Hoe kunnen wij kleding maken waar iedereen in de productieketen baat bij heeft, niet alleen de drager en de producent? Deze vraag stelde Marieke Andringa, oprichtster van ZAZU Amsterdam, zich. Zij kreeg haar inspiratie voor ZAZU op lokale marktjes in Ecuador, waar ze prachtige alpaca wol tegenkwam. Gegrepen door het lot van de arme bevolking van Ecuador, besloot ze om een verantwoord geproduceerde kledinglijn van alpaca – en merino wol op de markt te brengen, die lokaal geproduceerd wordt.
Transparantie is een groot probleem in de mode-industrie. Ketens hebben vaak geen idee waar hun kleding precies vandaan komt en onder welke omstandigheden het gemaakt wordt. Hoe zorgt ZAZU Amsterdam dat de herkomst van de kleding en de wol bekend is?
We kennen onze breisters en wevers persoonlijk. Verder weten we waar onze wol vandaan komt, hoe de dieren behandeld worden en welke fabriek de wol heeft gesponnen en geverfd. We hebben de hele keten nagepluist, die overigens niet uit veel schakels bestaat. De korte productielijnen zorgen voor helderheid en transparantie. We kennen onze wolleverancier in Ecuador persoonlijk, hebben de alpacas gezien en de fabriek bezocht. Volgend jaar willen we naar Peru en Uruguay om de schapenhouders en alpacahouders te leren kennen.
Hoe duurzaam is alpacawol?
Alpacas zijn van nature eco-vriendelijke dieren. In Ecuador leven alpacas op de paramo, een hooggelegen (2500 meter of hoger) grasland. Bij het grazen laten ze de wortels van planten in tact, waardoor er van overbegrazing geen sprake kan zijn. Bovendien vertrappelen ze de bodem niet zoals andere grazers. Ook verbruiken ze minder water. De carbon footprint van een alpaca is zelfs vergelijkbaar met die van een konijn. Een "groene" versie van het schaap dus. Bovendien zijn bij de verwerking van alpacawol geen chemicalien nodig.
Wat is er zo speciaal aan alpaca wol?
Het is kwalitatief gezien de beste wolsoort. Lichter en sterker dan schapenwol en ook nog eens hypo-allergeen. Het is een luxe wolsoort, die een zijdeglans heeft en heel zacht is. Verder heeft de wol thermische kwaliteiten vanwege de holle vezels: koel in de zomer, warm in de winter. Alpacas zijn trouwens echt bijzondere dieren, heel nieuwsgierig en sensitief. Dat heb ik onlangs zelf ervaren toen ik een bezoek bracht aan de alpacas van onze leverancier in Ecuador, El Inga alpaca. Daar worden ze gehouden op uitgesterkte graslanden waar ze vrij rondlopen. Het gaf mij een geweldig gevoel om te zien hoe goed de dieren worden behandeld.
Jullie werken met ook merinowol, dat vrij negatief in het nieuws is geweest vanwege dieronvriendelijke behandeling van de schapen.
Onze merinowol komt uit Uruguay, waar schapen nog op ouderwetse wijze worden gehouden, namelijk in vrij rondlopende kuddes die op de uitgestrekte graslanden leven. De dieren worden goed behandeld. De negatieve berichten over merinowol komen uit Australie, dat ongeveer 80% van de merinowol levert die gebruikt wordt voor de productie van textiel. Daar past men een pijnlijke techniek toe, mulesing, om te voorkomen dat een bepaalde vliegensoort eitjes legt in de huidplooien van het schaap. Daarbij worden (vaak onverdoofd) stukken huid van het achterwerk van het schaap worden verwijderd. Ontzettend zielig en onnodig. In Uruguay past men deze methode niet toe. Ze beschouwen het als onnodig en dat is het in Australie trouwens ook.
10% van de chemicalien gebruikt voor de productie van kleding, is schadelijk voor de gezondheid. Jullie zeggen geen chemicalien te gebruiken bij het bewerken van de wol. Hoe zit het met de verfstoffen dan?
We verven onze wol inderdaad, maar de verfstoffen zijn niet-toxisch en daarom niet schadelijk voor de gezondheid en het milieu. De lokale spinnerij/ververij waarmee wij samenwerken is echt een voorloper op het gebied van duurzame bedrijfsvoering. Ze gebruiken geen chemicalien om de wol gebruiksklaar te maken (die normaal gesproken wel worden gebruikt om de verfstoffen aan de wol te doen hechten). Verder drogen ze de wol in de zon om energie te besparen en ze reinigen afvalwater in een gesloten systeem. Onze andere leverancier in Ecuador, El Inga Alpaca, verft de wol helemaal niet. Alpaca wol komt namelijk in 22 natuurlijke kleuren en is van nature dus al prachtig.
35% van de Ecuadoriaanse bevolking leeft onder de armoedegrens. Wat is jullie impact?
We werken met vrouwen die behoren tot een bijzonder kwetsbare groep, omdat zij ouder zijn, ziek of alleenstaande moeder. Ze maken deel uit van Stichting Rompiendo Miedos, die emancipatie via werk en cursussen mogelijk maakt. Door hun werk voor ZAZU Amsterdam verdienen zij een meer dan marktconform salaris en dat heeft direct een positieve invloed op hun levens en die van hun kinderen. Ze kunnen hun werk vanuit huis doen en dat heeft een bijkomend voordeel. De kwaliteit van de (gratis) kinderdagverblijven van de overheid is volgens onderzoek van de Wereldbank namelijk zo slecht dat thuisblijven een betere optie is. Ik zie bovendien dat deze vrouwen meer zelfvertrouwen krijgen door het maken van deze prachtige sjaals en truien.
Jullie zijn net een crowdfunding campagne gestart om jullie eerste collectie te kunnen produceren. Waar hebben jullie die EUR 9.000 voor nodig?
Van dit bedrag kunnen we wol in kopen, het arbeidsloon van de breisters betalen en de etiketten en labels laten produceren. Benieuwd naar de sjaals en truien van Zazu? Bekijk dan de crowdfunding campagne!
Gegevens: ZAZU Amsterdam, tav Marieke Andringa (directeur), Amstelkade 22-2, 1078 AD Amsterdam, info@zazuamsterdam.com, www. zazuamsterdam.com, tel: 00593-98-9502176.