• Van de vier grote gemeentes heeft Utrecht de meeste dakzonnepanelen op de daken.
• Ze zorgde voor de herinrichting van de doorgaande wegen naar de binnenstad, met het oog op betere luchtkwaliteit en een prettige leefomgeving.
• Utrecht is koploper op het vlak van elektrisch rijden en energiebesparing bedrijven.
• Over enkele maanden wordt in Utrecht de grootste ondergrondse fietsenstalling ter wereld officieel geopend; inmiddels is die al deels in gebruik.
“Het is lastig om zoiets over jezelf te zeggen. Wat mij mogelijk van anderen onderscheidt, is dat ik praat vanuit de inhoud. Ik heb me door de jaren heen aardig verdiept in energie en duurzame mobiliteit, allereerst bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat, waar ik mijn werkzame leven ben begonnen. Bij de Natuur- en Milieufederatie Utrecht heb ik vervolgens een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het Energieakkoord. De energietransitie is voor mij dus geen onbekend terrein. Ik verdiep me terdege in de materie, ik wil altijd goed weten waarover ik het over heb. Dat helpt me een beeld te vormen waar ik naartoe wil. Dat wordt door andere partijen gewaardeerd.”
“Toen ik vier jaar geleden in het college kwam, was er op energiegebied in Utrecht een soort fruitmand van allerlei projectjes. Ik ben toen gaan uitzoeken wat er nu echt impact heeft, en welke structurele verandering nodig is.
Daarnaast was er in de stad sprake van fikse polarisatie. Er was net een windtraject mislukt op het voormalige industrieterrein Lage Weide. Dat was een project van Energie-U, een bewonersinitiatief. Maar de bewoners van Zuilen (aangrenzende, voormalige arbeiderswijk, red.) waren ertegen. Uiteindelijk ging het project niet door, maar de kwestie had inmiddels wel voor veel verdeeldheid in de stad gezorgd. Daarnaast was GroenLinks de grootste partij in Utrecht en was er een flink budget voor de energietransitie. Dat viel niet bij iedereen in goede aarde, zeker niet in een tijd waarin er veel bezuinigd moest worden vanwege de economische crisis.
“Energietransitie leek een links-rechtsthema, terwijl onderzoek uitwijst dat de steun ervoor juist heel breed is, ongeacht politieke voorkeur
Hoe heb je dat aangepakt, met burgers in gesprek gaan?
“Wij hebben toen vanuit de gemeente een drietal Stadsgesprekken georganiseerd. Daarvoor werden een dwarsdoorsnede van de inwoners op basis van loting uitgenodigd, dus man en vrouw, verdeeld over alle leeftijden, opleidingsniveau’s en de verschillende wijken. Mijn ambtenaren schatten de opkomst aanvankelijk nogal pessimistisch in. Ze hebben tienduizend uitnodigingen verstuurd, met de gedachte dat er hooguit hondervijftig positieve reacties zouden komen. Maar uiteindelijk kregen we duizend aanmeldingen binnen. Het was echt een mooie afspiegeling van de Utrechtse bevolking. Voor die Stadsgesprekken hebben we drie zaterdagen uitgetrokken. Voor de deelnemers stond daar een onkostenvergoeding of een tegoedbon voor energiebesparende maatregelen tegenover. Sommigen waren daar heel duidelijk in: het was ze om die vergoeding te doen, maar dat kon me niet schelen . Wat wel weer leuk was, was dat de meeste deelnemers uiteindelijk kozen voor de tegoedbon voor energiebesparende maatregelen.”
Zie dit bericht.
“Inderdaad, en dus moet je dat op een ander niveau aanpakken. Wij zijn dan ook met de Vereniging Nederlandse Gemeenten bezig om de Rijksoverheid op haar verantwoordelijkheid te wijzen, om te zorgen dat daar voldoende middelen voor worden uitgetrokken. Zoiets kun je als gemeente niet in je eentje doen.
Maar wat veel mensen niet beseffen, is dat de kosten voor de infrastructuur die nodig is voor het huidige energiesysteem – voor gas en elektriciteit dus – altijd al ongelijk verdeeld waren tussen stad en en daarbuiten. Wij betalen met ons allen mee aan die infrastructuur, waarbij de stad voor een groter deel van de kosten opdraait dan de provincie. Wat overigens niet zo vreemd is, aangezien de afstanden buiten de stad groter zijn. De energietransitie brengt opnieuw een verdelingsvraagstuk met zich mee. We moeten met zijn allen toe naar een herverdeling die oprecht solidair is.”
“De energietransitie brengt opnieuw een verdelingsvraagstuk met zich mee. We moeten met ons allen toe naar een herverdeling die oprecht solidair is
“Zeker niet. Voor veel mensen is keuzevrijheid ook erg belangrijk. Autonomie. Maar dat geldt zeker niet voor iedereen. Dat kwam duidelijk naar voren op de bijeenkomsten met huiseigenaren in Overvecht-Noord. 1 Zoals een vrouw tijdens een van die gesprekken tegen mij zei: ‘Geef mij gewoon een alternatief dat makkelijk én betaalbaar is.’ Dat is wat voor de meeste mensen uiteindelijk het zwaarst weegt. Mensen willen helemaal niet zelf voor aannemer spelen. Zij willen liever ontzorgd worden.”
Welke taak heb je daarbij als overheid?
“Natuurlijk moet je als overheid allerlei dingen goed regelen, zoals fiscale regels en wetgeving. Het is aan de Rijksoverheid om zulke zaken in goede banen te leiden. In die zin is Groningen een ‘blessing in disguise’. Mensen snappen ondertussen wel dat er tal van stappen moeten worden gezet om met ons allen zo snel mogelijk van het gas af te komen. De vraag blijft alleen: hoe gaan we dat fiksen? Er is behoefte aan een overheid die goed luistert naar mensen, en precies uitlegt waar het om gaat. Betrek mensen heel vroeg bij de keuzemogelijkheden en kom met goede alternatieven. Maar als het erop aankomt, moet je als overheid knopen durven doorhakken. Want dat is uiteindelijk wat mensen van je verwachten: een overheid die haar verantwoordelijkheid neemt.”
- Multiculturele wijk uit de jaren ’60 met veel hoogbouw, die de Gemeente Utrecht als eerste beoogde bestaande gasloze wijk in Utrecht heeft aangewezen. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
