Tweedehands kleding: een doekje voor het bloeden?

Het klinkt misschien wat veel: twee bomvolle zakken met kleding. Maar kijkend naar de totaalcijfers valt mijn score best mee. In Nederland gooien we per persoon jaarlijks zo’n 12 tot 14 kilo textiel weg. Met z’n allen komt dat neer op zo’n 200 miljoen kilo.

Een kaart op de website van de gemeente Amsterdam toont waar ik bij mij in de buurt mijn zakken vol textiel kan inleveren. Het zijn er aardig wat: in een straal van nog geen vijf kilometer van mijn huis vind ik maar liefst achttien punten waar ik mijn kleren kwijt kan. Alleen al het Leger des Heils heeft 2.000 kledingbakken, verspreid over heel Nederland.

Maar helaas. Het is een illusie om te denken dat we met tweedehands kleding de groeiende kledingafvalberg kunnen verkleinen. Ten eerste omdat slechts een klein deel van alle ingezamelde kleding geschikt is voor hergebruik. De kwaliteit van kleding is met de opkomst van fast fashion enorm achteruitgegaan, waardoor veel van de ingezamelde kleren niet nog een tweede leven meegaan. 

Ook van het textiel dat wél geschikt is voor hergebruik, is het nog maar net de vraag wie daar op zit te wachten. Veel van deze kledingstukken worden opgedeeld in zomer of winter, en in balen verkocht aan handelaren in Oost-Europa, Afrika en Azië. Zijn wij er mooi vanaf.

Een ander gevolg is dat de prijzen van tweedehands textiel enorm dalen nu de landen die nog wel openstaan voor de tweedehandskleding, zoals Congo of Kameroen, te maken krijgen met een steeds groter aanbod.

“Nee,” zegt Walter Koolstra van inzamelbedrijf Curitas. Als ik hem moet geloven zitten ze daar nu niet met een kledingafvalberg. “Ik heb begrepen dat ze daar steeds meer aan textielinzameling doen. Bovendien wordt er goed gekeken welke kleding wel en niet geschikt is om te verkopen. Er wordt een goede selectie gemaakt door de sorteerbedrijven.”

Toch kan ik mij nauwelijks voorstellen dat die miljoenen tonnen aan kleding, die voornamelijk uit het Westen naar deze landen verscheept worden, allemaal geschikt zijn voor de verkoop. Ik stuit op een video van CBC News waarin dat beeld wordt bevestigd: een kledingimporteur in Nairobi, Kenia vertelt dat veel kleding die zijn kant opkomt van slechte kwaliteit is en dus moeilijk te verkopen is. Wat er gebeurt met die kledingstukken? Die worden gedumpt.

Helaas wil geen enkel sorteerbedrijf dat ik benader, van Erdotex en Euro Used Clothing tot Gebotex, ingaan op mijn vragen hierover.

Bianca Koole van het Leger des Heils wil mij wel te woord staan. Ze vertelt dat zij als inzamelbedrijf de kleding niet rechtstreeks verkopen aan Afrikaanse landen. “Dit gaat via sorteerbedrijven, waarbij we wel altijd goed in de gaten houden aan wie we het verkopen en waar de kleren terechtkomen. Het moet niet zo zijn dat de kleding daar vervolgens ergens op een afvalhoop belandt.”

Volgens Ferrari beschikten deze landen niet over voldoende capaciteit om de grote hoeveelheden ingezamelde goederen te verwerken. “Verkopen aan Nederlandse bedrijven was voordeliger en makkelijker.”

Maar het is de vraag hoe lang dit nog standhoudt. “Met name in Oost-Europese landen, waaronder Polen, hebben zich de laatste jaren nog grotere sorteerbedrijven ontwikkeld. Het aantal goedkope werkkrachten en de korte aanvoerlijnen vanuit bijvoorbeeld Duitsland, maken het aantrekkelijker om daar het tweedehands textiel te laten sorteren.”

In de grafiek zie je dan ook dat de stroom tweedehands textiel vanuit Duitsland naar Polen erg groot is.

Ingezamelde kledingstukken in Nederland zelf op de markt brengen, is volgens Koole geen oplossing. “Veel kleding voldoet niet aan de hoge standaard die hier geldt. In Oost-Europese landen zijn ze bijvoorbeeld sneller tevreden dan hier.” Bovendien: tweedehands mag dan hip zijn, zolang je bij de Primark een nieuw T-shirt kunt kopen voor drie euro, is de verleiding natuurlijk groot.

Het hergebruiken van kleding is dus een goede zaak, maar slechts een druppel op een gloeiende plaat. De kledingafvalberg zal er niet significant door krimpen.

Maar wellicht is er een andere oplossing. Volgens sommigen is er over twintig jaar helemaal geen tweedehands markt meer. Circulariteit is het toverwoord. Steeds meer inzamelbedrijven, waaronder Sympany en het Leger des Heils, zetten in op recycling: het maken van nieuwe garens van oude kleding, waar vervolgens weer nieuwe textielproducten van gemaakt kunnen worden. Is dat wat er uiteindelijk met mijn zakken vol kleding gebeurt? En schuilt hierin de oplossing voor de almaar groeiende kledingafvalberg? In deel 2 ga ik me verdiepen in textielrecycling.