• Log in
  • Mijn account
  • Lezen
    • Klimaat
    • Discriminatie
    • Seks & gender
    • Schone energie
    • Politiek
    • Lifestyle
    • Kunst & cultuur
    • Collecties
    • Archief
  • Kijken/Luisteren
    • Fotoreportage
    • Podcast
    • Strip
    • Video
    • Data
  • Vacaturebank
  • Events
  • Samenwerken
    • Mogelijkheden
    • Onze diensten
      • Partner worden
      • Vacature plaatsen
      • Event plaatsen
      • Nieuwsbericht plaatsen
    • Met wie werken we samen?
    • Partners en onafhankelijkheid
    • Freelancers
  • Over ons
    • Magazine
    • Wie we zijn
    • Missie
    • Organisatie

Lees je bewust

Abonneer Doneer
  • Duurzaamheid
Partnerbericht

Fish for Good: Tjokka’s zijn het witte goud

Hoe de Zuid-Afrikaanse pijlinktvisjiggers naar de toekomst vissen

Fish For Good werkt samen met de Zuid-Afrikaanse tjokkavisserij om de duurzaamheid te verbeteren, de visstanden te handhaven en de plaatselijke economie te beschermen. Lees hier meer over het Fish For Good project. 

  • msc
    Marine Stewardship Council
29-05-2020 Leestijd: 6 minuten
  • Tweet
  • Deel
  • Deel op LinkedIn
  • Deel via e-mail
squid-fisherman-ffg.jpg

Van de wal gezien lijkt het een ketting van sterren boven een zwarte afgrond. De Striker vist op tjokka (pijlinktvis) bij de rotsige inhammen en door de golven uitgesneden baaien langs de wilde zuidkust van Zuid-Afrika.

Het is al laat, maar het dek gonst van de bedrijvigheid. Onder een reeks enorme lampen die de tjokka aan moeten lokken, zijn een stuk of twaalf vissers hard bezig hun vangst aan dek te brengen.

Ze trekken aan handlijnen met aan het uiteinde spinners voorzien van kleine kronen van haken zonder weerhaak – deze methode staat bekend als “jigging”. Wanneer ze hun vangst aan boord hijsen, is er vaak een heel ander soort “jig” nodig, namelijk een behendige beweging naar links of rechts om de inktstraal te ontwijken die de tjokka bij de vangst soms uitstoot.

In het stuurhuis staat Arthur Paulse. Arthur is een schipper met 37 jaar ervaring; zijn taak is het om voor de boot en de bemanning te zorgen – en om de tjokka’s op te sporen. Te oordelen naar de hoeveelheid die deze avond aan boord komt, is hij daar behoorlijk bedreven in.

Arthur stamt uit een vissersgeslacht en had zijn eerste hengel al beet toen hij nog op school zat. Door de jaren heen heeft hij zich bezig gehouden met heek en andere vissoorten; maar vandaag de dag vist hij alleen nog maar op één soort: de Zuid-Afrikaanse pijlinktvissoort Loligo reynaudii die in deze contreien bekend staat als de tjokka, calamari of het witte goud.

“De visserij zit bij mij in het bloed”, zegt hij. “Op sommige dagen zijn de inktvissen moeilijk te vinden en dat kan stressvol zijn. Maar als het dan uiteindelijk lukt, is dat snel weer vergeten. De lijnen werken, de vangst wordt aan boord gehesen en iedereen is blij. Ik kan me geen beter beroep voorstellen.”

En met een beetje geluk hoeft dat ook niet.

Het visserijbedrijf wordt tegenwoordig doorgaans gezien als goed gemanaged. Hun tjokka geldt als een van de smakelijkste ter wereld en is een van de belangrijkste exportproducten van de Zuid-Afrikaanse visserij.

Maar Arthur vist al bijna vier decennia in deze wateren, lang genoeg om te weten hoe anders het vroeger was.

Kijk hoe Fish For Good samen met de tjokkavisserij werkt om de duurzaamheid te verbeteren, de visstanden te handhaven en de plaatselijke economie te beschermen.

tjokka-video-link.jpg

Van inktige bijzaak tot wereldwijde superstar

Sint-Francis was tot begin jaren tachtig een rustige strandplaats, voornamelijk bekend als de locatie van de “1 op 10 miljoen” golven in de populaire surffilm van de jaren zestig, “The Endless Summer”.
Toen het vissersgezin van Greg Christy destijds in de streek kwam wonen, werden ze nogal koel ontvangen. “Ik kan niet zeggen dat ik hier aanvankelijk met open armen werd onthaald,” zegt hij. “Ze zagen ons als “vieze” vissers, omdat we onder de inkt van de pijlinktvissen zouden komen te zitten.”

FFG-1-2.jpeg

Maar de familie Christy had toen veel meer interesse in de lijnvisserij. Tjokka vingen ze enkel om als lokaas te gebruiken. Totdat op een dag, na een toevallige ontmoeting met een exporteur van visserijproducten, alles anders werd.

