Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het Havenbedrijf Rotterdam en de Gemeente Rotterdam richtten BlockLab op om te onderzoeken hoe blockchain kan helpen bij de Nederlandse overstap op een duurzaam energiesysteem. Nu wordt de energieproductie en -leverantie nog voornamelijk geregeld door een handjevol bedrijven, maar er komen steeds meer partijen die daar een rol in spelen. Denk bijvoorbeeld aan een coöperatie die windmolens bezit. Of een huiseigenaar die met zijn zonnepanelen meer stroom opwekt dan hij zelf nodig heeft en die door wil verkopen. Het energienet van de toekomst zal waarschijnlijknie bestaan uit een netwerk waarin de meeste gebruikers ook actief zijn in het produceren of opslaan van energie.
“Blockchain is een betrouwbaar systeem dat iedereen kan inzien maar niemand kan manipuleren.
Dat betekent ook dat er in plaats van de jaarlijkse energierekening heel veel kleine transacties plaatsvinden tussen gebruikers. En dat moet eerlijk gaan: iedereen moet beloond worden of betalen voor de energie die hij doorgeeft of afneemt. Daar is een betrouwbaar systeem voor nodig, dat iedereen kan inzien maar niemand kan manipuleren. En laat dat nou net de definitie zijn van blockchain.
Blockchain, was dat niet iets met bitcoins?
Een blockchain is een database die gedeeld wordt tussen verschillende eigenaren in een netwerk. Iedereen in het netwerk controleert nieuwe informatie die aan de database wordt toegevoegd. Pas als er overeenstemming is over de juistheid van de informatie, wordt de informatie daadwerkelijk toegevoegd. Omdat iedereen in het netwerk een kopie van de informatie heeft en die kan inzien, kan niemand eenzijdig iets aanpassen zonder dat het netwerk akkoord gaat. Het systeem werd bedacht om op een veilige manier onderling elektronisch contant geld (bitcoin) uit te wisselen op internet, zonder dat er een derde partij nodig is, zoals een bank. De blockchain van bitcoin is relatief simpel. Blockchains voor systemen als het energienet zullen meer functies kunnen uitvoeren dan alleen waarde overdragen.
Een blockchain is een database die gedeeld wordt tussen verschillende eigenaren in een netwerk. Iedereen in het netwerk controleert nieuwe informatie die aan de database wordt toegevoegd. Pas als er overeenstemming is over de juistheid van de informatie, wordt de informatie daadwerkelijk toegevoegd. Omdat iedereen in het netwerk een kopie van de informatie heeft en die kan inzien, kan niemand eenzijdig iets aanpassen zonder dat het netwerk akkoord gaat. Het systeem werd bedacht om op een veilige manier onderling elektronisch contant geld (bitcoin) uit te wisselen op internet, zonder dat er een derde partij nodig is, zoals een bank. De blockchain van bitcoin is relatief simpel. Blockchains voor systemen als het energienet zullen meer functies kunnen uitvoeren dan alleen waarde overdragen.
Door een of meerdere blockchains oftewel blokketens te gebruiken, is het mogelijk de informatie uit de verschillende netwerken zo te delen dat al die aanbieders en afnemers in een versnipperde markt toch goed kunnen samenwerken. “Een blockchain levert een digitale infrastructuur, zodat iedereen bij de markt kan: het is van alle gebruikers samen”, zegt Janjoost Jullens van BlockLab.
4x blockchain + energie
In het BlockLab worden innovatieprojecten doorontwikkeld die op de een of andere manier blockchain gebruiken om de energiemarkt van de toekomst vooruit te helpen. Als startschot zijn uit twintig inzendingen vier projecten van bedrijven en start-ups uitgekozen. Deze vier winnaars krijgen financiële ondersteuning om te werken aan een prototype. In een volgende ronde krijgen tenminste twee daarvan ook steun voor testen in de praktijk. “Er is gezocht naar voorstellen die écht innoveren en niet iets bestaands overzetten naar een blockchain”, zegt Jullens.
