“Kunstenaars en muzikanten in Irak kunnen hun beroep niet veilig uitoefenen”, zegt Bader. “Veel van hen zijn daarom – net als ik overigens – naar het westen gevlucht. En dat terwijl de meeste islamitische tradities een rijke geschiedenis van muziek en kunst kennen. Extremisme is niet exclusief, het schaadt mensen in Europa maar ook in Irak en andere Arabische landen. De boodschap van De Wolkenmuzikant is daarom ‘extremisme is gevaarlijk voor alle samenlevingen, niet alleen voor de westerse.’”
Romantisering en onwetendheid
Dromend over een vrij leven in Europa, begint Nabiel aan een gevaarlijke reis. Die eindigt in Brussel, waar hij moet slapen in een smerig stinkend appartement zonder toiletpapier. Is dit het westen, of ben ik opgelicht, vraagt hij zich af.
Volgens Bader hebben veel Irakezen een geromantiseerd beeld van Europa. “Omdat ze zelf vaak westerse denkbeelden hebben en geloven in westerse normen en waarden, zien ze Europa als een plek waar ze geaccepteerd zullen worden. In de praktijk valt dat vaak tegen. Veel Irakezen hebben echter familie in Europa, dus dat beeld wordt langzaamaan bijgeschaafd.” Andersom vindt Bader dat veel Europeanen weinig weten over Irak. “Vaak weten ze wel iets over de politieke situatie, maar niks over het dagelijks leven, de muziek en de literatuur. Laat staan hoe fanatieke salafisten de ontwikkeling daarvan hebben verstoord.”
Met je hoofd in de wolken
Nabiel settelt zich in Brussel en blijft vasthouden aan een ideaalbeeld van het westen; hij zit met zijn hoofd in de wolken. Ondertussen komt hij ook daar gewelddadige salafisten tegen. Van de weeromstuit krijgt hij een hekel aan migranten en besluit hij om zich aan te sluiten bij een extreemrechts protest. “Nabiel vindt – net als sommige migranten die ik persoonlijk ken – dat het westen volledig westers moet blijven en dat vluchtelingen dit dwarsbomen. Hij voelt zich zodanig westers dat hij denkt dat hij volledig geaccepteerd wordt, maar voor de Brusselaren blijft hij een outsider.”
Vluchtelingen die kritiek uiten op het westen, worden volgens Bader vaak de mond gesnoerd. Ook dit komt terug in De wolkenmuzikant. “Belgen zijn zelf vaak kritisch over hun land, maar zodra vluchtelingen ergens over klagen krijgen ze te horen: ‘je moet blij zijn dat je hier kunt wonen’ en ‘we bieden je toch asiel? Wil je soms weer terug?’ Ik wilde dit ook in mijn boek verwerken, om een zo breed mogelijk beeld van mijn eigen persoonlijke ervaringen te schetsen.”
De wolkenmuzikant werd onlangs in het Nederlands uitgebracht door uitgeverij Jurgen Maas. In veel Arabische landen is het boek populair, maar wordt het tegelijkertijd behoorlijk bekritiseerd. “Sommige moslims en nationalisten zijn boos en vallen mijn boek aan, maar dat laat me koud. Het zorgt er juist voor dat mensen benieuwd zijn naar de inhoud.”
Foto header: Wikimedia
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