“Hij [de exporteur] herkende in onze tjokka hetzelfde type pijlinktvis waar in de Middellandse Zee op gevist werd. Hij had door dat daar winst in zat en vroeg ons een container te vullen”, aldus Greg.

“We vonden een plaatselijk zuivelbedrijf met een vriesafdeling en stuurden onze eerste container naar Italië. En daarmee explodeerde de markt voor pijlinktvis.”

De jacht op het witte goud was een feit.

In de vier decennia daarna is de tjokka gegroeid van inktige bijzaak tot wereldwijde seafood-superstar met een geschatte waarde van 20 tot 25 miljoen euro per jaar. De structuur en smaak worden met name in Zuid-Europa, waar het merendeel van de vangst terechtkomt, bijzonder gewaardeerd. Het is nu de op twee na grootste werkgever in Zuid-Afrika in deze branche en biedt alleen al in Sint-Francis rechtstreeks werk aan 2500 personen – de helft van de vaste bewoners.

Tegenwoordig is het niet de surfplank maar de pijlinktvis die de identiteit van het dorp bepaalt en de ruggengraat van de economie vormt. Gezondheidscentra, restaurants en wandelroutes dragen trots de naam van de tjokka en tijdens het befaamde jaarlijkse Tjokka-festival steken amateur- en professionele koks elkaar naar de kroon om de culinaire titel “Chokka King” te bemachtigen.

FFG2-3.jpeg

Voor Arthur zelf heeft tjokka zijn hele leven veranderd.

“Ik ben heel dankbaar dat de tjokka er is. Zo kan ik mijn gezin te eten geven en een prettig leven leiden”, zegt hij. “De opleiding van mijn dochter heb ik er ook aan te danken. Ze is nu accountant en ik ben natuurlijk apetrots.”

De tjokka is, in de woorden van havenmeester Johan Barnard, “het hart van Sint-Francis.”

De Tjokkavisserij

Ook al heeft deze eenvoudige tjokkasoort in de afgelopen veertig jaar zowat het hele leven in Sint-Francis omgegooid, één ding is niet veranderd: de vangstmethode die de vissers toepassen.

Elders ter wereld worden pijlinktvissen meestal gevangen met een kornet of een automatische jigmachine. Maar hier in Sint-Francis gaat men nog op de ouderwetse wijze te werk: handmatig. Dit is een traditionele methode die een groot aantal voordelen heeft. Omdat de tjokka één voor één gevangen wordt met speciale apparatuur is er heel weinig sprake van onbedoelde bijvangst van andere soorten of van ondermaatse pijlinktvis. En als dat toch gebeurt gaat de vis gewoon terug in zee, onbeschadigd.

Er zijn nagenoeg geen gevolgen voor het leefgebied, omdat er gevist wordt in de waterlaag, ver boven de zeebodem. En deze methode is veel arbeidsintensiever dan nieuwere methoden, zodat deze visserijvorm een onmisbare bron van plaatselijke werkgelegenheid vormt.

“Wij vissen handmatig en zo hoort het”, aldus Arthur. Greg onderschrijft dat en benadrukt dat het besluit om “de visserij niet te industrialiseren met netten of machines” essentieel is geweest voor het succes van het visserijbedrijf.

Maar de keuze voor het juiste vistuig is slechts één van de duurzaamheidsaspecten.

Tjokka’s leven snel en worden niet oud: slechts zelden maken ze hun tweede verjaardag mee. Als Arthur en de andere vissers tijdens het voortplantingsseizoen zouden vissen, had de tjokka wellicht geen kans om nageslacht te produceren, wat nadelig zou zijn voor de vangst in latere jaren.

Om dit te voorkomen en een beter management te bevorderen, werkt de visserij met twee gesloten seizoenen en wordt ook de totale activiteit beperkt, zowel qua aantal personen dat mag vissen als qua aantal dagen op zee.

Het is een delicaat evenwicht. Gesloten seizoenen betekent dat er één derde van het jaar niet gevist wordt. Dat houdt in: geen werk voor de vissers en “voor miljoenen rand aan schepen die werkeloos aan wal liggen”, zoals Greg zegt.

Maar voor Arthur en de andere vissers is dat een noodzakelijk offer.

“We moeten ook voor de pijlinktvissen zorgen, zodat ze op peil blijven. Ons leven is verbonden met dat van de pijlinktvissen. Als de pijlinktvissen goed gedijen, geldt dat ook voor ons. Het werkt beide kanten op.”

Vissen op de toekomst

Tot dusver heeft de combinatie van slimmere vismethoden, flexibel management en een uniek, traditioneel vistuig geleid tot een goed gemanaged visserijbedrijf.

Maar voor Greg, Arthur en de rest van de branche houdt het daar niet op. Ze weten dat duurzaamheid niet een vast eindpunt is, maar een doorlopend traject van opeenvolgende aanpassingen. Er blijven nieuwe uitdagingen komen die overwonnen moeten worden om tot in de verre toekomst te waarborgen dat de tjokkapopulaties gezond blijven en de mensen die ervan afhankelijk zijn hun brood kunnen verdienen.