Dit zijn de vier winnende voorstellen:
- Decentrale handel in warmte
Energieleverancier Eneco wil samen met ict-bedrijf CGI blockchaintechnologie inzetten voor de administratie van warmtelevering. In Zuid-Holland wordt namelijk de Warmterotonde ontwikkeld; een systeem waarbij warmte van plekken waar het te heet is (zoals de haven) geleverd kan worden aan plekken waar warmte nodig is (zoals de glastuinbouw en 500.000 huishoudens in de steden). Bij zulke projecten zou het veel overheadkosten en tijd schelen als er een decentraal administratiesysteem is dat door alle betrokken bedrijven vertrouwd wordt. Eneco en CGI willen door zo’n systeem te ontwikkelen een eerste stap zetten naar decentrale warmtehandel.
- Wind op zee
Bij de productie van duurzame energie komen veel verschillende producenten en andere betrokkenen kijken. Daarnaast schommelt de productie – want die is afhankelijk van het weer – en fluctueren de energieprijzen op de markt. Daardoor worden contracten voor bijvoorbeeld de afname van stroom steeds complexer. Gegevens zoals productievolume, percentage benutte wind, en koersen op energiebeurs APX zouden voor alle betrokkenen snel en betrouwbaar zijn uit te wisselen, maar momenteel verzamelt elke betrokkene die nog op zijn eigen manier. Die methode is foutgevoelig en geeft administratieve rompslomp.
De start-up Clearwatts wil het uitwisselen van data voor windparken makkelijker maken. Met blockchaintechnologie hoeven alle betrokkenen niet meer los van elkaar op zoek te gaan naar data. Op een platform komen alle relevante gegevens bij elkaar te staan. Blockchain maakt zo’n platform betrouwbaar, omdat betrokken partijen de data wel kunnen zien maar niet kunnen manipuleren. En de informatie is altijd actueel, omdat het aanleveren en verwerken van data is geautomatiseerd.
“Met blockchain hoeven alle betrokkenen niet meer los van elkaar op zoek te gaan naar data
- Energie-deel-app
PowerToShare is een app die wordt ontwikkeld door Toblockchain. Dit innovatiebedrijf werkt samen met energieleverancier Engie en The Green Village, de proeftuin voor duurzame innovatie van de TU Delft. Met de app wordt het voor opwekkers van duurzame energie makkelijker om energie die ze over hebben, door te verkopen aan anderen. Ook helpt de app overzicht te houden op hoeveel energie je produceert, verbruikt en deelt. Bijzonder is dat de afkomst van energie (wind, zon, accu enzovoort) ook wordt geregistreerd.
- Slimme meter
De bedrijven Intrinsic ID en Guardtime houden zich allebei bezig met digitale veiligheid. Voor BlockLab willen ze inzetten op het veiliger maken van ‘slimme’ meters. Die digitale energiemeters moeten veilig hun gegevens kunnen registreren, bijvoorbeeld in een blockchain. Intrinsic ID en Guardtime gaan uitzoeken hoe de echtheid van data en de afzender (de meter) is te garanderen.
Testen in de praktijk
In deze vier projecten worden enkele honderdduizenden euro’s geïnvesteerd – met financiële steun van het ministerie van Economische Zaken en de Rijksdienst voor Ondernemen. Met dat geld worden eerst prototypes gemaakt, die in het voorjaar van 2018 worden opgeleverd. In de tweede helft van volgend jaar gaan de bedrijven dan testen in de praktijk.
“In het voorjaar van 2018 worden de eerste prototypes opgeleverd
En daarna, zijn we dan klaar voor de toekomst? Nog niet helemaal, zegt Janjoost Jullens.“Het zijn de eerste vier deeloplossingen en we gaan nog jaren door met innoveren. Bovendien krijg je nog veel meer vragen: technologie meets beleid en misschien protectionisme in de EU en daarbuiten.” De techniek kan er wel zijn, maar die moet ook nog omarmd worden door de energiewereld en de overheid. “Het is een zoektocht hoe je verschillende energienetwerken op elkaar kunt afstemmen. En de mens moet ook nog mee. Mensen smijten nogal met het begrip transitie, maar dit is er pas echt een.”
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
