De eerste programma’s van het UAFC Joint Programme, een samenwerkingsverband tussen Oxfam Novib, de World Population Foundation (WPF), I+solutions en het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, ter promotie van het condoom zijn eind 2008 gestart in Nigeria en Kameroen. Verspreiding vindt vooral plaats bij kappers – “plaatsen waar Afrikaanse vrouwen vaak vele uren doorbrengen”, lacht Leila Madueke, country director van het programma in Nigeria.
|
Genderongelijkheid is een belangrijke oorzaak van de zogenaamde feminisering van hiv/aids. Maar liefst 76% van de hiv-positieve jongeren in Sub-Sahara Afrika is vrouw. Ook lijden veelal de vrouwen onder ongewenste zwangerschappen en de bijbehorende risico’s. Universele toegang tot het vrouwencondoom kan een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van Millenniumdoelen 3, 4, 5 en 6. |
“Het vrouwencondoom wordt in Nigeria ontzettend enthousiast ontvangen” aldus Madueke. Zij gelooft dat verandering mogelijk is en zelfs al plaatsvindt; van taboes rondom condoomgebruik of seksualiteit is volgens haar steeds minder sprake: “Hiv/aids is een realiteit. Het percentage mensen dat besmet is met hiv/aids is 5.5. Mensen begrijpen dat oplossingen nodig zijn, en het vrouwencondoom is er daar één van.
Toch is het vrouwencondoom nog vrij onbekend, zeker in vergelijking met de mannelijke variant. Het UAFC Joint Programme wil daar verandering in brengen. De belangrijkste doelen van UAFC zijn enerzijds het vergroten van de markt voor vrouwencondooms en anderzijds het vergroten van de vraag in vooral ontwikkelingslanden, maar ook in Nederland.
Alle kleuren en maten
“Het vrouwencondoom moet veel goedkoper worden. Er is nu slechts één bedrijf dat de markt in handen heeft, waardoor de prijzen hoog zijn en bovendien het aanbod laag. Mannencondooms zijn er in alle kleuren en maten, maar de variëteit in vrouwencondooms is minimaal” vertelt Lucie van Mens, coördinatrice van het UAFC Joint Programme. “Ook moet er veel meer bekendheid over de mogelijkheden van het condoom komen. Daarvoor zorgen nu voornamelijk onze partners in Nigeria en Kameroen.”
Een onlangs uitgekomen rapport van het Guttmacher Institute laat zien dat bijna tweederde van de seksueel actieve vrouwen in de leeftijd van 15-24 onvoldoende toegang heeft tot anticonceptiemiddelen. Van Mens en Madueke benadrukken dan ook dat het vrouwencondoom een aanvulling moet zijn op andere anticonceptiemiddelen zoals het mannencondoom. “Zowel mannen- als vrouwencondooms zijn echter te weinig verkrijgbaar in veel ontwikkelingslanden.”
Vrouwenrechten
Maar in tegenstelling tot het mannencondoom, is het vrouwencondoom ook een middel om de rechten van vrouwen te verbeteren. “Door het vrouwencondoom nemen vrouwen hun recht in eigen handen. Ze kunnen zich zelf beschermen tegen ziekten en zwangerschap.” Daardoor verschuift ook het evenwicht in relaties, waarin de man nu nog vaak degene is die bepaalt of er een condoom gebruikt wordt. Toch reageren mannen tot nu toe ook positief op de ontwikkelingen. “Zelfs in gebruik is de vrouwenvariant prettiger”, volgens 
de deskundigen “Een vrouw kan het condoom bijvoorbeeld al voor de seks inbrengen.”
Het vrouwencondoom biedt dus zowel praktische voordelen als mogelijkheden voor het versterken van de positie van de vrouw in het algemeen. Over empowerment heeft Leila het liever niet: “Ik hou niet van die term. Empowerment klinkt alsof vrouwen slachtoffers zijn en dat zijn we niet. We kunnen prima voor onszelf opkomen.”
