Boyan Slat: zeeheld in wording

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Vandaag is het Nationale Heldendag. De Nederlandse milieuactivist Boyan Slat (21) is OneWorld's held. Deze oceaanopruimer wordt overal waar hij komt bewierookt als Nederlands nieuwste zeeheld en leider van de toekomst. Valt er dan nog met hem te werken?

Na twee maanden kreeg hij een seintje: “Ik zou het prettig vinden als je blijft.” Vier maanden proeftijd hadden ze afgesproken, op het moment dat Joost Dubois toestemde als woordvoerder, klankbord, en ‘brand’-deskundige voor Boyan Slat en The Ocean Cleanup ging werken. “We zijn allebei mensen die niet met iedereen zo maar een klik hebben. Maar het werkte tussen ons.”

Chemicus Dubois (55) had zijn sporen verdiend in de communicatie en strategie bij chemie-biotechnologiereus DSM, was toe aan een pauze, maar liet zich meteen verleiden toen The Ocean Cleanup eind vorig jaar een zwaargewicht in de communicatie zocht. “Ik had wel eens over Boyan en zijn missie gelezen, en ik heb wat met de zee: ik ben een verwoed zeezeiler.” Qua salaris moet hij nu een veer laten. Maar belangrijker was de uitdaging om in een veelbelovende kleine, snel opererende organisatie te gaan werken, als midvijftiger voor een baas van 21 in een verder ook jeugdige omgeving.

“Mijn enige angst was dat ik mijzelf in een soort vaderrol zou zien eindigen. Maar daar is geen sprake van. Boyan is heel professioneel en scherp. Ik heb veel met topmensen mogen werken en ik herken de snelheid van denken en de neiging haakse bochten te nemen. Mijn uitdaging is de helft van de keren voor ’m te blijven.” Boyan, zegt Joost Dubois, heeft bijvoorbeeld dankzij een intuïtief gebruik van social media ‘nieuwe communicatieregels’ gemaakt. “In 2014 heeft hij ruim 2 miljoen euro opgehaald nadat hij zijn idee online had gedeeld, de grootste crowdfunding actie ooit. Ik kan echt nog van ‘m leren.”

Omgekeerd kan Joosts ervaring Boyan helpen bij het runnen van de snelgroeiende organisatie, die inmiddels, inclusief vrijwilligers, zo’n honderd medewerkers telt. “De organisatie heeft geen geheugen, en als je je team laat groeien is de interne communicatie heel belangrijk. ”

Spons

Ervaring laten spreken is ook weer lastig bij Boyan, die een allergie heeft voor alles wat ouderwets, ‘fossiel’, twintigste-eeuws is. “Dan voel je je wel uitgedaagd. Maar hoewel ik het ‘kwaad’ vertegenwoordig, kunnen we – af en toe met een vette knipoog – daar goed mee overweg.”

Dan volgt een volledig operationele test met een pilotsysteem van twee kilometer lang voor de kust van Japan, dat daar een paar jaar moet blijven liggen. “Daar moeten we de funding nog voor rond krijgen.” En daar-na, mits de tests doorstaan zijn, de grote operatie in de gyre tussen Californië en Hawai. “Maar Boyan is overtuigd dat wat hij wil, ook kan.”

HOE HELP JE BOYAN EN THE OCEAN CLEANUP?

  • Doneer op TheOceanCleanup.com, of zoek een rijk iemand die dat wil doen
  • Word vrijwilliger bij The OceanCleanup. Vermijd plastic afval en scheid het afval dat je hebt
  • Vis mee naar plastic afval, kijk bijvoorbeeld op www.plasticwhale.com

Joost Dubois beschrijft Boyan als een ‘spons’, die heel veel leest en goed naar zijn adviseurs luistert, vooral de topmensen die hij verzameld heeft in de Raad van Toezicht. “En dan stelt hij de prioriteiten. Zijn energie is tomeloos, en hij deinst nergens voor terug. Als hij scepsis ontmoet of kritiek krijgt, gaat hij er extra hard tegen aan.”Spannend blijft het, ondanks de geslaagde crowd-funding en sponsoring, en ondanks de internationale erkenning voor Boyan en zijn ambitieuze missie.”We gaan ons systeem op steeds grotere schaal testen. Eind juni gaat een prototype de Noordzee in, dat een jaar lang op duurzaamheid wordt getest. “Dat is nog geen fully operational systeem, maar een mechanische test op schaal.”

Voor Joost Dubois is het perspectief duidelijk. Op de dag dat OneWorld ‘m spreekt in het Delftse hoofd-kantoor van The Ocean Cleanup, zit-ie zonder telefoon, zo laat hij per mail weten. Zijn DSM-mobiel heeft hij ingeleverd, en hij was te laat met het bestellen van een nieuw abonnement. “Ik ben zo’n corporate jongen, die gewend is dat alles voor ‘m wordt geregeld. Mijn vrouw, die zzp’er is, moet daar erg om lachen.” Het symboliseert de definitieve overstap naar The Ocean Cleanup. “Ik neem afscheid van mijn veilige bestaan. Maar ik kan nu elke dag naar mijn werk met het idee dat ik de oceaan ga redden.”

Zee als vuilnisbelt

"Dit is te groot voor regeringen om op te lossen.” Boyan Slat zegt het rustig, als een feitelijke constatering. Het toneel is de Londense Bank Hall, waar Boyan tijdens de Sustainability Summit van The Economist in maart dit jaar als ‘leider van de toekomst’ wordt geïnterviewd. Hoewel hij niet dol is op dit soort gelegenheden waar hij als een wonderkind op de bühne wordt gehesen, komt hij overtuigend over. Het verhaal is bekend: dat hij in 2011 tijdens het duiken voor de Griekse kust meer plastic dan vissen voorbij zag drijven. Dat hij als 16-jarige vervolgens zijn profielwerkstuk aan de oplossing van het plasticprobleem in de oceanen wijdde, ‘het meest uit de hand gelopen profielwerkstuk ooit’.

 

 

En wat een probleem: op vijf plekken in de oceanen, zogenaamde gyres, worden door de stro-ming gigantische hoeveelheden plastic afval bij elkaar gebracht. De grootste, de Great Pacific Garbage Patch, heeft een oppervlakte zo groot als Texas en herbergt 3,5 miljoen ton afval – de grootste vuilnisbelt ter wereld. Het plastic wordt gegeten door vissen, met desastreuze gevolgen voor het zee- en menselijk leven.

 

 

De Patch bevindt zich halverwege tussen Hawaii en Californië, ver weg van de kustlijn. Geen regering die zich verantwoordelijk voelt. Boyans idee uit zijn profielwerkstuk is revolutionair. Hij komt met een systeem van twee lange armen, v-vormig, die gebruik maken van golfbewegingen om het plastic te concentreren en een platform waarvandaan het plastic afgevoerd kan worden. In 2013 richt hij The Ocean Cleanup op om zijn idee in de praktijk te brengen. De organisatie werkt nu met een budget van dertig miljoen euro. Om de Great Pacific Garbage Patch op te ruimen is het tienvoudige nodig, voor een systeem van 100 km lengte.

 

 

De tijd dringt, aldus Boyan. Nu bestaat de Patch nog uit grotere stukken plastic, maar die breken door UV-licht af in veel gevaarlijker microplastics, ‘een tikkende tijdbom’. Als Boyan faalt, dan is het een briljante mislukking. Slaagt hij, dan schrijft hij geschiedenis.

Dit artikel verscheen eerder in OneWorld magazine, juni 2016. Nog geen abonnee? Dan hebben we mooie aanbiedingen voor je!  

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons