Het roept herinneringen op aan de inval van de Sovjet-Unie in Tsjechoslowakije in 1968. Toen sprak premier De Jong in extra zendtijd de natie toe om een verhoging van het Defensiebudget met 225 miljoen in reactie op de inval toe te lichten. Achteraf bleek dat binnen de NAVO overeenstemming bestond over het handhaven van de status quo en dat de inval in Praag daarvoor geen bedreiging vormde.
De crisis in Oekraïne is ernstig en brisant. Daarover kan geen misverstand bestaan. Toch lijkt Oekraïne een gezocht motief voor een al langer levende wens: meer geld voor defensie. De komende NAVO-top in september zal ongetwijfeld in het teken staan van Oekraïne. De VS en het Verenigd Koninkrijk zullen met steun van de Oost-Europese landen pleiten voor verhoging van de Europese defensie-uitgaven. Maar niemand lijkt bereid te vechten voor Oekraïne. Is een hernieuwde militarisering van de buitenland politiek de eerste en meest logische conclusie die uit de crisis in Oekraïne getrokken moet worden? Moeten Europese politieke leiders niet eerst een veel pijnlijker conclusie trekken? Het idee dat Rusland financieel afhankelijk is van de Westerse energieconsumptie en dus nooit tegen zijn eigen belang zal ingaan blijkt een enorme misrekening. De gedachte dat Poetin zijn strategie zal aanpassen aan een Westerse economische logica is ronduit naïef gebleken.
Handel
Intussen lobbyen in vele Europese landen multinationale ondernemingen tegen een verdere aanscherping van sancties tegen Poetin. Zij vrezen hun winsten te verliezen. Intussen beseffen vele Europese regeringen dat hun energieafhankelijkheid van Rusland pijnlijk groot is. Zij vrezen een koude winter. Economisch belangen en energieafhankelijkheid zorgen er voor dat de Europese politiek meer gericht is op de bescherming van financiële voordelen op de korte termijn dan op de bescherming van vrijheid, mensenrechten en democratie op de lange termijn.
Ketelmuziek
Tegen deze achtergrond klinkt de opleving van Koude Oorlog retoriek als ketelmuziek en lijkt het pleidooi voor meer defensiegeld op een Pavlov-reactie. De militaire taal die nu in de NAVO-burelen klinkt lijkt vooral bedoeld als geruststelling voor Oost-Europese landen. Poetin zal er niet wakker van liggen. De oproep tot meer geld voor Defensie is tot op zekere hoogte begrijpelijk maar enkel indien deze oproep gebaseerd is op een realistische toekomstvisie op de krijgsmacht die wil bijdragen aan de bescherming van burgers. Maar de verwijzing naar Oekraïne als motief voor extra defensiegeld is nogal doorzichtig. Iedereen weet immers dat de NAVO Oekraïne militair nooit te hulp zal schieten als het er echt op aankomt. Energiepolitiek De crisis in Oekraïne dwingt Europese politici tot een andere keuze. Als zij werkelijk bereid zijn Europese waarden te verdedigen dan zullen zij daarvoor een economische prijs moeten betalen. Gerichte sancties tegen Poetin kunnen op termijn zijn machtsbasis aantasten. Maar aanscherping van sancties vergt een andere energiepolitiek en zullen de prille economische groei in Europa dempen. De ironie is dat daardoor minder geld beschikbaar zal zijn voor de krijgsmacht.