FFG3-2.jpeg

Daartoe hebben ze de samenwerking gezocht met Fish For Good South Africa, om de duurzaamheid te optimaliseren waar ze zo hard aan werken. Dit is een initiatief van de Marine Stewardship Council, het internationale keurmerk- en certificeringsprogramma voor duurzame visserij. Er wordt samengewerkt aan verdere verbetering van vismethoden, management en governance, zodat de branche kan blijven bloeien. Het project heeft een looptijd van vier jaar en wordt gesteund door de Nationale Postcode Loterij.

FFG4-2.jpeg

De visserij heeft onlangs een pre-evaluatie ondergaan waarin gemeten is hoe men het doet in het licht van de strenge duurzaamheidseisen van de MSC Visserij Standaard. Naar aanleiding daarvan is in samenwerking met het WNF een actieplan uitgewerkt om die aspecten aan te pakken waar ruimte is voor verbeteringen.

Er blijft altijd wat te doen en de branche is optimistisch.

“Ik ben heel hoopvol”, aldus Johan. “Kijk maar hoe ver we nu al zijn. Ik zie een heel positieve toekomst voor ons.”

Arthur gaat nog verder.

“Zolang we duurzaam blijven vissen, blijven we een betrouwbare inkomensbron houden”, vindt hij. “Ik ben nu 60 jaar, en ik denk dat ik nog best 10 of 20 jaar meekan – of misschien nog wel 60!”

Voor vragen van de media kunt u contact opnemen met:

MSC PR & Marketing

Astrid Kösters

Astrid.kosters@msc.org

 

msc

Marine Stewardship Council

De Marine Stewardship Council (MSC) is een onafhankelijke internationale non-profit organisatie die een certificeringsprogramma heeft …
Profielpagina

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Meer klimaat

  • Urban electric bikes charging batteries in the city. Transportation
    • Klimaat

    Chill, die e-bike, maar alle afgedankte batterijen dan?

    ‘Per aardbewoner ligt er nu al ruim 7 kilo e-schroot op de schroothoop.’

    09-05-2022
    • Manon Stravens
  • CMS format rivier rechten
    • Klimaat

    Grond in de grondwet: wat als we de natuur rechten gaven?

    Zoals in Ecuador, Bolivia, Nieuw-Zeeland, Chili, Brazilië…

    06-05-2022
    • Alma De Walsche
  • CMS kledingdonatie
    • Klimaat

    Wat moet de H&M met mijn afdankertjes?

    ‘Ethisch recyclen bestaat niet.’

    25-04-2022
    • Sarah Vandoorne
Lees meer

Meest gelezen op OneWorld

  • Seksueel_Racisme
    • Racisme

    ‘Ik val niet op zwarte mannen’: persoonlijke voorkeur of racisme?

    Sommige queer datingapps werken 'seksueel racisme' in de hand.

    13-05-2022
    • Rocher Koendjbiharie
  • image
    • Opinie

    De echte slachtoffers van cancel culture zijn niet binnen drie weken weer op tv

    Het is niet voor het eerst dat Derksen werd 'gecanceld'.

    16-05-2022
    • Sander Philipse
  • Couple sharing love
    • Seks & gender

    Wat als je partner (of jijzelf) geen seks meer wil?

    Is het erg om minder of zelfs geen seks te hebben?

    23-07-2020
    • Sophie Duvekot
  • Baudet_Wilders_Dewinter
    • Discriminatie

    De racistische ‘omvolkingstheorie’: van Buffalo tot Baudet

    De theorie is ook mainstream in Nederland.

    20-05-2022
    • Jacob Boersema

Voor het maken van verhalen hebben we jouw steun nodig.

AbonneerDoneer

ALGEMEEN

  • Contact
  • Veelgestelde vragen
  • Partners en onafhankelijkheid
  • Disclaimer & Privacyverklaring
  • Voor de pers

ABONNEMENTEN

  • Abonneer
  • Doneer
  • Abonnementsvoorwaarden

SAMENWERKEN

  • Mogelijkheden
  • Onze diensten
  • Met wie werken we samen?
  • Word ambassadeur

JOURNALISTIEK

  • Colofon
  • Magazine
  • Freelancers

Volg ons

© 2022 OneWorld

Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. Accepteren Instellingen
Cookiebeleid
Cookies op oneworld.nl Functionele cookies Overige cookies
Privacy-Overzicht +

Overzicht cookies op oneworld.nl

We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl

Functionele cookies +

Functionele cookies

Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Deze cookies kunt u niet uitzetten.

Overige cookies +

Overige cookies

In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.

Naam cookie Soort content
youtube_embed Youtube player embed
vimeo_embed Vimeo player embed
google_maps Google maps embed
twitter_widget Twitter social widget
soundcloud_embed Soundcloud player embed
instagram_embed Instagram embed