vrouw sommige vrouwen remden om te praten.
Inmiddels is Kobie ook in Nederland op bezoek geweest. Kweekel: “Ik wil graag in contact blijven en Sylvia ook. We zijn volgens goede Sierra Leone’s traditie inmiddels friends for life.” Een deel van de Nederlandse twins heeft samen een groep opgericht die fondsen zoekt voor toekomstige ontmoetingen. Niet alle koppels werden overigens even hecht en de resultaten van de projecten varieerden van ‘niet van de grond gekomen’ tot ‘ twee complete ambulances verscheept’.
Marokko
De KNOV is begin januari van start gegaan met een volgend twin2twin-project. Ditmaal worden 25 verloskundigen gekoppeld aan collega’s in Marokko. Daar sterven tien keer zo veel vrouwen tijdens de zwangerschap of bevalling als in Nederland. Vooral buiten de grote Marokkaanse steden zijn weinig verloskundigen werkzaam. De twins kunnen profiteren van de ervaringen van hun voorgangers die een step-by-step guide voor twin2twin-projecten schreven. Kweekel is een van de auteurs van het handboek. “Mijn belangrijkste tips zijn een open houding en een persoonlijk bezoek aan je twin. Natuurlijk maak je een voorstelling van de omstandigheden waarin zij werken, maar de praktijk is vaak toch net even anders en lastiger.”
