Ten eerste is aids de wereld nog niet uit. De aanpak van de wereldwijde hiv-pandemie blijft internationaal een prioriteit. Ook al is de huidige coronacrisis zonder enige twijfel een bedreiging voor de wereldwijde gezondheid en economie, het betekent niet dat een andere pandemie nu op een laag pitje kan. Elke dag krijgen 6000 mensen hiv en zijn er wereldwijd meer dan 37 miljoen mensen met hiv, die afhankelijk zijn van levensreddende medicijnen. Ieder van hen verdient onze onvoorwaardelijke steun en solidariteit, vooral in tijden van crisis. We weten goed wat er gebeurt als die steun ontbreekt. Neem bijvoorbeeld Rusland, waar door complete desinteresse van de overheid het aantal nieuwe hiv-infecties al jaren schrikbarend stijgt, met een toename van bijna 30% in 2019. Een vergelijkbare stijging van hiv-infecties in andere delen van de wereld zou desastreus zijn en het onmogelijk maken om aids te stoppen.
Ten tweede: elke pandemie treft de meest kwetsbare mensen in de samenleving het hardst. Het zijn de groepen mensen die door armoede, leeftijd of door wie ze zijn, vrouw of homoman of transgender op veel plekken in de wereld worden uitgesloten van goede gezondheidszorg. Hun ongelijke positie zorgt dat ze zeer beperkt toegang hebben tot medische zorg en middelen om zichzelf te beschermen. Dit maakt hen kwetsbaar voor iedere pandemie. Eerst hiv en nu dus ook corona. Hier kunnen de lessen van 35 jaar aidsbestrijding helpen. We weten dat het opheffen van ongelijkheid essentieel is om te komen tot een effectieve aanpak. Dat betekent dat regeringen en donoren de meest kwetsbaren centraal moeten stellen, omdat zij het beste weten wat werkt voor hun situatie. Laten we ons daar gezamenlijk op richten en geen kostbare tijd verspillen met een discussie over welke pandemie onze aandacht meer verdient. Zolang mensen worden uitgesloten, zal een virus terugkeren.
Ten derde is het niet logisch, zoals ze in het Engels zeggen, ‘to rob Peter to pay Paul’. We kunnen ongelijkheden niet aanpakken door een andere ongelijkheid te creëren. Een andere waardevolle les uit de aids-bestrijding is dat we moeten samenwerken om succesvol te zijn. Waarom iemand hiv-medicijnen geven als hij aan een malaria-infectie kan overlijden? Dit besef heeft geleid tot de oprichting van het Wereldfonds voor de bestrijding van aids, tbc en malaria in 2002. Dit fonds heeft sinds de oprichting meer dan 32 miljoen levens gered. Maar nog steeds hebben wereldwijd 15 miljoen mensen met hiv geen medicijnen. De klus is nog niet geklaard. Het laatste dat we nu nodig hebben is de financiering voor het bestrijden van de ene pandemie weghalen bij de bestrijding van andere pandemieën. Dit is niet alleen onethisch, het is ook een ineffectieve investering in wereldwijde gezondheid.
Deze crisistijd vraagt om leiderschap. Sinds het begin van de vroege jaren tachtig hebben we meer dan 36 miljoen mensen aan aids verloren. We weten wat er op het spel staat. Veel landen, zoals Zuid-Afrika, die zwaar getroffen zijn door de hiv-epidemie betalen zelf steeds meer, maar armere landen hebben simpelweg niet de middelen om alles zelf te doen. We hebben leiders nodig die solidariteit tonen en meer middelen willen inzetten voor brede toegang tot gezondheidszorg voor iedereen. Dat is de enige manier om bestaande en toekomstige epidemieën het hoofd te bieden. Samen staan we sterk Mr. Gates.
